هر که رنجی ديد گنجی شد پديد
هر که جِدّی کرد در جَدّی رسيد
گفت پيغمبر رکوع است و سجود
بر درِ حق کوفتن حلقه ی وجود
حلقه ی آن در، هر آنکو می زند
بهرِ او دولت سری بيرون کند
(مثنوی، دفتر پنجم)

در اینجا سخن مولانا ناظر به این حدیث معروف است که: إنَّ المُصَلِّي لَيَقْرَعُ بابَ المَلِكِ وإنَّ من يُدِمْ قَرْعَ البابِ يوشِكُ أن يُفتَحَ له
نمازگزار درِ خداوند را مى کوبد و هر که پیوسته درى را بکوبد عاقبت آن در به روى او باز مى شود. (نهج الفصاحه، حدیث۸۲۷)

البته پر واضح است که این در کوبیدن ها باید از سر درد و به اصطلاح دینی با حضور قلب انجام پذیرد تا جواب بدهد وگرنه جز خسته کردن خود اثری نخواهد داشت. چنانکه پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «لا صلاه الّا بحضور القلب»
( وسائل الشیعه، ج۴، ص ۶۸۸)

مولانا در جایی دیگر از مثنوی سخن پیامبر را چنین بازگو می کند:
بشنو از اخبار آن صدر الصدور
لا صَلاةَ تَمَّ اِلّا بِالحضور

این نماز مقدماتی دارد که نباید از آن غافل بود:
خوشا نماز و نیاز کسی که از سر درد
به آب دیده و خون جگر طهارت کرد
(حافظ)
این همان سخن پیامبر اسلام است که رودکی آن را به شعر در آورده است:
روی به محراب نهادن چه سود
دل به بخارا و بُتان طراز*
ایزد ما وسوسه ی عاشقی
از تو پذیرد ،نپذیرد نماز

*طَراز: شهری در ترکستان( قزاقستان فعلی) که به داشتن زیبارویان معروف بوده است. چنانکه دهخدا گفته است: «منسوب است به خوبان و اهل آن به کمال شهرهٔ آفاقند

دسته ها: اسرار نماز , آداب و احکام نماز , چرایی و فلسفه نماز ,