آسیب ها و روش های عبادت (در آینه قرآن و روایت)
1- شیرینی عبادت با وجود مشغله فکری به امور دنیا چشیده نمی شود. لذا امام سجاد ع از این امر به خدا پناه می برند: دعای 30: وَ أَعُوذُ بِكَ، يَا رَبِّ، مِنْ هَمِ الدَّيْنِ وَ فِكْرِهِ، وَ شُغْلِ الدَّيْنِ وَ سَهَرِه .... وَ أَجِرْني مِنْهُ بِوُسْعٍ فَاضِلٍ أَوْ كَفَافٍ وَاصِل و برای وسعت در مال باید چه کنم؟ آیا حق ندارم دنبال کسب روزی بروم؟ جواب: چرا. باید بروم ولی اگر بدون راهنمایی امام سجاد ع بروم ممکنه از هدف اصلی دور بشوم. لذا امام سجاد ع یاد می دهند که اکتساب خوب است ولی از به زحمت افتادن در راه اکتساب نه و این را خدا باید درست کند. اكْفِنِي مَئُونَةَ الِاكْتِسَابِ، وَ ارْزُقْنِي مِنْ غَيْرِ احْتِسَابٍ، فَلَا أَشْتَغِلَ عَنْ عِبَادَتِكَ بِالطَّلَبِ، وَ لَا أَحْتَمِلَ إِصْرَ تَبِعَاتِ الْمَكْسَبِ. (دعای20) و یا به انسان یاد می دهند که برای آسان شدن مسیر کسب درآمد و یا کسب دیگر روزی های معنوی که ما گاهی خود را برای آنها ماه ها و بلکه سال ها به زحمت می اندازیم، پس از نماز شب و در خلوتی که می شود درباره لامؤثر فی الوجود الا الله بودن و مقدّر بودن خدا بیشتر فکر کرد این دعا را بخوانیم که وَ أَسْأَلُكَ فِي أَنْ تُسَهِّلَ إِلَى رِزْقِي سَبِيلًا، ... وَ أَنْ تُقَنِّعَنِي بِتَقْدِيرِكَ لِي، وَ أَنْ تُرْضِيَنِي بِحِصَّتِي فِيمَا قَسَمْتَ لِي، وَ أَنْ تَجْعَلَ مَا ذَهَبَ مِنْ جِسْمِي وَ عُمُرِي فِي سَبِيلِ طَاعَتِكَ، إِنَّكَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.
2- امام صادق ع: الدُّنْيَا سَاعَةٌ فَاجْعَلْهَا طَاعَةً وَ بَابُ ذَلِكَ كُلِّهِ مُلَازَمَةُ الْخَلْوَةِ بِمُدَاوَمَةِ الْفِكْرِ وَ سَبَبُ الْخَلْوَةِ الْقَنَاعَةُ وَ تَرْكُ الْفُضُولِ مِنَ الْمَعَاش (مصباح الشريعة، ص: 23)
3- عبادت بدون شناخت تاکتیک های آن نمی شود. امام صادق ع: ادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ فِي الْوَتْر: اللَّهُمَّ امْلَأْ قَلْبِي حُبّاً لَك ... اللَّهُمَّ أَعْطِنِي بَصَراً فِي دِينِكَ وَ فِقْهاً فِي عِبَادَتِكَ وَ فَهْماً فِي حُكْمِك. (بحار ج84، ص271)
4- برای کارهای سخت از عبادت انرژی بگیریم سوره مزمل: إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قيلاً (6)إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَويلاً (7) : اگر انسان از خوابیدن بیشتر انرژی می گرفت خداوند به آن توصیه می کرد.
5- در ارزش گذاری کار دیگران و کار خودمان این فرمول را رعایت کنیم: خلوص (کیفیت) و مقدار کار را تقسیم بر توان کنیم. (ارزش ده هزار تومان انفاق برای کسی که ماهیانه 500 هزار درآمد دارد و کسی که ماهیانه 5 ملیون درآمد دراد یکی نیست). امام باقر ع : لا تُکرهوا عبادة الله الی عباد الله فتکونوا کالراکب ِ الْمُنْبَتّ الذی لا سفرا قطع و لا ظهرا ابقی. نه راهی را پیموده است و نه مرکوبی را سالم باقی گذاشته است. (کافی، ج2، ص86). البته این ها دلیل نمی شود که برای بالا بردن توانایی خود و دیگران تلاشی نکنیم. در باره بچه ها گاهی تغییر الگوهای رفتاری و معرفی الگوهای خوب می تواند توان آنها را افزایش دهد. یکی از بهترین الگوها خود پدر و مادر هستند.
6- نگاه شبکه ای به عبادت داشته باشیم یعنی همه رفتارهایی که ممکن است ارزش عبادی داشته باشد و همه رفتارهایی که ممکن است عبادت مفصل ما را بی ارزش کند را هم به حساب بیاوریم. مثلا
a. عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: مَنْ كَانَ لَهُ امْرَأَةٌ تُؤْذِيهِ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ صَلَاتَهَا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُعِينَهُ وَ تُرْضِيَهُ وَ إِنْ صَامَتِ الدَّهْرَ وَ قَامَتْ وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ أَنْفَقَتِ الْأَمْوَالَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ كَانَتْ أَوَّلَ مَنْ تَرِدُ النَّارَ ثُمَّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلَى الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِكَ الْوِزْر (وسائل ج20 ص163)
b. امام باقر علیه السلام فرمودند: افضل العبادة الدعا. (کافی، ج2، ص466) امام صادق ع: ادع و لا تقل ان الامر قد فرغ منه، ان عند الله عزوجل منزلة لا تنال الا بمسألة. (کافی، ج2، ص482)
c. یا أَبَا ذَرٍّ لِيَكُنْ لَكَ فِي كُلِّ شَيْءٍ نِيَّةٌ صَالِحَةٌ حَتَّى فِي النَّوْمِ وَ الْأَكْل ... هر کاری که برای خدا انجام دهی عبادت است و لو به دست آوردن دل همسایه به هر طریق.
d. امام علی علیه السلام: يَا كُمَيْلُ لَيْسَ الشَّأْنَ أَنْ تُصَلِّيَ وَ تَصُومَ وَ تَتَصَدَّقَ الشَّأْنُ أَنْ تَكُونَ الصَّلَاةُ بِقَلْبٍ نَقِيٍّ وَ عَمَلٍ عِنْدَ اللَّهِ مَرْضِيٍّ وَ خُشُوعٍ سَوِيٍّ وَ انْظُرْ فِيمَا تُصَلِّي وَ عَلَى مَا تُصَلِّي إِنْ لَمْ يَكُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلَا قَبُول (تحف العقول، ص: 174)
e. امام صادق علیه السلام: مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً.
1- شیرینی عبادت با وجود مشغله فکری به امور دنیا چشیده نمی شود. لذا امام سجاد ع از این امر به خدا پناه می برند: دعای 30: وَ أَعُوذُ بِكَ، يَا رَبِّ، مِنْ هَمِ الدَّيْنِ وَ فِكْرِهِ، وَ شُغْلِ الدَّيْنِ وَ سَهَرِه .... وَ أَجِرْني مِنْهُ بِوُسْعٍ فَاضِلٍ أَوْ كَفَافٍ وَاصِل و برای وسعت در مال باید چه کنم؟ آیا حق ندارم دنبال کسب روزی بروم؟ جواب: چرا. باید بروم ولی اگر بدون راهنمایی امام سجاد ع بروم ممکنه از هدف اصلی دور بشوم. لذا امام سجاد ع یاد می دهند که اکتساب خوب است ولی از به زحمت افتادن در راه اکتساب نه و این را خدا باید درست کند. اكْفِنِي مَئُونَةَ الِاكْتِسَابِ، وَ ارْزُقْنِي مِنْ غَيْرِ احْتِسَابٍ، فَلَا أَشْتَغِلَ عَنْ عِبَادَتِكَ بِالطَّلَبِ، وَ لَا أَحْتَمِلَ إِصْرَ تَبِعَاتِ الْمَكْسَبِ. (دعای20) و یا به انسان یاد می دهند که برای آسان شدن مسیر کسب درآمد و یا کسب دیگر روزی های معنوی که ما گاهی خود را برای آنها ماه ها و بلکه سال ها به زحمت می اندازیم، پس از نماز شب و در خلوتی که می شود درباره لامؤثر فی الوجود الا الله بودن و مقدّر بودن خدا بیشتر فکر کرد این دعا را بخوانیم که وَ أَسْأَلُكَ فِي أَنْ تُسَهِّلَ إِلَى رِزْقِي سَبِيلًا، ... وَ أَنْ تُقَنِّعَنِي بِتَقْدِيرِكَ لِي، وَ أَنْ تُرْضِيَنِي بِحِصَّتِي فِيمَا قَسَمْتَ لِي، وَ أَنْ تَجْعَلَ مَا ذَهَبَ مِنْ جِسْمِي وَ عُمُرِي فِي سَبِيلِ طَاعَتِكَ، إِنَّكَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.
2- امام صادق ع: الدُّنْيَا سَاعَةٌ فَاجْعَلْهَا طَاعَةً وَ بَابُ ذَلِكَ كُلِّهِ مُلَازَمَةُ الْخَلْوَةِ بِمُدَاوَمَةِ الْفِكْرِ وَ سَبَبُ الْخَلْوَةِ الْقَنَاعَةُ وَ تَرْكُ الْفُضُولِ مِنَ الْمَعَاش (مصباح الشريعة، ص: 23)
3- عبادت بدون شناخت تاکتیک های آن نمی شود. امام صادق ع: ادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ فِي الْوَتْر: اللَّهُمَّ امْلَأْ قَلْبِي حُبّاً لَك ... اللَّهُمَّ أَعْطِنِي بَصَراً فِي دِينِكَ وَ فِقْهاً فِي عِبَادَتِكَ وَ فَهْماً فِي حُكْمِك. (بحار ج84، ص271)
4- برای کارهای سخت از عبادت انرژی بگیریم سوره مزمل: إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قيلاً (6)إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَويلاً (7) : اگر انسان از خوابیدن بیشتر انرژی می گرفت خداوند به آن توصیه می کرد.
5- در ارزش گذاری کار دیگران و کار خودمان این فرمول را رعایت کنیم: خلوص (کیفیت) و مقدار کار را تقسیم بر توان کنیم. (ارزش ده هزار تومان انفاق برای کسی که ماهیانه 500 هزار درآمد دارد و کسی که ماهیانه 5 ملیون درآمد دراد یکی نیست). امام باقر ع : لا تُکرهوا عبادة الله الی عباد الله فتکونوا کالراکب ِ الْمُنْبَتّ الذی لا سفرا قطع و لا ظهرا ابقی. نه راهی را پیموده است و نه مرکوبی را سالم باقی گذاشته است. (کافی، ج2، ص86). البته این ها دلیل نمی شود که برای بالا بردن توانایی خود و دیگران تلاشی نکنیم. در باره بچه ها گاهی تغییر الگوهای رفتاری و معرفی الگوهای خوب می تواند توان آنها را افزایش دهد. یکی از بهترین الگوها خود پدر و مادر هستند.
6- نگاه شبکه ای به عبادت داشته باشیم یعنی همه رفتارهایی که ممکن است ارزش عبادی داشته باشد و همه رفتارهایی که ممکن است عبادت مفصل ما را بی ارزش کند را هم به حساب بیاوریم. مثلا
a. عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: مَنْ كَانَ لَهُ امْرَأَةٌ تُؤْذِيهِ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ صَلَاتَهَا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُعِينَهُ وَ تُرْضِيَهُ وَ إِنْ صَامَتِ الدَّهْرَ وَ قَامَتْ وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ أَنْفَقَتِ الْأَمْوَالَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ كَانَتْ أَوَّلَ مَنْ تَرِدُ النَّارَ ثُمَّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلَى الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِكَ الْوِزْر (وسائل ج20 ص163)
b. امام باقر علیه السلام فرمودند: افضل العبادة الدعا. (کافی، ج2، ص466) امام صادق ع: ادع و لا تقل ان الامر قد فرغ منه، ان عند الله عزوجل منزلة لا تنال الا بمسألة. (کافی، ج2، ص482)
c. یا أَبَا ذَرٍّ لِيَكُنْ لَكَ فِي كُلِّ شَيْءٍ نِيَّةٌ صَالِحَةٌ حَتَّى فِي النَّوْمِ وَ الْأَكْل ... هر کاری که برای خدا انجام دهی عبادت است و لو به دست آوردن دل همسایه به هر طریق.
d. امام علی علیه السلام: يَا كُمَيْلُ لَيْسَ الشَّأْنَ أَنْ تُصَلِّيَ وَ تَصُومَ وَ تَتَصَدَّقَ الشَّأْنُ أَنْ تَكُونَ الصَّلَاةُ بِقَلْبٍ نَقِيٍّ وَ عَمَلٍ عِنْدَ اللَّهِ مَرْضِيٍّ وَ خُشُوعٍ سَوِيٍّ وَ انْظُرْ فِيمَا تُصَلِّي وَ عَلَى مَا تُصَلِّي إِنْ لَمْ يَكُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلَا قَبُول (تحف العقول، ص: 174)
e. امام صادق علیه السلام: مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً.
دسته ها: آداب و احکام نماز ,
