شهید چمران هنگام نماز خواندن سینه اش را جلو میداد (در کتاب خاطرات شهید چمران خوانده ام) و انگار در مقابل فرمانده اش ایستاده چند وقت پیش هم سخنرانی از استاد پناهیان درباره نماز گوش کردم که می فرمودن باید مقرراتی و منظم و محکم نماز بخوانیم، نماز شوخی ب

۱. انچه در آیات و روایات در باره حالت ظاهری و باطنی انسان در نماز وارد شده تعبیر داشتن خضوع و خشوع است .
۲.خشوع در لغت به معنای فروتنی و ذلت و خواری به خرج دادن در مقابل موجودی بزرگ و عظیم است .
۳. خشوع در اصطلاح اهل معرفت به معنای تذلل در دل و کوچک دیدن خود در مقابل پروردگار عالمیان است . به عبارت دیگر خشوع یک فروتنی قلبی و اعتقادی است . مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر کلمه خشوع می فرماید :
خشوع به معنای تأثر خاصّی است که به افراد مقهور دست می دهد ؛ افرادی که در برابر سلطانی قاهر قرار گرفته اند ، به طوری که توجه وی همه معطوف او گشته ، و از هر جای دیگر قطع می شود ، و ظاهراً این حالت، درونی است که به نوعی عنایت به اعضا و جوارح نیز نسبت داده می شود .
۴. در عبادات به ویژه نماز خشوع و هم خضوع هر دو لازمند ، لکن خشوع اصل است و خضوع تابع ان است یعنی وقتی دل انسنا در نماز خاشع بود و به عظمت معبود توجه داشت و غرق عظمت او بود اعضای او نیز خاضع می باشند .
۵. در حالات پیشوایان دین و بزرگان اهل معرفت و کمال جلو دادن سینه در وقت نماز و مانند آن سراغ نداریم بلکه وضعیت ظاهری اعضا بیانگر افتادگی و خضوع آنها به همراه خشوع قلب و دل آنها بوده است .
۶. رعایت مقررات و نظم در نماز و محکم خواندن آن با خشوع و خضوع منافاتی ندارد و این دو با هم قابل جمع است .

پرسمان دانشگاهیان