■ آیا اهتمام به برخی واجبات و یا مستحبات می تواند جایگزین نماز شود؟
پاسخ: پیش از پرداختن به پاسخ، توضیح نکته ای ضروری به نظر می رسد و آن این که، احکام و دستورات اسلام هر چند بر اساس مصالح و مفاسد است، اما عقل بشر به تنهایی توانایی درک همه فواید و ضررهای احکام را ندارد، بلکه در این زمینه باید تابع وحی خداوند و سخنان معصومین باشد. به همین جهت در خصوص سؤالتان که آیا با کمک به افراد نیازمند، بیماران، ساختن مسجد و غیره می شود نخواندن نماز را جبران کنیم؟ باید ببینیم آیا در قرآن و سنت دلیلی بر این مطلب می توان یافت یا خیر؟ در پاسخ می گوییم: هر چند در فقه برخی از واجبات به صورت تخییری هستند؛ یعنی می توان به جای این عمل، عمل دیگری را انجام داد مثلا در کفاره روزه شخص مخیر است بین این که شصت روز روزه بگیرد یا شصت فقیر را سیر کند و یا به هر کدام یک سیر (750 گرم) طعام بدهد.[1] اما در باره نمازهای واجب از برخی روایات چنین استفاده می شود که چیزی نمی تواند جایگزین آن گردد، بلکه شرط قبولی سایر اعمال خوب، قبولی نماز است مانند این روایت که می فرماید: نماز اگـر قـبـول شـود اعـمـال دیـگـر نـیـز قـبـول خـواهـد شـد و اگـر قبول نگردد اعمال دیگر نیز قبول نمی شود.[2]
در هر صورت هنگامی که دلیلی بر جایگزینی نداریم نمی توانیم بحسب گمان خود عمل کنیم که در این صورت حجتی در پیشگاه خداوند نداریم همان طور که اگر کسی دارای بیماری های متعددی باشد و پزشک برای هر کدام از بیماری ها داروی خاصی تجویز نموده باشد بیمار نمی تواند به جای داروی خاص (مثل داروی قلب) از داروی دیگر (مثل داروی دیابت) به صورت متعدد استفاده کند همچنین نمی توان با پرداختن به مستحبات و واجبات دیگر از واجب اساسی و مهمی مثل نماز غافل شد و چیزی را جایگزین آن نمود.
گرچه می توان برخی از نمازهای مستحب مانند نماز شب را اگر قضا شد با دادن صدقه جبران کرد.[3]
[1] توضیح المسایل مراجع، ج2، ص928.
[2] محدث نوری، مستدرک الوسائل، جلد 3، ص 25.
[3] و یستحب قضاء النوافل الراتبة الیومیة استحبابا مؤکدا و قد روی: أن من یترکها تشاغلا بالدنیا لقی الله مستخفا متهاونا مضیعا لسنة رسول الله ص فإن عجز عن القضاء تصدق عن کل رکعتین بمد فإن عجز فعن کل أربع فإن عجز فعن صلاة اللیل بمد و عن صلاة النهار بمد فإن عجز فعن کل یوم بمد و القضاء أفضل من الصدقة. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (ط- القدیمة)، ج1، ص 109.
■ نماز وحشت چگونه خوانده میشود؟ آیا خواندن نماز وحشت یک نفر برای میت کافی است؟
در آموزههای دینی نمازی با عنوان(وحشت) وجود ندارد، بلکه آنچه به این نام در بین مردم معروف شده است نماز «لیلة الدفن» یا «صلاة الهدیه»[1] میباشد و آن نمازى است که در شب اول دفن مؤمن براى او خوانده میشود و به این خاطر نماز وحشت نامیده شده که فردى که ا ...
■ بهترین تعقیبات نماز را بیان نمائید؟
براي تعقيبات نمازهاي يوميه ادعيه و اذكار بيشماري از سوي معصومين عليهم السلام بيان گرديده است كه هر كدام در جايگاه خود بهترين تعقيبات مي باشد ؛ اما از آنجا كه نسبت به برخي از تعقيبات نماز توصيه هاي بسياري شده است اشاره اي گذرا به آنها مي نمائيم:
الف ...
■ آیا کسی که خود را عادل نمیداند، میتواند جهت امام جماعت شدن اقدام نماید؟
در مسئله عدالت امام جماعت، همین که مأمومین امام را عادل بدانند کافی بوده و نماز امام و مأمومین صحیح است. ولی برخی از مراجع[1] در فرض سؤال که امام جماعت، خود را عادل نمیداند، تصدی امامت را برای او -بنابر احتیاط- جایز نمیدانند.
ضمائم:
پاسخ دفاتر ...