■ اذان و اقامهی نماز چه آدابی دارد؟ اگر انسان بین جملات اذان سخن بگوید، آیا باید اذان را تکرار کند؟
پاسخ: یکی از مستحبات مورد تأکید درباره نمازهای یومیه، گفتن اذان و اقامه، قبل از شروع نماز است. فقها درباره فردی که میخواهد اذان و اقامه بگوید، آدابی را بیان نمودهاند، که رعایت آنها مستحب است و آنها عبارتاند از:
رو به قبله بایستد و بدن آرام باشد.
با وضو و طهارت باشد.[1]
بین اجزا و جملههای آن، سخن نگوید.
در اذان، دستها را بر گوش گذارده و صدا را بلند نماید و کلمات را بِکِشد.
بین جملههاى اذان کمى فاصله دهد، ولی اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد -طوری که عرفاً نگویند جملات پىدرپى است- باید دوباره اذان را تکرار نماید.[2]
بین اذان و اقامه یک گام بردارد، یا کمى بنشیند، یا سجده کند، یا ذکری گفته و دعا نماید. البته نباید بین اذان و اقامه، زیاد فاصله شود، و الّا مستحب است اذان و اقامه را تکرار نمود.
میزان صدا در اقامه، از اذان آهستهتر باشد.
اقامه را از اذان سریعتر بگوید، ولی جملههاى آنرا به هم نچسباند.
بنابراین، در فرض سؤال، هر چند مستحب است که انسان بین اجزا و جملات اذان و اقامه حرف نزند، ولی اگر سخن کوتاهی گفت، موجب باطل شدن اذان یا اقامه نبوده و نیاز به تکرار آن نیست. ضمن اینکه، گاهی سخن گفتن نه تنها اشکالی ندارد، بلکه -مثل جواب سلام- واجب است.
[1]. آیات عظام؛ گلپایگانی، صافی و بهجت معتقدند رعایت این امر هنگام اقامه شرط است.
[2]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنیهاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 520، م 920، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
■ چرا میتوان نماز را در کربلا، مکه، مدینه و کوفه به صورت تمام خواند؟
احکام الهی بر اساس مصالح و مفاسد است؛ یعنی هیچ چیزی بدون جهت، حلال و یا واجب نشده است، اینطور نیست که احکام بدون حکمت و ملاک و معیار و آثار برای بشریت آورده شده باشد. در آیات و روایات به صورت کلی و جزئی به برخی از حکمتها (چراییها) اشاره شده است. ...
■ آیا درست است که وقتی اذان و اقامه را فراموش کردی نماز را بشکنی؟
بله در رساله امام خمینی (ره) این چنین آمده است؛
مسأله ۱۱۶۴ اگر پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید که اذان یا اقامه را فراموش کرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشکند. ...
■ سکوت هنگام تلاوت قرآن، آیا ویژه تلاوت در نماز است و یا شامل هر تلاوتی میشود حتی اگر توسط رادیو و نوار و سیدی باشد؟!
بر اساس آیه 204 سوره اعراف، باید هنگام تلاوت قرآن ساکت بود. آنچه در شأن نزول این آیه آمده است، نشانگر آن است که مراد اولیه از آیه، سکوت هنگام تلاوت در نماز است و برخی روایات نیز ناظر به همین مطلبند.
امام باقر(ع) فرمود: «اگر پشت سر امام بودى در دو رک ...