منبع

مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏8، ص: 44

سند

 روي أنس بن مالك الجهني عن النبي ص قال

بررسی

سند

  مرسل است

متن

مَنْ لَمْ‏ تَنْهَهُ‏ الصَّلَاةُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِلَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْدا

ترجمه

 کسی که نمازاورااز گناه دور نکند تازه از خداوند دورترمی شود

نکته ها

وپیام ها

 همانگونه که نماز نزدیک کننده انسان به خداست می تواند دور کننده هم باشد(بعدا)

اینگونه نیست که الزاما نماز انسان را به خدا نزدیک کند بلکه به شرط دوری از گناه نزدیک می کند (تنهه)

توضیحات

 حدیث فوق دلالت می کند نمازی که بازدارنده نیست نه تنها سودی به حال انسان ندارد که انسان را از خداوند دورترمی کند با توجه به این دسته از روایات اینگونه سوال پیش خواهد آمد که کسی که برای مدت زیادی به یک گناهی عادت کرده است واز طرفی نمازش تا کنون او را از این گناه بازنداشته است پس این نماز نه تنها اورا به خدا نزدیک که از خدا دورترمی سازد با این بیان پس برای جلوگیری از دورترشدن از خدا وند بهتر است که نماز را ترک کنیم

درپاسخ به این سوال به چند نکته باید دقت کنیم

-این روایت بصورت مرسل نقل شده است

-این روایت به صورت های زیر نیز نقل شده است :

من لم تنهه‏ صلاته عن الفحشاء و المنكر لم تزده‏ من اللَّه‏الّا بعدا[4]

من لم تنهه‏ الصلاة عن الفحشاء و المنكر لم تزدده من اللَّه عزّ و جلّ الّا بُعداً[5]

مَنْ لَمْ تَنْهَهُ صَلَاتُه ُعَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ لَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْداً[6]

من لم تنهه‏ صلاته عن الفحشاء و المنكر لم يزد من اللّه إلّا بعدا[7]

من لم تنهه‏ صلاته عن الفحشاء و المنكر لم يزدد بها من اللَّه إلّا بعدا.[8]

-اگرروایت یزدد باشد فاعلش من (هرکس )می شودو ترجمه روایت چنین می شود :هرکس نمازاوراازفحشاءومنکربازندارد جز دوری از خدا (بر خود) نمی افزاید واگریزدد را مجهول بخوانیم نیز بهتر است واگرتزدد بخوانیم فاعلش صلاه می شود

- درهر دو صورت نماز ، طبق آیه 45 عنکبوت در اصل بازدارنده است ،ولی انسانی که معاند است توسط همین نمازازخدا دورترمی شود همانگونه که قرآن کریم برای مومن شفاست ولی برای ظالم موجب فزونی خسران است: وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ وَ لا يَزيدُ الظَّالِمينَ إِلاَّ خَساراً [9]

-می توان فحشاء ومنکر دراین روایت را طبق روایت امام باقر به دشمنان اهلبیت تفسیر نمود :امام باقربه سعد خفاف فرمودند:... يَا سَعْدُ أُسْمِعُكَ كَلَامَ الْقُرْآنِ قَالَ سَعْدٌ فَقُلْتُ بَلَى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ فَقَالَ‏ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ فَالنَّهْيُ كَلَامٌ وَ الْفَحْشَاءُ وَ الْمُنْكَرُ رِجَالٌ وَ نَحْنُ ذِكْرُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَكْبَرُ .طبق روایات ما منظوراز حقیقت فحشاء ومنکرغاصبان حقوق اهلبیت هستند[10] طبق این تفسیرباید گفت :مشکل از فاعلیت فاعل نیست بلکه از قابلیت قابل است همانند آب زلال که اگر درظرف تمیز ریخته شود قابل نوشیدن است واگردرظرف کثیف وآلوده ریخته شود نه تنها قابل نوشیدن نیست که کل ظرف را میکروبها فرامی گیرد پس کسی که دشمن اهلبیت است وولایت را قبول نکرده است نه تنها نماز اورابه خدا نزدیک که از خداونددورترمی سازد

-معنای این روایت با موثقه حنان بن سدیر از امام صادق نیز فهمیده فهمیده می شود که حضرت فرمودند : لَا يُبَالِي‏ النَّاصِبُ صَلَّى أَمْ زَنَى‏ وَ هَذِهِ الْآيَةُ نَزَلَتْ فِيهِمْ-عامِلَةٌ ناصِبَةٌ تَصْلى‏ ناراً حامِيَة[11] تفاوتی به حال دشمن ما اهلبیت نمی کند که نماز بگذارد یا زنا بکند واین آیه درباره آنان نازل شده است : با وجود عمل ورنج (برای دین) عذاب می شوند یعنی دردوصورت برای او گناه نوشته می شود واز خدا دورمی شود پس هرکس نماز بگذارد ونمازش اورا از دشمنی با اهلبیت دور نکند فقط با نمازازخدا دور ترمی شود بنابر این این خبراز واقعیت است که اگرکسی عمدا دشمن اهلبیت باشد نمازاو گناه محسوب می گردد وگرنه درهیچ جای آموزه های اسلام به سبب اینکه چندین سال نماز خواندن انسان رااز انجام یک گناه باز نداشته است مجوز برای ترک نماز نداریم پس نماز گزاردن ناصبی به ضرر اوست

درموثقه ابن ابی یعفور آمده است که ناصبی از بقیه مشرکین نجس تراست وخداوند نجس تر از سگ خلق نکرده وناصبی از سگ نجس تراست [12]

-درطول تاریخ افرادی همچون ناصبی ها بوده اند که با آنکه تا آخر عمر نماز گزارده اند ،بزرگترین گناهان همچون قتل امام زمان خودرامرتکب شده اند پس چرا نماز آنها را از گناه باز نداشت ؟ به این مطلب اشاره شد که نماز غیرمقبول نه تنها بازدارنده ازگناه نیست که دور کننده انسان از خداست وولایت اهلبیت شرط قبولی همه اعمال از جمله نماز است

 بنابر این نمازاز این جهت سه صورت دارد :

یا پذیرفته می شود و نزدیک کننده انسان به خداست پس انسان پرهیز کاررا به خدا نزدیک می کند

یا پذیرفته نمی شود ولی بدون اثراست پس برای شیعه ای که گناهش را تا آخرعمرتکرارمی کند بی اثراست چون پذیرفته نمی شود وفقط مسقط تکلیف است

 یا رد می شود ودورکننده است برای دشمن اهلبیت وناصبی ها دورکننده از خدا است