آيا نمازي که من مي خوانیم در سلامتي و تندرستي جسم مان تأثير دارد؟

هر چند فوائد جسمی نماز در برابر فوائد بیشمار دنیوی و اخروی آن ناچیز بوده و هیچیک از نمازگزاران با این نیت به اقامه نماز نمی پردازند، با این حال نمی توان به سادگی از این آثار و فوائد چشم پوشی نمود.
بطور مسلم نماز بر سلامتی جسم تاثیر گذار است چراکه پیامبر خدا ( صل الله علیه و آله ) سلامتی را یکی از فوائد نماز برشمرده و در وصف نماز فرموده اند:« رَاحَةٌ فِي الْبَدَن» ؛« نماز موجب راحتی و سلامتی در بدن است»
در این خصوص نیز تحقیقات مفصل و جالبی از سوی برخی محقیقین اسلامی و غیر اسلامی صورت پذیرفته و نتایج آن بصورت کتاب در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است. ما نیز در پاسخ به این سوال، به ذکر نتایج برخی از این تحقیقات که در کتاب« راز نيايش ( فوائد طبي و درماني نماز )» ذکر گردیده اکتفا نموده و مطالعه بیشتر در این زمینه را به خوانندگان محترم واگذار می نمائیم.
دكتر« الكسيس كارل» درباره فوايد طبى نماز مى گويد:
نتايج نماز و نيايش را با علم نيز مى توان دريافت، زيرا نماز و نيايش نه تنها به روى حالات عاطفى بلكه روى كيفيات بدنى نيز اثر مى كند و گاهى در چند لحظه يا چند روز بيمارى جسمى را بهبود مى بخشد. اين كشفيات هر چقدر هم كه غير قابل درك باشند، بايستى به واقعيتشان معترف شد. دفتر مشاهدات طبى«لورد» بيش از 200 مورد درمان فورى و غير قابل ترديد سل ريوى و عفونت كليه و سرطان و امراض بدنى ديگر را ضبط كرده است.
در خصوص حركات نماز نیز، چنانكه امروزه ثابت گرديده، تكرار قيام و قعود در نماز بهترين وسيله اى است كه سرعت گردش خون را افزايش داده و از اين رو نماز را يكى از عوامل موثر در به كار انداختن جهاز هاضمه دانسته اند كه راه اشتها و ميل به غذا را نيز هموار مى سازد. و جالب اين است كه اوقات نماز و مواقع هضم غذا كاملا مناسب و هماهنگ بوده و چنانكه ملاحظه مى نماييم، در اين امر حكمت عجيبى به كار برده شده است؛ به اين ترتيب كه وقت نماز صبح پيش از شروع به غذاى صبحانه بوده، و ظهر قبل از آنكه انسان به نهار بپردازد و عصر يا همان وقت كه هضم غذا آغاز شده... و به هنگام غروب يا موقعى كه انسان بين دو وعده نهار و شام قرار دارد. و به همين ترتيب موقع عشا كه هضم غذا تازه شروع گرديده است...
طب جديد اين موضوع را ثابت كرده و مُدلّل ساخته كه نماز بهترين وسيله اى است كه از بالا رفتن فشار خون جلوگيرى كرده و در حفظ تعادل آن اثر بسزايى خواهد داشت. آرى طبق نظريه پزشكان چنانچه در اداى نماز مراقبت و محافظت به عمل آمده و حركات موزون آن به آرامى و طمانينه كه از شرايط صحت آن است، توام باشد، ثابت و مسلم گرديده كه از بسيارى بيماريهاى ناشى از فشار خون جلوگيرى خواهد كرد... و اين خود اثرى آنى و فورى بر قلب گذاشته و از ضربان تند و سريع آن مانع خواهد شد.
مجله« ريدرز دايچست» مى نويسد:
بر اساس تحقيقات معلوم شده است افرادى كه بطور مرتب به عبادتگاه مى روند، در برابر بسيارى از بيماريها نظير: فشار خون، بيماريهايى قلبى، سل و سرطانهاى ناحيه گردن مصونيت دارند.
دكتر« ادوين فردريك پاورز»، استاد امراض عصبى در ايالات متحده آمريكا مى گويد:
علم طب در دنياى كنونى از بسيارى از رموز و اسرار بيمارى ها به طرز معجزه آسايى پرده برداشته است. با اين وصف هنوز هم هزاران بيمارى و مرض باقى است كه بزرگترين اطباء هوشمند و نوابغ پزشكى كمترين بارقه اميدى به كشف و معالجه آنها به دست نياورده اند. اما بررسى و دقت در مطالعات اين اطباء و نوابغ اين نكته را روشن مى سازد كه اغلب آنها اين نظريه را تاييد نموده و اعتقاد پيدا كرده اند كه در ميان معجزات فراوانى كه براى نماز شمرده اند، يكى اعاده صحت و تندرستى روحى و شفاى كليه بيماريهايى است كه مداوا شده و كليه روشهاى پزشكى در برابر آنها عاجز مانده است. (راه و رسم زندگى، الكسيس كارل، ص 173 و نيايش، ص 12.)
يك جراح مصرى اخيرا با يك سرى تحقيقات گسترده اعلام داشت:
«نماز بهترين درمان براى بيماران مبتلا به جابجايى غضروفهاى ستون فقرات است. دكتر« الزيات» استاد دانشگاه نوادا در آمريكا پس از مطالعه بر روى چهل بيمار می گوید:حركت هاى ناشى از پنج بار نماز در روز مى تواند عمل جراحى ناشى از بيمارى مذكور را در مدت يك هفته بهبود بخشد.»
اين پزشك مصرى به بيماران جراحى شده خود توصيه كرده است كه بلافاصله پس از عمل جراحى حركت كرده و به مدت يك هفته روزى پنج بار حركات نماز را به جاى آورند و اين حركات را در هر صورت تا پايان عمر ادامه دهند.
همچنين يك دانشمند آمريكايى در كتابى كه به تازگى بنام«بيماريهاى فقرات» منتشر ساخته، گفته هاى اين پزشك مصرى را تاييد كرده و به بيماران خود نيز سفارش كرده است كه روزانه پنج نوبت حركاتى شبيه نماز مسلمانان انجام دهند.
فايده طبى ركوع و سجود
چنانچه اشاره شد بزرگترين متخصصان و پزشكان عالى مقام بين المللى بر اين باورند كه حركات نماز خم و راست شدن ملايم در سجود و ركوع مى تواند يكى از راههاى مهم درمان بيمارى ديسكوپاتى يا بيمارى ديسك ناحيه كمر باشد.
ركوع و قيام در نماز در تقويت عضلات پشت و معده اثر بسزايى داشته و آنچه از مواد چربى و پيه كه در جدار معده باقى مانده بطور كلى بر طرف مى سازد... و مهمترين فايده سجود نيز اين است كه هم عضلات ران و ساق پا را تقويت مى نمايد و هم در وصول خون به اعضاء و نواحى بدن كمك كرده ونيروى جدار معده را نيز افزايش مى دهد و فعاليت و حركات امعاء نيز تقويت مى گردد و يكى ديگر از فوايد سجود البته اگر سجده بطور صحيح انجام گيرد اين است كه از بزرگ شدن شكم و ورم معده كه بر اثر فشرده شدن عضلات آن بوده و خود بيمارى بزرگى محسوب مى شود، جلوگيرى خواهد كرد.
دكتر«مصطفى حفار» متخصص امراض دستگاه هضم و عضو تحقيقات علمى مجلس شوراى ملى لبنان و استاد دانشكده طب فرانسه، راجع به فوايد ضمنى ركوع و سجود در نماز مى گويد:
ركوع در تقويت عضلات ديواره شكم بسيار مفيد است
و به جمع شدن معده كمك مى كند و آن را در كار هضم يارى مى دهد. همچنين روده ها برايشان دفع فضولات هضمى به صورت طبيعى آسان مى شود.
اما سجود باعث رانده شدن هوا از ميان معده به دهان مى شود و دشوارى هاى هضم و انعكاسات قلبى را برطرف مى سازد. پزشكان، نشستن به صورت سجده در نماز را براى درمان جمع شدن خون در پايين شكم بانوان كه ناشى از پشت درد در زهدان است، توصيه مى كنند.
دكتر« فارس عازورى» متخصص بيماريهاى اعصاب و مفصل از دانشگاههاى آمريكا مى گويد:
نماز مسلمانان و ركوع و سجودش عضلات پشت را تقويت و حركات ستون فقرات پشت را نرم مى سازد و امراض عصبى و عضلانى را آرامش مى بخشد. بخصوص اگر نماز را از سن نوجوانى بپا دارند، نيرو واستحكامى در برابر بيمارى هايى مى يابند كه در نتيجه ضعف عضلات مجاور ستون فقرات عارض مى شود، آنچه باعث اين ضعف مى شود، انواع بيماريهاى عصبى است كه موجب دردهاى شديد و تشنج عضلانى است.
اخيرا بعضى از دانشمندان براى تقويت عضلات تمرين هايى معين كرده اند كه برخى از آنها شبيه به حركات نماز است.
دكتر« دياب» و دكتر« قرقوز» درباره فوايد طبى سجود چنين مى گويند:
پايين آمدن سر به هنگام سجود منجر به احتقان خون در رگهاى خونى مغز مى شود و هنگامى كه سر به صورت ناگهانى به طرف بالا مى رود، فشار داخل رگها كاهش مى يابد و اين حركت در هر ركعت نماز شش بار در خلال ركوع و سجود تكرار مى شود، يعنى 102 بار در شبانه روز و اين در حالى است كه انسان فقط نمازهاى واجب را به جا آورد.
ولى اگر علاوه بر نمازهاى واجب، نمازهاى مستحب نوافل را نيز به جا آورد، اين رقم به 216 بار در شبانه روز و 6480 بار در ماه بالغ مى شود كه در هر حركتى رگهاى خونى منقبض و منبسط شده و بر نرمى و قدرت جداره و عضلات آن افزوده مى شود.
البته نبايد آرامش روحى و صفاى ذهنى حاصل از نماز را ناديده گرفت. تكرار اين حالات چند بار در روز موجب مى شود مغز به شكل مطلوبتر و بهترى به فعاليت خود ادامه داده و به تفكر به نحو احسن صورت پذيرد.
دو پزشك سابق الذكر در جايى ديگر مى گويند:
درحقيقت نماز هم عبادت است و هم ورزش بدنى و روحى... و مى توان ادعا كرد كه قرآن در تطبيق ورزش هاى سبك كه امروزه به ورزش هاى سوئدى معروفند، پيشتاز بوده است.
آنچه ورزش نماز را از ساير ورزش ها ممتاز مى نمايد، توزيع مناسب آن در طول شبانه روز است. دانشمندان نيز ثابت كرده اند كه بهترين نوع ورزش، ورزشى است كه تكرار شود و در طول روز توزيع گردد و خسته كننده نباشد و انجام آن براى هر كس امكان پذير باشد، كه تمام اين ويژگى ها در حركات نماز فراهم است...
فوايد ورزشى حاصله از نماز را مى توان به شرح زير خلاصه نمود: در هر ركعت. با علم به اينكه، نمازهاى يوميه 17 ركعت بوده و نوافل نيز به آن اضافه مى گردد.
- نشاط بخشيدن به كار قلب و دستگاههاى گردش خون.
- بهبود فعاليتهاى مغزى به دليل كمك به تغذيه بهتر آن.
- تقويت جداره شريانهاى مغزى و حفظ حالت ارتجاعى آنها كه در نتيجه آن، در مقابل پاره شدن و خونريزى مقاوم خواهند شد.
- آماده كردن بدن براى مقابله با پيشامد حالت هاى ناگهانى كه ممكن است بسيارى از مردم دچار آن شوند؛ مثل سرگيجه و سياهى رفتن چشم و بيهوشى هاى زود گذر.
شاید به خاطر وجود همین فوائد جسمی نماز است که افراد مقید به احكام مذهبى و نماز خوان، طول عمر بيشترى نسبت به ساير افراد بويژه افراد لاابالى و بى بند و بار و كسانى كه پايبند مذهب نيستند، دارند.
در این زمینه مى توان به علما و مراجع اشاره نمود به عنوان نمونه: آيت الله بروجردى بيش از 90 سال عمر كرد. آيت الله مرعشى نجفى در سن 100 سالگى فوت نمود. آيت الله اراكى بيش از 100 سال عمر كرد.
از صنف روحانى كه بگذريم، افراد مذهبى و متدين كه دائما با آداب و سنن اسلامى سر و كار داشته و نماز را سر لوحه دستورات دينى خود قرار داده اند، بيشتر از ديگر مردم روى زمين عمر مى كنند. و باز در ايران خودمان كسانى چون: جواد بافرانى پيرمرد 124 ساله نايينى و بمانعلى جوانمردى پيرمرد 125 ساله شيرازى و كمر احمدى پيرمرد 135 ساله ايلامى در پاسخ خبرنگاران جرايد، سحر خيزى اقامه نماز صبح، عمل نمودن به احكام شريعت اسلامى بويژه نمازهاى پنجگانه و مانوس بودن با قرآن در طول زندگى را از عوامل موثر در طول عمر خود دانسته اند.