■ چرا در نماز فرادا که خلوت انسان با خدایش است، باز هم سفارش به پاکیزه، منظم، مرتب و معطر بودن شده است؟
چرا رعایت برخی از امور در نماز فرادا، مانند معطر بودن، شانه زدن، لباس کامل پوشیدن و ... سفارش شده است، در حالیکه پایه مطلوبیت این رفتارها، فرهنگ و آداب اجتماعی است؟ و انسانی که در خلوت با خدا مناجات میکند، چه فرقی میکند که با زیرپوش نماز بخواند، یا با لباس رسمی؟
پاسخ: در روایات بر انجام برخی از مستحبات؛ مانند مرتب بودن لباس،[1] استعمال بوی خوش،[2] و... در نماز سفارش شده است و این اختصاصی به نماز جماعت نداشته بلکه در نمازهای فرادا نیز مطلوب است:[3]
امام حسن(ع) هر گاه به نماز میایستاد، بهترین لباسهاى خود را میپوشید. پرسیدند: اى پسر رسول خدا! چرا بهترین لباسهایتان را میپوشید؟ فرمود: «خدا زیبا است و زیبایى را دوست میدارد، و من خود را براى پروردگارم آراسته میکنم». خدا فرموده است: «خُذُوا زِینَتَکمْ عِنْدَ کلِّ مَسْجِدٍ»؛[4] به هنگام خواندن هر نماز (و انجام دادن هر عبادت، و در نماز جمعه و نماز عید)، آراسته باشید (و جامههاى تمیز بپوشید، و سر و وضع و لباس خود را مرتّب کنید)؛ این است که دوست دارم (به هنگام عبادت)، بهترین جامههایم را بپوشم.[5]
امام صادق(ع) فرمود: «دو رکعت نماز گزاردن با بدنى معطّر، از هفتاد رکعت نماز بدون عطر بهتر است».[6]
و ...
در پاسخ به پرسش مطرح شده باید گفت: اینگونه نیست که مرتب بودن لباس، آرایش و بوی خوش بدن و ... فقط برای حضور در اجتماع باشد، و در خلوت انسانها هیچ تأثیر مثبتی بر روحیه انسانها نداشته باشد!
در بیشتر موارد، انسان آراسته، پوشیده و معطّر حس و حال بهتری نسبت به افرادی دارد که دارای این ویژگیها نیستند.
علاوه بر این، آراسته بودن در خلوت، نوعی تمرین ادب در برابر پروردگار است، و گرنه خدایی که بر اندیشه ما آگاه است، چه نیازی به قیام و قعود و رکوع و سجود دارد، تا چه برسد به نوع لباس و معطر بودن بدن؟
[1]. «مکروهات و مستحبات در لباس نماز گزار»، 28771؛ «رابطهى ایمان با پاکیزگى و ازدواج»، 211.
[2]. «عطر از نگاه روایات»، 39110.
[3]. «اهمیت، آداب و فواید شانه زدن»، 23492؛ «نقش پاکیزگی در کسب محبت خدا»، 50136.
[4]. اعراف، 31.
[5]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 2، ص 14، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.
[6]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 42، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
■ چرا خداوند هیچ جای قرآن نگفته نماز را بخوانید و گفته نماز را برپا دارید؟
منظور از اقامه نماز، یعنی نماز کامل و با رعایت همه ارکان و حدود و شرائط آن، همان گونه كه پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بيان كردند. «علامه طباطبایی» می گوید: اقامه، به معناى به پا داشتن هر چيز است به نحوى كه تمامى آثار آن چيز مترتب بر آن شود، و ه ...
■ فلسفه اينكه نماز با گفتن «الله اكبر» شروع می شود و دست ها را بالا مي آوريم چيست؟
امام رضا عليه السلام در پاسخ به اين سوال فرموده اند: حقّ تعالى ابتداء به تكبير را واجب نموده زيرا در اين جمله ابتداء نام «اللَّه» آمده و حقّ تعالى اراده اش تعلّق گرفته كه ابتداء به نام او شود و اين مقصود در ابتداء به (سبحان اللَّه) و (الحمد للَّه) و ...
■ آيا پيامبر (صلى الله عليه وآله) پيش از بعثت و نزول قرآن نماز مىخواندند؟ اگر نماز مىخواندند نماز ايشان چگونه بود؟
البته پیامبر اکرم همچون پدر و جدّش عبدالمطلب، موحّد و خداپرست بودند و بر اساس صریح آیات قرآن مأمور بودند از آیین حنیفِ حضرت ابراهیم(ع) پیروی کنند و قبل از رسیدن به پیامبری نمازشان مطابق با آن آیین بوده است.
علامه طباطبایی در تفسیر سوره عَلق (1) فرمو ...