نماز و نیایش براساس رویکرد رفتاری نگر
مکتب رفتارگرائی یکی از مکاتب روانشناسی است که رواج زیاد در بین نظام های آموزشی کشورهای جهان داشته است. این مکتب، روانشناسی را علم رفتار می‌داند. منظور از رفتار هـر فعالتیی اسـت که جاندار انجام می‌دهد و به وسیله جاندار دیگر با یک ابزار اندازه‌گیری قابل مشاهده یـا انـدازه‌گیری می باشد. به عبارتی هرعملی که فرد انجام می‌دهد یا هر سخنی کـه بـر زبان می‌راند چون قابل مشاهده و اندازه گیری است رفتار تلقی می‌شود. از این منظر، رفتار تابع قوانین یادگیری است که از آزمایشات محققان مـختلف در مـورد چگونگی یادگیری حیوانات و انسانها تدوین گشته اسـت. در ایـن دیـدگاه یادگیری تحت عنوان شرطی شدن و کسب عادت بیان شده و اصول اسـاسی آن مشخص مـی‌کند کـه چگونه رفتار تحت تأثیر عـوامل بـیرونی قرار مـی‌گیرد یـا بـر عوامل محیطی تأثیر می‌گذارد.
بـراساس ایـن رویکرد، نماز هم یک رفتار است. زیرا قابل مشاهده و اندازه‌گیری است. نـماز جـلوه‌ای از رفتارها و مناسک دینی انسانها است. این رفـتار همانند سایر رفتارها یـاد گـرفته شده است یعنی تابع قـوانین و اصـول یادگیری است و نتایج آزمایشات و تحقیقات تجربی در درمورد اصول یادگیری، قابل تعمیم روی این رفـتار اسـت. این رفتار مثل سایر رفتارها روابـط کـنشی بـا محیط دارد به این معنی که بـر مـحیط مؤثر و از محیط متأثر اسـت. بـه عبارتی کسب تجارب محیطی در اثرتعامل فرد با محیط باعث می‌شوند فرد همان اصولی کـه باعث می شود سـایر رفتارها مثل محبت‌کردن، ترسیدن، راه رفتن، آشپزی، رانندگی و ... را فرا بگیرد، در مواجهه با نماز هم بتواند آن را یاد بگیرد.
جهت افزایش رفتاری به نام اقـامه نماز بـه عنوان عالی‌ترین رفتار بارز و جلوۀ مـعنوی و مـذهبی با استفاده از قوانین شرطی شدن، نماز را با مـحرکات خـوشایند و مطبوع همراه می‌کنند. این عمل دو تـأثیر دارد. اثـر اول این اسـت کـه کـودک از نماز اثر مطلوبی‌خواهد داشت یـعنی یاد نماز حالات مطبوع را برای او یادآوری می‌کند. اثر دوم این است که اگر رفتارهای اولیه مربوط بـه اقـامه نماز را با تشویق و پاداشهای مطبوع هـمراه کـنیم مـطمئنا پاسـخی بـه نام اقامه نـماز را در کـودک افزایش می‌دهد. البته عکس این مسئله نیز صادق است یعنی اگر اقامه نماز همراه با مـحرکات نـاخوشایند و نـامطلوب همراه شود احتمال بروز مجدد نماز کـاهش مـی‌یابد و از نـظر عـاطفی نـیز کـودک احساس نامطبوعی از نماز خواهد داشت.
مکتب رفتارگرائی یکی از مکاتب روانشناسی است که رواج زیاد در بین نظام های آموزشی کشورهای جهان داشته است. این مکتب، روانشناسی را علم رفتار می‌داند. منظور از رفتار هـر فعالتیی اسـت که جاندار انجام می‌دهد و به وسیله جاندار دیگر با یک ابزار اندازه‌گیری قابل مشاهده یـا انـدازه‌گیری می باشد. به عبارتی هرعملی که فرد انجام می‌دهد یا هر سخنی کـه بـر زبان می‌راند چون قابل مشاهده و اندازه گیری است رفتار تلقی می‌شود. از این منظر، رفتار تابع قوانین یادگیری است که از آزمایشات محققان مـختلف در مـورد چگونگی یادگیری حیوانات و انسانها تدوین گشته اسـت. در ایـن دیـدگاه یادگیری تحت عنوان شرطی شدن و کسب عادت بیان شده و اصول اسـاسی آن مشخص مـی‌کند کـه چگونه رفتار تحت تأثیر عـوامل بـیرونی قرار مـی‌گیرد یـا بـر عوامل محیطی تأثیر می‌گذارد.
بـراساس ایـن رویکرد، نماز هم یک رفتار است. زیرا قابل مشاهده و اندازه‌گیری است. نـماز جـلوه‌ای از رفتارها و مناسک دینی انسانها است. این رفـتار همانند سایر رفتارها یـاد گـرفته شده است یعنی تابع قـوانین و اصـول یادگیری است و نتایج آزمایشات و تحقیقات تجربی در درمورد اصول یادگیری، قابل تعمیم روی این رفـتار اسـت. این رفتار مثل سایر رفتارها روابـط کـنشی بـا محیط دارد به این معنی که بـر مـحیط مؤثر و از محیط متأثر اسـت. بـه عبارتی کسب تجارب محیطی در اثرتعامل فرد با محیط باعث می‌شوند فرد همان اصولی کـه باعث می شود سـایر رفتارها مثل محبت‌کردن، ترسیدن، راه رفتن، آشپزی، رانندگی و ... را فرا بگیرد، در مواجهه با نماز هم بتواند آن را یاد بگیرد.
جهت افزایش رفتاری به نام اقـامه نماز بـه عنوان عالی‌ترین رفتار بارز و جلوۀ مـعنوی و مـذهبی با استفاده از قوانین شرطی شدن، نماز را با مـحرکات خـوشایند و مطبوع همراه می‌کنند. این عمل دو تـأثیر دارد. اثـر اول این اسـت کـه کـودک از نماز اثر مطلوبی‌خواهد داشت یـعنی یاد نماز حالات مطبوع را برای او یادآوری می‌کند. اثر دوم این است که اگر رفتارهای اولیه مربوط بـه اقـامه نماز را با تشویق و پاداشهای مطبوع هـمراه کـنیم مـطمئنا پاسـخی بـه نام اقامه نـماز را در کـودک افزایش می‌دهد. البته عکس این مسئله نیز صادق است یعنی اگر اقامه نماز همراه با مـحرکات نـاخوشایند و نـامطلوب همراه شود احتمال بروز مجدد نماز کـاهش مـی‌یابد و از نـظر عـاطفی نـیز کـودک احساس نامطبوعی از نماز خواهد داشت.
