شب در آموزه های قرآن

براساس آموزه‌های قرآن، شب برای استراحت و خواب و نیز تهجد شبانه و نماز شب و ذکر و قرآن و روز برای کار و تلاش است. از این رو می‌فرماید: او کسی است که شب را برای شما لباس قرار داد و خواب را مایه استراحت و روز را وسیله حرکت و حیات! (فرقان، آیه 47)

و نیز می‌فرماید: خواب شما را مایه آرامشتان قرار دادیم و شب را پوششی (برای شما) و روز را وسیله‌ای برای زندگی و معاش! (نباء، آیات 9 تا 11)

در جای دیگر می‌فرماید: شب را، جز کمی، بپاخیز ،نیمی از شب را، یا کمی از آن کم کن، یا بر نصف آن بیفزا و قرآن را با دقّت و تأمّل بخوان؛ چرا که ما بزودی سخنی سنگین به تو القا خواهیم کرد، مسلّماً نماز و عبادت شبانه پابرجاتر و با استقامت‌تر است و تو در روز تلاش مستمر و طولانی خواهی داشت و نام پروردگارت را یاد کن و تنها به او دل ببند.(مزمل، آیات 2 تا 9؛ و نیز نگاه کنید: آیه 20)

آیات متعددی در قرآن براین تاکید دارند که مردم درروز دنبال روزی و فضل الهی بروند و شب را دنبال این معاش نروند، بلکه به استراحت و عبادت بپردازند.

بنابراین، تغییر این رویه چیزی به معنای تغییر سبک زندگی نیست که به طور طبیعی به سبب تغییر فلسفه زندگی است؛ زیرا کسی که فلسفه زندگی را از دریچه‌ای غیر از نقل معتبر و عقل سلیم می‌بیند و بر خلاف طبیعت انسان حرکت می‌کند، سبک زندگی‌اش نیز دچار دگرگونی می‌شود که جز ضرر و زیان به خود و اجتماع نیست. از این رو در برخی از روایات از حرمت کار شبانه به سبب ظلم به بدن سخن به میان آمده که موجب حرمت آن کار و به طور طبیعی حرمت کسب خواهد بود. دست کم باید گفت که چنین کاری اگر کسب محرم فقهی نباشد، موجب کراهت و در زندگی موجب بی‌برکتی می‌شود؛ البته امام صادق(ع) می‌فرماید: مَنْ بَاتَ سَاهِراً فِی کَسْبٍ وَ لَمْ یُعْطِ الْعَیْنَ حَظَّهَا مِنَ النَّوْمِ فَکَسْبُهُ ذَلِکَ حَرَام‌؛ هر کسی شب را در کسب باشد و بهره چشم از خواب را ندهد، کسبش حرام است.(کافی، ج 5، ص 127)

شخصی که به کار شبانه می‌پردازد، حداقل باید حق چشم را ادا کند و به استراحت بپردازد و با بی‌خوابی موجبات رنجش بدن و بویژه چشم را فراهم نیاورد که فرسودگی تن و روان را به دنبال دارد.

ممکن است کسانی به اجبار و ازسر ناچاری و ضرورت به کار شبانه مشغول باشند که این امر جزو موارد استثناست و سخن در این نوشتار متوجه عموم کسانی است که علاوه‌بر روز،تا پاسی ازشب نه از سرناچاری بلکه بنا به انگیزه‌هایی نظیر عادت، زیاده خواهی ، کسب مال بیشتر و غیره به کار می‌پردازند.