معناى ذكر «بسم الله»

امام رضا عليه السلام فرمودند: مَعنى قَولِ القائِلِ: «بِسمِ اللهِ»، أى أسِمُ عَلى نَفسي سِمَةً مِن سِماتِ اللهِ عز و جل و هِيَ العِبادَةُ.

 وقتى گوينده مى‏گويد: «به نام خدا»، يعنى: نشان و داغى از نشان‏ها و داغ‏هاى خداوند عز و جل را بر خود مى‏نهم كه همان بندگى باشد.

 اين تفسير زيبا و دقيق، بدان معناست كه تنها كسى مى‏تواند در گفتن اين ذكر هنگام انجام دادن كارها صادق باشد كه حقيقتا خود را مستقل نداند، بلكه بنده خدا بداند؛ چرا كه اين ذكر، نشانه بندگى است.

 به تعبير ديگر، كسى مى‏تواند صادقانه «بسم الله» بگويد كه باور كرده باشد هيچ توان و نيرويى براى انجام دادن كار، جز از جانب خداوند متعال نيست:  «و لا حول و لا قوّة إلّا بالله».

 چنين كسى به بيان منقول از امير مؤمنان در تفسير «بسم الله»، مى‏تواند بگويد: بِهذَا الإِسمِ أعمَلُ هذَا العَمَلَ. با اين نام، اين كار را به انجام مى‏رسانم.

 امّا كسى كه براى خداوند متعال در كار خود، نقشى قائل نيست، نمى‏تواند علامت بندگى بر خود بگذارد و ذكر شريف «بسم الله» را صادقانه بر زبان جارى سازد.

 شناخت نامه نماز ، ج ۱ ، مقدمه فصل ذکر بسم الله الرحمن الرحیم.