اوصاف جامعه مهدوی / اندیشه اسلامی را از راه‌های منطقی گسترش دهیمیكی از سئوالاتی كه در بحث مهدویت به وجود می‌آید این است كه جامعه مهدوی چگونه جامعه‌ای است و دارای چه ویژگی‌هایی است. در فرازهایی از دعای ندبه به بیان اوصاف جامعه مهدوی پرداخته شد. در این مجال به بازخوانی آن می‌پردازیم.
به گزارش ایكنا از فارس، دعای ندبه یکی از ادعیه‌ای است که به بیان اوصاف جامعه مهدوی می‌پردازد. یکی از اوصاف جامعه مهدوی در این فراز آمده است که فرمود: «أین معزالاولیاء و مذل‌الاعداء» یعنی در آن جامعه اولیای خدا عزیزند و دشمنان خدا در آن ذلیل و خوارند. یا فرمود: «أین المعد لاقامه الحدود ...» ارزش‌ها و معیارها در آن جامعه این‌گونه است، جامعه‌ای است که در آن حدود الهی اقامه می‌شود، البته فقط خواندن دعای ندبه کافی نیست، بلکه درس گرفتن و فهمیدن آن لازم است.
امام زمان(عجل‌الله تعالی فرجه) جامعه‌اش را بر چند پایه برپا می‌کند: نخست بر نابود کردن و قلع و قمع کردن ریشه‌های ظلم و طغیان، نه اینکه ظلم فقط در ایران نباشد، یا در جوامع مسلمان‌نشین نباشد؛ بلکه ظلم و جور و طغیان در دنیا نباید باشد.
نه ظلم اقتصادی، نه ظلم سیاسی، نه ظلم فرهنگی و نه هیچ ستمی وجود نخواهد داشت. باید استثمار و اختلاف طبقاتی و تبعیض و نابرابری و زورگویی و گردن کلفتی و قلدری از عالم ریشه‌کن شود.
دوم، خصوصیت جامعه ایده‌آلی است که امام زمان(عجل‌الله تعالی فرجه) می‌سازد و شامل بالا رفتن سطح اندیشه انسان است؛ هم‌اندیشه علمی انسان و هم اندیشه اسلامی او، یعنی در دوران ولیعصر(علیه‌السلام) شما باید نشانی از جهل و بی‌سوادی و فقر فرهنگی و فکری در عالم نیابید.
به‌فرموده امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) انبیا آمدند «و یثیروا لهم دفائن العقول» تا عقل‌های پنهان شده را که زیر غبار کفر پوشیده شده و بر اثر تاریکی ضلالت و گمراهی مستور شده بود، بیرون آورده و به کار اندازند.
مضمون روایتی درخصوص شرایط آن ایام به این‌گونه است که آن‌قدر سطح فرهنگ اسلامی و دینی بالا می‌رود که همه افراد انسان اعم از زن و مرد، فقیه و دین‌شناس می‌شوند، می‌توانند قرآن را باز کنند و حقایق دین را از قرآن بفهمند.
خصوصیت سوم جامعه مهدوی این است که در آن روز همه نیروهای طبیعت و همه نیروهای انسان استخراج می‌شود، چیزی در بطن زمین نمی‌ماند که بشر از آن استفاده نکند. این همه نیروهای معطل طبیعی، این همه زمین‌هایی که می‌تواند انسان را تغذیه کند، این همه قوای کشف نشده، مانند نیروهایی که قرن‌ها در تاریخ بود. مثلاً نیروی اتم، نیروی برق و الکتریسته، قرن‌ها بر عمر جهان می‌گذشت این نیروها در بطن طبیعت بود، اما بشر آن‌ها را نمی‌شناخت، بعد یک روز، به‌تدریج استخراج شد.
به عبارت دیگر همه نیروهای بی‌شماری که از این قبیل در بطن طبیعت هست، در زمان امام زمان(عجل‌الله تعالی فرجه) استخراج می‌شود.
خصوصیت دیگر جامعه مهدوی آن است که محور در دوران امام زمان(علیه‌السلام) محور فضیلت و اخلاق است. هرکس دارای فضیلت اخلاقی بیشتری است، او مقدم‌تر و جلوتر است.
در یک روایت دیگر می‌فرماید: او به‌واسطه رعب، یاری می‌شود و دولت‌های ستمگر و دستگاه‌های ظالم مرعوب او می‌شوند. یک چنین حالتی چنان فراگیر می‌شود که می‌تواند آن حکومت جهانی را به وجود بیاورد. (موید بالنصر) نصرت الهی او را تأیید می‌کند. زمین در مقابل او پیچیده می‌شود، یعنی در اختیار او و در قبضه قدرت او قرار می‌گیرد. گنجینه‌ها برای او ظاهر خواهند شد و قدرت او به مشرق و مغرب عالم گسترش پیدا خواهد کرد.
بعد می‌فرماید: «فلایبقی فی الارض خراب الا قد عمر» یعنی این قدرت در جهت آبادانی عالم صرف خواهد شد نه در جهت سیطره بر منافع انسان‌ها و به استضعاف کشاندن انسان‌ها. در تمام نقاط جهان هیچ نقطه ویرانی وجود نخواهد داشت، مگر اینکه آباد شود؛ حالا چه ویرانی‌هایی که به‌دست بشر انجام شده، چه ویرانی‌هایی که به‌واسطه جهالت بشر بر انسان‌ها تحمیل شده است.
روایت دیگری از امام باقر(علیه‌السلام) است که به این مطلب اشاره می‌کند که اخلاق برابری‌طلبی و مساوات‌گرایی، ایثار و گذشت، رونق می‌گیرد؛ برادری به سراغ جیب برادر دیگر می‌رود و از او به‌قدر نیاز خودش بر می‌دارد و او مانعش نمی‌شود. یعنی زور و اجباری در کار نیست، خود انسان‌ها از آن بخل انسانی و حرص نجات پیدا می‌کنند و یک چنین بهشت انسانیتی به وجود می‌آید.
در روایت دیگر اشاره می‌کند که بخشش‌هایی که حکومت‌های مستکبر عالم به دوستانشان می‌کنند، بساطش برچیده می‌شود. حاتم بخشی از کیسه ملت‌ها به این و آن قطع می‌شود، به‌خاطر اینکه این هم به کمک بند و بست با حکومت‌ها و رشوه دادن و رشوه گرفتن به‌وجود می آید. این بساط های انسان‌کُش و فضیلت‌کُش از بین خواهند رفت و وسیله بهره انسان‌ها در اختیار همه آن‌ها قرار می‌گیرد.
در روایات ناظر به مسائل اقتصادی جامعه مهدوی این‌گونه بیان می‌شود که بین مردم آنچنان مساوات در امور مالی و اقتصادی برقرار است که یک نفر فقیری که شما بتوانید زکات مالتان را به او بدهید، پیدا نخواهید کرد.
جامعه‌ای که در آن نشان از ظلم و طغیان و عدوان و ستم نیست؛ جامعه‌ای که در آن اندیشه دینی و اندیشه علمی انسان‌ها در سطح بالاست، جامعه‌ای که در آن همه برکات و همه نعم و همه نیکی‌ها و زیبایی‌های عالم بروز می‌کند و در اختیار انسان قرار می‌گیرد و بالاخره جامعه‌ای که در آن تقوا و فضیلت و گذشت و برادری و مهربانی و یکرنگی، اصل و محور است. این جامعه‌ای است که مهدی موعود ما و امام زمان(علیه‌السلام) ما به وجود خواهد آورد و تأمین خواهد کرد.
ما ملت ایران با انقلاب خود یک گام بزرگ برداشتیم. حالا بعد از این چه کنیم؟ نخست باید بدانیم که ظهور حضرت ولیعصر(عجل‌الله تعالی فرجه) همان‌گونه که با انقلاب ما یک قدم نزدیک‌تر شد، می‌تواند باز با همین مردم و انقلاب، نزدیک‌تر شود. هرچقدر ما بتوانیم اسلام را در آفاق عالم، در کشورهای دیگر، در نقاط تاریک گسترش و اشاعه دهیم، همان مقدار به ظهور ولی امر و حجت عصر(علیه‌السلام) کمک کردید و نزدیک شدیم.
دوم، نزدیک شدن به امام زمان(علیه‌السلام) نه نزدیک شدن در مکان است و نه نزدیک شدن به زمان. ظهور امام تاریخ معینی ندارد که ما بگوئیم چند سال را گذراندیم و چند سال مانده است، مکان هم ندارد که بگوئیم از اینجا حرکت می‌کنیم به‌سمت شرق یا غرب تا ببینیم امام زمان(علیه‌السلام) کجاست و به او برسیم.
نزدیک شدن ما به امام زمان(عجل‌الله تعالی فرجه) نزدیک شدن معنوی است. یعنی اگر بتوانید در میان جامعه خودتان، همان جامعه انقلابی، تقوا و فضیلت و اخلاق و دین‌داری و زهد و نزدیکی معنوی به خدا را در خود و دیگران تأمین کنید، پایه و قاعده ظهور ولیعصر(علیه‌السلام) را مستحکم‌تر کردید و هرچه بتوانید از لحاظ کمیت و مقدار، تعداد مسلمانان مومن و مخلص را افزایش دهید، باز به امام و زمان ظهور ولیعصر نزدیک‌تر شدید.
نکته بعد این است که ما امروز در انقلاب خودمان حرکت‌ها و روش‌هایی داریم، این روش‌ها باید به کدام سمت حرکت کند؟ این نکته بسیار شایان توجه است. ما باید با ظلم نسازیم و علیه ظلم حرکت قاطع کنیم، هرگونه ظلمی و از هر کسی.
باید جهت خودمان را جهت اقامه حدود اسلامی قرار دهیم. در جامعه خودمان هیچ مجالی به گسترش اندیشه‌های غیراسلامی و ضداسلامی ندهیم؛ البته نه با زور و غلبه، بلکه با اندیشه و فکر و از راه‌های معقول و منطقی باید اندیشه اسلامی گسترش پیدا کند. باید تمامی قوانین و مقررات مملکتی و ادارات دولتی و نهادهای اجرایی از لحاظ ظاهر و محتوا اسلامی شوند. این جهتی است که انتظار ولیعصر(عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) به ما و به حرکت ما می‌دهد.
حجت‌الاسلام محمدشریف حسینی، معاون نظارت، ارزیابی و فرهنگ و آموزش ستاد اقامه نماز فارس
