اگر خوب دقت کنیم پى مى بریم که نمازها و دعاهاى ما گناهى بیش نیست. این مطلب را با مثالى ساده بیان مى کنیم، هرچند خداوند منزّه

است از آنکه مصداق این گونه مثالها باشد؛ ولى سطح درک ما پایین است و باید با این قبیل مثالها آمادگى ذهنى پیدا کنیم. فرض کنید پس از مدتها که از دوستى دور بوده ایم او را مى بینیم و قرار است ساعتى در کنار هم باشیم؛ ولى در هنگام ملاقات از او روى برگردانیم و به کار خود مشغول گردیم. چنین رفتارى چقدر توهین آمیز است! حال اگر کسى که قصد ملاقات با او را داریم انسان بزرگى باشد این کار چقدر زشت تر و ناپسندتر است! عدم توجه مابه خدا در نماز و حضور قلب نداشتن، بسیار زشت تر و قبیح تر از چنین عملى است. با آنکه خدا توفیق حضور و اجازه انس و صحبت با خود را داده اگر به او بى توجهى کنیم مستحق مجازاتى عظیم خواهیم بود که اگر ما را از خود براند بجاست؛ اما با اینهمه ما را طرد نمى کند و پیوسته از ما دعوت مى کند تا بر خوان ضیافت او بنشینم.

نباید عفو و گذشت خداوند ما را مغرور سازد. ما وظیفه داریم به اندازه معرفت خود و تا آنجا که مى توانیم در انجام وظیفه خود کوتاهى نکنیم. نماز و دعایى که صرف تلفظ برخى کلمات و بدون روح عبادت باشد خالى از لطف است. البته اگر به ارزش آنها پى نبرده ایم یا معانى آنها را نمى دانیم نباید ترکشان کنیم، بلکه باید سعى کنیم تا عبادات ما، نماز و دعاى ما، روح پیدا کند، حضور قلب داشته باشیم و معانى آنها را درک کنیم. و گرنه چنانچه همین عبادات سطح پایین را نیز ترک کنیم چیز بهترى نخواهیم یافت که جانشین آنها نماییم.

تأخیر درانجام عبادات، بویژه نمازهاى واجب نیز بسیار غلط است. تصور نشود که اگر مدتى نماز به تأخیر افتد نشاط ما براى اقامه آن بیشتر

مى گردد. چه بسا، همین تأخیر نیز وسوسه شیطان باشد، به بهانه خستگى، کار و مانند آن و نمازى که پس از گذشت وقت فضیلت آن خوانده مى شود بى روح تر و ناقص تر باشد.

بنابراین، همین عبادات سطح پایین، مانند دعا، قرآن، ذکر و مانند آن، را نیز نباید ترک کرد، بلکه باید کوشش کنیم تا بهتر شوند و با تدبر و ادب بیشتر با خدا روبرو شویم، نه آنکه آنها را رها کنیم که آن نیز خود گناه است و بى ادبى. ترک عمل هنر نیست، کسب ادب بیشتر در مقابل خدا و تکمیل عمل مهمّ است.

برخى از کوته فکران مى گویند: نماز یا دعایى که خالى از فهم معناى آن باشد بى فایده است. اما بواقع چنین نیست، بلکه باید بدنبال این باشیم که آنها از محتواى بالاترى برخوردار گردند. باید اقرار داشته باشیم که در انجام وظیفه بندگى خدا کوتاهى کرده ایم و همت و درک انجام بهتر از آن را نداریم؛ اما چون به عبادت امر فرموده ظاهر عابدان و بندگان او را به خود گرفته ایم، هرچند دلمان با او بیگانه است. باید از خدا بخواهیم که به ما حضور قلب، توجه و توفیق عبادت بهتر عطا کند و فهم و ادب و محبت ما را نسبت به خود افزون فرماید.

آیت الله مصباح یزدی، شرح دعای افتتاح

این مطلب را به اشتراک بگذارید :