چه کار کنیم که در نماز حضور قلب داشته باشیم؟
برای حضور قلب در نماز کارهای فراوانی می توان انجام داد که به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:
نکته اول: در رابطه با حضور قلب در نماز باید عوامل حواس پرتی را از خودمان دور کنیم که خود این عوامل گاهی می تواند درونی باشد و گاهی بیرونی باشد
درونی مثل: پرخوری، گرسنگی، حبس بول و...
بیرونی مثل: مثل سر صدا ها یا نماز خواندن روبه روی تلویزیون روشن، مکان شلوغ و...
نکته دوم: قبل از ورود به نماز ما نسبت به اهمیت نماز و حضور قلب و دستور الهی و در محضر خدا بودن و هدف آفرینش و....فکر کنید و خود را آماده سخن گفتن با خداوند کنید که این عمل تاثیر زیادی در حضور قلب دارد.
نکته سوم: در نماز قبل از گفتن کلمات به معنای کلمات دقت کنیم و بدانیم کلمه بعدی که قرار است بیان کنیم چه معنایی دارد.
نکته چهارم: قبل از نماز اذکار مستحب وارد شده را بخوانیم و تا چند دقیقه قبل آن با کسی صحبت نکنیم و حالت نماز را داشته باشیم .مثلا دعای توجه را بخوانیم: «وَجَّهتُ وَجهىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمٰواتِ وَ الأرضَ، عالِمِ الغَیبِ و الشَّهادَةِ حَنیفاً مُسلِماً وَ ما انَا مِنَ المُشرِکینَ.انَّ صَلاتى وَ نُسُکى وَ مَحیاىَ وَ مَماتى للّٰهِ رَبِّ العَالَمین، لاشَریکَ لَهُ وَ بِذ لِکَ امِرتُ وَ انَا مِنَ المُسلِمینَ»
نکته پنجم: از تعقیبات نماز غفلت نکنیم و آنها را هم انجام دهیم چون تعقیبات هم حضور قلب در محسوب و آن را جبران می کند.
نکته ششم: خواندن نافله ها و نماز های مستحبی مثل نماز شب و نماز هایی که قبل و بعد نماز های روزانه سفارش شده است تاثیر زیادی در حضور قلب در نماز دارد.
امام باقر علیه السلام فرمودند از نماز شما آن مقداری مورد قبول است که حضور قلب داشته باشید زرار گفت که ای وای پس هلاک شدیم!! حضرت فرمود اینگونه نگو بلکه نافله ها جبران کننده هستند و کسری ها را جبران می کنند.
نکته هفتم: باید ذی نماز گذار داشته باشیم چرا که ظاهر در باطن هم تاثیر دارد لذا باید با لباس تمیز و مرتب و عطر و....که تاثیر در حضور قلب نماز دارد.
نکته هشتم: حالت وداع در نماز داشته باشیم و گویا این آخرین نمازی است که می خواهیم بخوانیم و واقعا هم همین طور است و ما نمی دانیم که آیا بعد این زنده هستیم که نماز بعدی را بخوانیم یا نه و این خود حضور قلب می آورد.
نکته نهم: یکی از امامان خود را مقتدای خود قرار دهیم مثلا امام سجاد علیه السلام چگونه نماز می خواندند و سعی کنیم خود را شبیه او کنیم.
نکته دهم: نماز را از آن حالت کلیشه ای خود خارج کنیم لذا اذکاری را که می توان تغییر داد را تغییر بدهیم و با خودمان بگوییم که امروز ذکر رکوع،سجود، قنوت و.... را چه بگویم این خود عاملی است که حواس پرتی را دور و توجه را زیاد می کند.
یازدهم: قبل از نماز یک توسلی داشته باشیم به یکی از ائمه علیهم السلام مثلا سلامی به امام حسین علیه السلام داشته باشیم که این عمل آثاری دارد که کمک به حضور قلب می کند.
نسبت حضور قلب در نماز کتابی نوشته شده است به عنوان حضور قلب در نماز از منظر امام خمینی ره و شهید ثانی که پیشنهاد می شود جهت مطالعه مراجعه شود.
بیانات استاد محمدی شاهرودی