■ با توجه به اینکه در مورد نماز اول وقت تأکید شده است، آیا انجام سخنرانی و مراسم جشن بین دو نماز –که باعث از بین رفتن فضیلت اول وقت میشود- مجاز خواهد بود؟
پاسخ: برای دستیابی به پاسخی جامع و متناسب با پرسش، لازم است به چند پرسش پاسخ دهیم.
1. وقت فضیلت نمازهای عصر و عشاء که پس از سخنرانیهای بعد از نماز ظهر و مغرب قرار میگیرند چه وقت است؟ و آیا با سخنرانی بین دو نماز وقت فضیلت آن از دست میرود؟
2. آیا با این مقدار سخنرانی وقت نمازگزاران گرفته میشود؟
3. در صورتی که وقت نمازگزاران گرفته شود، آیا این زمان اتلاف وقت به شمار میرود؟
نظر به اینکه معمولاً –همانطور که در پرسش مطرح شد- سخنرانیها بین دو نماز ظهر و عصر و یا مغرب و عشا برگزار میشود، پس قطعاً وقت نماز ظهر و مغرب گرفته نمیشود، اما با توجه به وقت نماز عصر و عشا باید ملاحظه شود آیا وقت این دو نماز گرفته میشود و یا خیر؟
گفتنی است که وقت فضیلت نماز عصر و عشا که گفته شد: بنابر اظهر شروع وقت فضیلت نماز عصر وقتى است که سایه شاخص به چهار قدم یعنى چهار هفتم شاخص برسد و پایان وقت فضیلت عصر وقتى است که سایۀ جدید شاخص دو برابر خودش گردد [1]. ... و اول وقت فضیلت نماز عشا موقع از بین رفتن شفق است و تا یک سوم شب ادامه دارد.[2]
براین اساس با این فاصله از نظر وقت نه تنها اشکالی پیش نمیآید، بلکه به وقت فضیلت نماز نزدیکتر میشویم.
اما از نظر وقت نمازگزاران به نظر میرسد در این رابطه از دو نکته نباید غافل شد.
الف. از یک طرف میدانیم که بسیاری از نمازگزاران فقط جهت درک نماز جماعت در مسجد حضور مییابند و یا برخی از افراد مسنّ و پیر برای نگهداری وضو در زمان طولانی دچار مشکل میشوند.
ب. از سوی دیگر همۀ ماها نیاز به تذکر و موعظه داریم و میان دو نماز - یعنی زمانی که از یک تماس و ارتباط با معبود خود فارغ شدیم و آمادۀ ارتباط دیگری هستیم - شاید بهترین فرصت برای پذیرش پند و اندرز باشد، بنابر این، در جمع بین این دو باید گفت: ایرادی ندارد که موعظه در بین دو نماز انجام شود، اما به مقداری که موجب خستگی و اذیت نمازگزاران نباشد.
[1]. اگر چه بعید نیست که ابتداء فضیلت نماز عصر موقعى باشد که به مقدار خواندن نماز ظهر (از ظهر) گذشته باشد.
[2]. امام خمینی، تحریر الوسیلة - ترجمه، ج 1، ص 251، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ 21، 1425ق؛ ر. ک: وقت فضیلت نمازهای پنج گانه، پاسخ ۲۱۰۱.
■ گفتن تسبیحات حضرت زهراء در تعقیبات نماز چه آثار و فوایدی دارد؟
1.ذکر زیاد محسوب می شود
امام صادق(ع)فرمود: "تسبیح حضرت زهرا(سلام الله علیها) مصداق "ذکر کثیر" است که خداوند دستور داد و فرموده: " يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً ؛ (فراوان ذکر خدا بگویید)". (1)
2.بخشش گناهان
امام ...
■ احکام جهر و اخفات را برای مرد و زن به صورت کامل برایم توضیح دهید.
بر مرد ـ بنابر احتیاط ـ واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند ، و بر مرد و زن ـ بنابر احتیاط ـ واجب است که تسبیحات اربعه یا حمد را در رکعت سوم و چهارم و همچنین حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند مگر در دو رکعت اول و دوم نما ...