بلایی که ریا سر نماز و نمازگزار می آورد!

خداوند تبارک و تعالی در آیه 142 سوره نسا مي فرمايد: "و هنگامي كه به نماز بر مي خيزند، با كسالت و بي ميلي بر مي خيزند و در برابر مردم ريا مي كنند و خدا را جز اندكي ياد نمي نمايند". از این رو يكي از رذايل اخلاقي كه نمازگزار بايد از آن دوري کند ريا است. ريا علاوه بر آن كه عمل انسان را فاسد مي كند، خود نيز از گناهان بزرگ است، زيرا ريا به منزله شرك مي باشد و شرك بدترین گناه كبيره است.

ريا عبارت از تظاهر و خودنمايي و اظهار عمل به انگيزه جلب توجه و ستايش مردم است. امام صادق(ع) مي فرمايد: هر نوع ريايي شرك است، همانا كسي كه براي مردم كار كند، ثواب او بر مردم مي باشد و كسي كه براي خدا عمل كند، ثواب او بر خدا خواهد بود.

شخص رياكار، مشرك، منافق، مغضوب پروردگار عالم و اهل عذاب است. از رسول خدا(ص) درباره نجات روز قيامت پرسيدند، فرمود نجات در اين است كه با خدا نيرنگ ننماييد. به درستي كه هر كسي با خدا خدعه و نيرنگ نمايد خدا هم به او خدعه مي كند، يعني جزاي خدعه اش را به او مي رساند و ايمان را از او مي گيرد و اگر بفهمد خود را فريب داده است نه خدا را. پس از ريا بپرهيزيم به درستي كه ريا شرك به خداست. روز قيامت، ريا كار به چهار اسم خوانده مي شود؛ كافر يا فاجر يا مكار يا خاسر. عمل تو باطل و اجر تو ضايع است، پاداش خود را از كسي كه برايش اين عمل را انجام داده اي، بخواه. همچنین از آن حضرت آمده است كه فرمود: آتش جهنم و اهل آن از رياكاران مي نالند، پرسيده شد كه چگونه آتش ناله مي كند؟ فرمود: از شدت و گرمي آتش كه رياكاران بدان معذبند.

ريا خيلي ظريف و دقيق است و در شكل هاي مختلف ظاهر مي شود، خواه در پنهان و خواه آشكار و گاهي شخص رياكارخودش هم متوجه نيست كه ريا در اعمال او رخنه كرده است. ريا در اعمال انسان و عبادات و غيره وارد مي شود و آن اعمال و عبادت را نابود و تباه مي سازد.

ريا در نماز مورد مذمت و سرزنش واقع شده و نمازگزار نماز خود را به وسيله ريا از بين مي برد. خداوند در آیات 4 تا 7 سوره ماعون نمازگزاران رياكار را مورد مذمت قرار داده مي فرمايد: واي بر نمازگزاراني كه نماز خود را به دست فراموشي مي سپارند و آنها كه ريا مي كنند و ديگران را از ضروريات زندگي منع مي نمايند.

در آيات فوق دو گرو از نمازگزاران را مورد مذمت قرار گرفته است؛ آن كساني كه در نمازشان سهو مي كنند، اهميت به نماز نمي دهند، نسبت به آن سهل انگار و بي تفاوت هستند و بر اثرسهل انگاري نماز را ترك مي كنند، يا در وقتش انجام نمي دهند و يا آن را سرسري و ناقص انجام مي دهند. و نمازگزارن رياكار که نماز را براي خدا بر پا نمي دارند و در انجام آن ريا كاري مي كنند. هر دو گروه سزاوار عذاب سخت الهي هستند.

رسول خدا(ص) مي فرمايد: كسي كه براي خود نمايي نماز بخواند مشرك است. و در حديثي ديگر از پيامبر(ص) آمده است كه فرمود: روز قيامت به كساني كه اعمال خود را از روي تظاهر و ريا انجام داده اند گفته مي شود كه شما نماز خوانديد و روزه گرفتيد و صدقه داديد وجهادكرديد و قرآن خوانديد، براي اين كه كارهاي شما در ميان مردم بازگو شود، مردم همه كارهاي شما را بازگو كردند. سپس فرمود اينها اولين كساني هستند كه آتش دوزخ بر آنها شعله ور مي شود.

حضرت علي(ع) مي فرمايد: "ريا آفت عبادت است". در نتيجه نماز گزار بايد اخلاص در عبادت و دوري از ريا را كاملا مراقبت كند، اما گاهي اوقات اين مراقبت از حد عادي بيرون مي رود و به صورت وسوسه در مي آيد و به خصوص آنها كه در آغاز راه هستند بيشتر دچار اين گونه و سوسه ها مي شوند. در اينجا وظيفه آن است كه به وسوسه ريا توسط شيطان اعتنا نكنيم و همين كه از خطور اين گونه تصورات و اوهام ناراحت هستيم دليل بر آن است كه ريايي در كار نيست واين شيطان است كه مي خواهد ما را از راه باز دارد.