■ گفته میشود کعبه تا آسمان امتداد دارد و اگر بنای ظاهریاش ویران هم شود، باز به آنسو میتوان نماز گزارد، پس چرا طواف در ارتفاعی بالاتر از سقف کعبه صحیح نیست؟
پاسخ: با آنکه امتداد منطقه کعبه به سمت آسمان نیز فضایی مقدس است، اما کیفیت نماز و طواف تابع دلیلی از قرآن و روایت است، نه تنها تقدس یک منطقه.
در همین راستا باید گفت؛ شرایط نماز و طواف با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از این دو، تابع ادله خاص خود هستند. به طور کلی طواف باید به دور کعبه باشد، ولی در نماز، ایستادن به سمت کعبه کافی است.[1] به عبارتی، نماز را میتوان از هزاران کیلومتر دورتر به سمت کعبه ادا کرد، اما دایره جغرافیایی طواف بسیار محدود است.
در توضیح بیشتر این مطلب میتوان گفت؛ فقها در مبحث قبله و نماز میگویند:
مجرد رو به قبله بودنِ نمازگزار کافی است. برخی احادیث نیز مراد از قبله را چنین بیان کردهاند: «منظور از قبله کعبه است، برای کسانی که داخل مسجد الحرام هستند؛ و مسجد الحرام است، برای کسانی که بیرون مسجد و در محوطه حرم[2] هستند؛ و حرم است، برای کسانی که بیرون حرم هستند».[3]
چنانکه قبله، از نظر طولی نیز توسعه داده شده؛ یعنی محدود به ساختمان کعبه نیست، بلکه از اعماق زمین تا بالاترین درجات آسمان قبله شمرده میشود.[4] حتی فقها تصریح کردند که اگر - خدای ناکرده - روزی کعبه خراب شود نماز به سمت فضای آن کافی خواهد بود.[5]
اما در مورد طواف، آنچه ملاک است، صدق طواف و دور زدن اطراف کعبه است و اکثر فقها بر این باورند که ملاک در این موضوع، صدق عرفی است؛ بنابراین دور زدن در فضای بالاتر از ساختمان کعبه، از نظر عرف، طواف کعبه به شمار نمیآید.
با این وجود، گروهی از فقها در این زمینه معتقدند، همانگونه که در مبحث نماز، کعبه، از اعماق زمین تا امتداد آسمان قبله محسوب میشود، در طواف هم، لازم نیست فقط به دور ساختمان فعلی کعبه باشد، بلکه میتوان فضای کعبه از اعماق زمین و به سمت آسمانها را در نظر گرفت و گرد آن طواف کرد.[6]
[1]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه میتوانید به نمایه 42611 در همین سایت مراجعه نمایید.
[2]. منظور از حرم محوطهای محدود به مشخصات خاص است که در برخی جهات تا حدود 25 کیلومتر تا مسجد الحرام فاصله دارد. ر. ک: نمایه 46862.
[3]. «قَالَ الصَّادِقُ ع إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى جَعَلَ الْکَعْبَةَ قِبْلَةً لِأَهْلِ الْمَسْجِدِ وَ جَعَلَ الْمَسْجِدَ قِبْلَةً لِأَهْلِ الْحَرَمِ وَ جَعَلَ الْحَرَمَ قِبْلَةً لِأَهْلِ الدُّنْیَا». شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 272، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. «قال الصادق ع أساس البیت من الأرض السابعة السفلى إلى الأرض السابعة العلیا». همان، ج 12، ص 65. در تعبیر فقها آمده است که «من تخوم الارض الی عنان السماء» قبله است. ر. ک: بنى فضل، مرتضى، مدارک تحریر الوسیلة، ج1، ص 122.
[5]. ر. ک: حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام، ج 1، ص 392، قم، مؤسسه آل البیت ع، چاپ اول، 1419ق.
[6]. ر. ک: نمایه 42611.
■ کمک کردن به افراد بینماز (فامیل و غیر فامیل) چه حکمی دارد؟
برای مصرف زکات، موارد متعددی در قرآن کریم ذکر شده که یکی از آنها برای به دست آوردن دل دیگران است.[1]
امام باقر(ع) درباره فلسفه این مورد از زکات، چنین میفرماید: «خداوند عزّ و جلّ به پیامبر گرامی اسلام(ص) دستور داد، با کمک و دستگیری کردن با مال و بخ ...
■ نحوه پاسخ دادن جواب سلام در حین نماز چگونه است؟
در حال نماز، انسان نباید به دیگرى سلام کند و اگر دیگرى به او سلام کند، باید طورى جواب دهد که سلام مقدّم باشد؛ مثلًا بگوید: «السَّلٰامُ عَلَیْکُمْ» یا «سَلٰامٌ عَلَیْکُم» و نباید «عَلَیْکُمُ السَّلٰامْ» بگوید.[1]
شایان ذکر است که، انسان باید جوا ...
■ نقل است که ثواب یک رکعت نماز جماعت آنقدر زیاد است که فقط خدای متعال آنرا میداند. بر این اساس، آیا هر کس یک رکعت نماز جماعت بخواند، به بهشت خواهد رفت و نیاز به عمل دیگری نیست؟
میزان ارزش و اجر عبادات و اعمال خیر با هم متفاوت است. برخی از این اعمال، آنقدر ثواب و پاداششان زیاد است که انسان چنین تصور میکند که با انجام یکبار آن، دیگر نیازی به انجام اعمال خیر دیگر نداشته و برای رفتن به بهشت همان یک عمل کافی است.[1] به عنوان ...