د ) ذکر یعنی متذکر آیات الهی شدن

1- یعنی اینکه وقتی بر انگیخته شدن رسولان الهی توسط حضرتش جل عظمته برای انجام رسالت در قبال قوم و امت هایشان و هدایت رسولانش، خود یک ذکری برای جهانیان است؛ پس به عنوان یک مومن باید به این هدایت الهی اقتدا نمود و متذکر آن شد که آری هدایت تنها به دست خداوندی است که دانای به هدایت شدگان است: « أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهِ قُلْ لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلا ذِکْرَى لِلْعَالَمِینَ (٩٠) انعام با توجه به آیات 82-89 » .

2- و چه خوب است که انسان آنچه را بواسطه ی آیات و رسولان الهی تذکر داده می شود را متذکر گردد، بشنود و فرمان ببرد، که همانا متذکر شدن در سرای دیگر سودی نخواهد داشت: « وَجِیءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإنْسَانُ وَأَنَّى لَهُ الذِّکْرَى (٢٣) یَقُولُ یَا لَیْتَنِی قَدَّمْتُ لِحَیَاتِی (٢٤) فجر با توجه به دیگر آیات سوره».

3- و دیگری متذکر شدن بواسطه ی آفرینش موجودات زوج گونه است بدین نحو که با دیدن، اندیشه و خردورزی در این امر به یگانگی خداوند برسیم و به سوی او یعنی الله که یکتاست گریزمان باشد و نه کسی دیگر که همانا این کار یعنی گریز به سوی غیر الله، شرک خواهد بود: « وَمِنْ کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ (٤٩) فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ مُبِینٌ (٥٠) وَلا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ إِنِّی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ مُبِینٌ (٥١) ذاریات». پس می توان گفت که راه رسیدن به معرفت الله، بواسطه همین آفرینش زوج گونه است.

4- و بدینگونه است در این خصوص یعنی متذکر آیات الهی شدن؛ آیات 27 زمر ، 43 قصص با توجه به آیات 1-42 و 46 قصص با توجه به آیات 44-45 ، 19 رعد ، 221 و 269 بقره ، 13 و 58 غافر، 25 ابراهیم با توجه به آیات 24-27، 37 فاطر، 24 و 30 هود با توجه به آیات 25-49، 57 تا 62 واقعه، 23 جاثیه، 155 صافات با توجه به آیات 139- 154، 62 نمل، 80 انعام با توجه به آیات 74-90 و 152 انعام با توجه به آیات 146- 157، 3 اعراف با توجه به آیات 1-2، 3 یونس با توجه به آیات 1-6، 90 نحل با توجه به آیات 91-102، 85 مومنون با توجه به آیات 80-92، 1 و 27 نور، 4 سجده با توجه به آیات 1-6، 62 و 73 فرقان و ...

5- حال اینکه نتیجه دیگر ذکر الله کدام است و خداوند یکتا به چه کسانی با چه ویژگی هایی و در چه خانه هایی اجازه می دهد تا نام و یادش را بلند کنند و پاداش خوب آن را از سوی خداوند ببینند را؛ باز باید در کلام مقدس الهی یافت: « فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ (٣٦) رِجَالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلاةِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالأبْصَارُ (٣٧) لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَیَزِیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ (٣٨) نور ».

ذ ) ذکر یعنی متذکر رسولان الهی و رسالت آنان شدن

1- در رابطه با رسالت رسولان الهی که اشاره ای گذرا به آن به عنوان اصل دوم دین در این مبحث شد؛ باید دانست که متذکر شدن به این رسالت ها و رسولان الهی به عنوان ذکر از ضروریات دین برابر کلام مقدس الهی است و تمام آیات الهی حتا مرتبط با این بحث را باید پیروی و به لطف و مدد الهی از آنها درس و راه رشد را در پیش گرفت تا حکمت نزول ایات خدواند و لزوم یاد نمودن رسولان خدا که ذکری از آنها در قرآن آمده و بر متذکر شدن آنها تاکید و تصریح شده دانسته شود « وَاذْکُرْ عَبْدَنَا أَیُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّی مَسَّنِیَ الشَّیْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ (٤١) ارْکُضْ بِرِجْلِکَ هَذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَشَرَابٌ (٤٢) وَوَهَبْنَا لَهُ أَهْلَهُ وَمِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنَّا وَذِکْرَى لأولِی الألْبَابِ (٤٣) وَخُذْ بِیَدِکَ ضِغْثًا فَاضْرِبْ بِهِ وَلا تَحْنَثْ إِنَّا وَجَدْنَاهُ صَابِرًا نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ (٤٤) وَاذْکُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِیمَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ أُولِی الأیْدِی وَالأبْصَارِ (٤٥) إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِکْرَى الدَّارِ (٤٦) وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الأخْیَارِ (٤٧) وَاذْکُرْ إِسْمَاعِیلَ وَالْیَسَعَ وَذَا الْکِفْلِ وَکُلٌّ مِنَ الأخْیَارِ (٤٨) هَذَا ذِکْرٌ وَإِنَّ لِلْمُتَّقِینَ لَحُسْنَ مَآبٍ (٤٩) صاد با توجه به آیات 29-70».

2- و بدینگونه است در این رابطه آیات سوره مریم، مبنی بر متذکر شدن رسولان الهی در کتاب که منظور قرآن کریم است: « وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ کَانَ مُخْلَصًا وَکَانَ رَسُولا نَبِیًّا (٥١) مریم با توجه به آیات 52-53 ».

3- این که رسالت رسولان الهی، دعوت به توحید بوده است مبنی بر اینکه جز «الله» برای کسی الهی دیگر نیست و این یک ذکر است برای کسانی که با رسولان خدایند: « أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَکُمْ هَذَا ذِکْرُ مَنْ مَعِیَ وَذِکْرُ مَنْ قَبْلِی بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ الْحَقَّ فَهُمْ مُعْرِضُونَ (٢٤) انبیاء با توجه به آیات 19-23 ».

ر ) ذکر یعنی متذکر قیامت شدن

1- اینکه آیات خداوند یکتا برای اولوا الالباب نیز مایه ی ذکر است؛ از این جهت با تدبر و تعقل در آیات خداوند که یادآور و سازگار با آنچه است که در جریان زندگی می بینیم و طی رخدادهای طبیعی خود را نشان می دهد و ...، لذا این گروه از آن درس می گیرند و ایمان بیش از پیش می آورند و یقین پیدا می کنند که آری نه تنها همه چیز از جمله رخدادهای طبیعی در زمره ی فعل خداوند یعنی آفرینش است و با قول او که همان آیاتش باشد مطابقت دارد، بلکه روزی که از امور غیب است و تنها او یعنی « الله » بدان داناست تحت عنوان قیامت و یا رستاخیز به امرش اتفاق خواهد افتاد بدون اینکه شکی و یا تخلفی در این مهم یعنی اصل سوم دین باشد: « أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَکَهُ یَنَابِیعَ فِی الأرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَجْعَلُهُ حُطَامًا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَذِکْرَى لأولِی الألْبَابِ (٢١) زمر» و نیز آیه 9 همین سوره.

2- از سوی دیگر با دیدن آفریده های زوج گونه، باید به سوی خداوند یکتا بازگشت و انابه نمود و با بارش باران و زنده شدن زمین مرده پس از آن و ...، متذکر قیامت شد و دانست که این مثالها و آیات همه گویا و گواه این امر هستند که یوم الخروج نیز روزی به امر الهی که از امور غیب است و تنها خداوند یکتا بدان داناست رخ خواهد داد و ... : « وَالأرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْبَتْنَا فِیهَا مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ (٧)تَبْصِرَةً وَذِکْرَى لِکُلِّ عَبْدٍ مُنِیبٍ (٨)وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَکًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِیدِ (٩)وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَهَا طَلْعٌ نَضِیدٌ (١٠)رِزْقًا لِلْعِبَادِ وَأَحْیَیْنَا بِهِ بَلْدَةً مَیْتًا کَذَلِکَ الْخُرُوجُ (١١) قاف».

3- و نیز بدینگونه است در این رابطه آیه 26 صاد، آیات 19 و 40 و 50 روم، آیات 49 و 54 تا 56 مدثر با توجه به آیات 40-48 بعنوان تذکره، و آیه 19 مزمل با توجه به دیگر آیات آن، و 12 الحاقه با توجه به آیات 1-52، و 57 اعراف، آیه 50 فرقان با توجه به آیات 48-49 و ...: « یَا دَاوُدُ إِنَّا جَعَلْنَاکَ خَلِیفَةً فِی الأرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَیُضِلَّکَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِینَ یَضِلُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا نَسُوا یَوْمَ الْحِسَابِ (٢٦)صاد ».

4- که همانا متذکر نمودن مردم به ایام الله، از رسالت های رسولان خدا بوده است: « وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ (٥) ابراهیم».

نوشته . لینک . به قلم سید رضا شفیع اف در 16 مهر 1401 ساعت 10:23

x
ورود به سیستم
ورودثبت نام