■ چه فرقي بين صحت نماز و قبولي نماز وجود دارد؟
پاسخ: به طور كلى در عبادات - كه يكى از بارزترين آن نماز است - سه شرط لازم است:
1 - شرط صحت؛ 2 - قبولى. 3- شرط كمال
اول - شرايط صحت نماز، شرايطي مي باشند كه در صورت فقدان يكي از آنها نماز باطل بوده و اصل تکليف نماز از انسان ساقط نمي شد و در صورت عدم جبران، مکلف عذاب مي گرديد.
شرط صحت نمازكه خود به دو عامل بستگى دارد:
الف - صحيح بودن شكل ظاهرى نماز
صحيح بودن شكل نماز؛ به اين است كه به همان شكل و شيوه معين از سوى خدا و مكتب انجام گيرد؛ نه از روى سليقههاى شخصى. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي فرمايد:« لَا قَوْلَ وَ لَا عَمَلَ وَ لَا نِيَّةَ إِلَّا بِإِصَابَةِ السُّنَّةِ» ؛« ارزشي براي گفته ها و عمل ها و نيّت ها نيست، مگر آن كه طبق دستور و سنت انجام گيرد.»
حضرت ابراهيم(ع) از خداوند درخواست مىكند:« َ أَرِنا مَناسِكَنا» ؛«خدايا! نحوه صحيح عبادت را به ما نشان بده» (ارنا مناسكنا). پس اين كه كجا بايد شكسته بخوانيم و يا تمام، آهسته بخوانيم يا بلند، تعداد ركعات و امثال آن چگونه باشد و... مربوط به شكل ظاهرى نماز است كه بايد به همان صورتى كه دستور دادهاند، انجام دهيم. در غير اين صورت باطل و بى ارزش است؛ مثل دندانههاى يك كليد كه اگر اندكى ريز يا درشت باشند، ديگر قفل را باز نمىكنند.
ب - صحيح بودن نيت و هدف آن
صحيح بودن هدف به اين است كه هدف انسان در عبادت، كسب رضاى الهى وانجام وظيفه باشد. پس عبادتى كه براى غير خدا باشد (مثلاً براى ريا، خودنمايى و خوشايند مردم) شرك است و هيچ ارزشى ندارد.
با وجود اين دو عامل نماز داراي شرايط صحت مي باشد
دوم – شرايط قبولى نماز
در نماز صحيح اگرچه شكل ظاهرى آن صحيح و شرايط صحيح بودن را دارا مي باشد و انسان تكليفش را انجام داده و از عقاب خدا رهايى پيدا كرده - ولى رشد آور و تعالى بخش نيست.
مقصود از شرايط قبولي نماز، شرايطى است كه رعايت آن ها، علاوه بر درستى عمل، موجب قرب به خدا و كسب پاداش الهي مى شود. ممكن است نمازى صحيح باشد ولى سبب رشد و تزكيه روح نشود، همچون دارويى كه شفابخش نباشد، يا جنسى در بازار بي مشترى باشد. عبادت هم، گاهى تنها در حدّ نجات بخشى از كيفر است، ولى گاهى انسان را محبوب خدا و عمل را مقبول درگاهش مي سازد.
ج – شرايط كمال
شرايط کمال آنهايي است که در صورت نبود آنها نماز از ثواب و پاداش کمتري برخوردار مي باشد و اگر اين شرايط را دارا باشد ثواب آن بيشتر خواهد بود.
■ هنگام نماز اگر مهر گم شود و وقت هم تنگ باشد نمازگزار میتواند بر پشت دست سجده کند؟
اگر در صف نماز جماعت هنگام رفتن به سجده، مهر مفقود بشود وظیفه ما چیست؟
مراجع عظام تقلید در اینباره میگویند: اگر در بین نماز (فرادا یا جماعت) چیزى که بر آن سجده مىکند گم شود (و یا مثلاً بچّهاى آن را بر دارد)و چیزى که سجده بر آن صحیح است نداشته باشد[1] ، دو حالت دارد:
الف. چنانچه وقت وسعت دارد، باید نماز را رها ک ...
■ آيا نماز مستحبى را مىتوان در حال حركت خواند؟ رعايت قبله در نمازهاى مستحبى چگونه است؟
همه مراجع (به جز بهجت):
نماز مستحبى در حال حركت صحيح است و در هنگام راه رفتن و سوارى، براى نماز مستحبى رعايت قبله لازم نيست.
آيةاللَّه بهجت:
ولى در حال كار كردن در منزل، بنابر احتياط واجب، مراعات قبله لازم است.
...
■ چرا ما شيعيان در نماز باید دستهايمان صاف و به سمت پایین باشد و مانند اهل تسنن دست بسته نماز نمي خوانيم؟ سنت پيامبر (صل الله علیه و آله) چه بود؟
دلايل مختلفي وجود دارد مبني بر اينكه دست بسته خواندن نماز- كه در اصطلاح فقهي تكفير و تكتيف ناميده مي شود- شيوه پيامبر خدا ( صل الله عليه و آله ) نبوده و بعد از ايشان به وجود آمده است.
در متون اهل سنت آمده است:«ابو حميد ساعدي صحابي بزرگ براي گروهي از ...