معنای عبادت

از نظر اسلام هر کار خیر و مفیدی اگر با انگیزه پاکِ خدایی توأم باشد، عبادت است. به همین علت درس خواندن، کار و کسب رزق و روزی حلال، انجام فعالیت های اجتماعی و ... اگر برای خدا و در راه او باشد عبادت محسوب می‌شود.[1]

دربارۀ این موضوع شهید مطهری در کتاب تعلیم و تربیت در اسلام این‌گونه آورده است: “ما در اسلام دو جور کار داریم؛ یک کار را اصطلاحاً می‌گویند: عبادت محض، یعنی کاری که مصلحتی غیر از عبادت ندارد؛ مثل نماز. یک کارهای دیگر داریم که مصلحت‌های زندگی است و ما می‌توانیم آنها را به صورت عبادت درآوریم و باید هم درآوریم. پس هر کار، وقتی که در راه رضای خدا و برای خدا باشد، عبادت است”.[2] البته اشتباه نشود که این کارها ما را از اموری که عبادت محض است و هدفش فقط این است که انسان به خدا توجه پیدا کند، بی‌نیاز نمی‌کند.

به هر حال عبادت عالى‌ترین نوع كرنش در برابر خداوند است. آفرینش هستى و بعثت پیامبران (عالم تكوین و تشریع) براى عبادت است. خداوند مى‌فرماید: "وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ"[3] هدف آفرینش جنّ و انس عبادت خداوند است. كارنامۀ همۀ انبیا و رسالت آنان نیز دعوت مردم به پرستش خداوند بوده است.[4] روشن است كه خدا به عبادت ما نیازى ندارد[5] و سود عبادت به خود پرستندگان برمى‌گردد؛ چنان‌كه درس خواندن شاگردان به نفع خود آنان است و سودى براى معلّم ندارد.

پاورقی:

1. مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، ص81.

2. همو، تعلیم و تربیت، ص347.

3. ذاریات: 56

4. "وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِى كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ" (نحل: 36).

5. "فَإِنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ عَنكُمْ" (زمر: 7).