سلام کسی که نماز می خواند ولی اهمیت به حلال و حرام نداردبا کسی که نمازنمی خواند ولی اهمیت به حلال-حرام-میدهدچیست؟ تکلیف اینها پیش خداوند چگونه می باشد؟ برخورد ما نسبت به این جور افراد چگونه باید باشد؟

انسان مکلف در برابر هر امر و نهی الهی تکلیف ویژه ­ای دارد. انجام یا ترک فعلی، سبب حذف و تعطیلی " تکلیف"دیگر نمی شود. بنا بر این هیچ عملی جای نماز را پر نمی کند و همچنین هیچ عملی جای توجه به حلال و حرام را نمی گیرد.

توضیح مطلب این که :
نماز اساسی ترین رکن و ستون دین است که خداوند به همه انبیا دستور اقامه آن را داده، اولین چیزی که بعد از "ایمان"به آن توصیه شده نماز است. (1) نماز مهم ترین آموزه قرآن است که در قرآن در کنار و درعرض تمامیت قرآن قرار گرفته است. در این آیه خداوند تقوا پیشه گان را این گونه توصیف می­کند :
آنان کسانی هستند که به کتاب آسمانی (قرآن) تمسک می جویند و نماز به پا داشتند. ما پاداش درستکاران و مصلحان را ضایع نخواهیم کرد. (2)
با آن که نماز یکی از دستورهای قرآن است، لیکن اقامه نماز در کنار تمسک به قرآن قرار گرفته است. این نیست مگر برای اهمیت و شرافتی که نماز بر سایر دستورهای دینی دارد.
در حدیثی آمده است:
اولین چیزی که مورد سؤال و حساب رسی قرار می گیرد، نماز است. اگر نماز مورد پذیرش قرار گرفت، امید است بقیه اعمال و کارها ی خوب هم قبول شود. اگر نماز مردود شد، سایر اعمال نیز مردود می­گردد. (3)
امام صادق (ع) می­فرماید:
شیعیان ما را در موقع نماز امتحان کنید که چگونه مواظب نمازشان هستند؟ (4) یعنی کسی که به نماز اهمیت نمی­دهد، شیعه واقعی نیست.
دوست عزیز
شخصی که نماز نمی­خواند، اگر از این گناه توبه نکرده باشد، جهنمی می گردد! چون طبق روایات مشمول شفاعت قرار نمی­گیرد ؛ لیکن چون به خدا و انبیا وائمه علیهم السلام و قیامت ایمان دارد ، همیشه در جهنم نمی­ماند؛ بلکه بعد از مدتی ماندن در جهنم، مشمول رحمت پروردگار شده و از آن خلاص می گردد.
البته همه کسانی که نماز را ترک می­کنند، یکسان نیستند. یکی اصل نماز را منکر است و آن را ترک می­کند و یکی نماز را منکر نیست، اما به جهات دیگر مانند سستی و ایمان محکم نداشتن و ... ترک می­کند. آن که انکار می­کند گاهی متوجه است که این کار انکار خدا نیز هست و گاهی متوجه این مسئله نیست.
با توجه به صورت های مختلف، حکم متفاوت می شود. چه بسا در صورت انکار نماز و توجه به انکار خدا، تا ابد در عذاب الهی بماند؛ چون خدا را اصلاً باور نداشته تا بتواند به بهشت او راه یابد. گناه ترک نماز آن قدر بزرگ است که باعث "حبط" و تباه شدن ثواب و ارزش کارهای خوب دیگر می­گردد.
انجام کارهای واجب و توجه به اموری نظیر حلال و حرام در کنار نماز نخواندن مثل آن می ماند که کشاورزی زحمت می کشد زمین مناسبی را شخم می زند، آماده می کند، بذر می­پاشد، آبیاری می کند و سایر مراقبت های ویژه را انجام می­دهد، ولی همین که موقع دروی آن نزدیک می شود، آتشی افروخته شود یا آفتی بیاید و همه زراعت را بسوزاند یا از بین ببرد.
اما این به معنای عدم توجه به حلال و حرام نیست . توجه به این مسئله بسیار مهم است، به خصوص در این روزگار، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ زیرا انسان از دو بعد جسم و روح موجود شده که جسم در خدمت روح است؛ همان طور که تمام موجودات خداوند در مسیر حیات و تکاملند و بعضی نیز از رشد و نمو مشهود چون جانداران و گیاهان برخوردارند. انسان نیز در طول زندگی خود هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی به سمت تکامل پیش می‏رود و روح به تغذیه معنوی و جسم به تغذیه مادی نیاز دارد. پس نقش تغذیه، نقش محوری و تعیین کننده حتی برای جانداران غیر از انسان و گیاهان دارد. اگر درخت در محیط نامساعد رشد کند و ریشه‏اش از آب شور سیراب شود، طبیعی خواهد بود که نتواند ثمر دهی مناسبی داشته باشد. به همین جهت است که در بیابان و کویر، جز خار و گیاهان بی ثمر چیز دیگری مشاهده نمی‏شود.
انسان نیز که اشرف مخلوقات و حاکم بر دیگر موجودات است، چون از دو جنبه جسم و روح تشکیل یافته است، هر دو می‏بایست در مسیر صحیحی قرار گیرند تا انسانی سالم و نمونه تربیت شود. اهمیت تغذیه حلال و سالم چه از جنبه روح و چه از جنبه جسم، به خاطر اثر مستقیمی که در وجود انسان می‏گذارد، در این جا روشن می شود.
لذا پیامبران الهی خصوصاً پیامبر گرامی اسلام (ص) و أئمة معصومین (ع)، از دیر زمان، با تقسیم غذاها به ناپاک و پاک به آثار خوب و بد غذا روی جسم و روح اشاره کردند.
قرآن کریم می فرماید: "فلینظر الانسان إلی طعامه؛ (5) انسان باید به غذای خویش بنگرد". البته در بعضی روایات و در مواردی در لسان ائمه (ع)، تعالیم معنوی به غذا تعبیر شده و فرا گرفتن علم را تغذیة جان بشر دانسته اند.
بنا بر این توجه به این مهم از جایگاه بالایی در رشد و ترقی انسان برخوردار است.
یکی از مهم ترین آثار عدم توجه به حلال و حرام عدم توفیق به نماز و یا عدم مقبولیت نماز اوست . پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و سلم می فرماید : «من اکل لقمه حرام لم تقبل له صلاته اربعین لیله و لم تسجب دعوه اربعین صباحا؛ (6) کسی که لقمه از حرام بخورد، تا چهل روز نمازش مورد قبول واقع نمی شود و دعایش نیز مستجاب نمی شود».
از برخورد ما با این گونه افراد سئوال کرده اید. در پاسخ می گوییم :
عکس العمل در مقابل گناه دیگران مثل ترک نماز و یا اهمیت ندادن به حلال و حرام، همان امر به معروف و نهی از منکر است که خود دارای شرایطی است که در صورت تمایل در مکاتبات بعدی به آن خواهیم پرداخت. اما نکته مهم در این جا این است که در نهی از منکر لازم است چند نکته مراعات شود تا موثر واقع شود. از جمله : حُسن برخورد، جلب اعتماد طرف مقابل، در نظر گرفتن وضع روحی و روانی، محترم شمردن عقاید افراد و ....
 

پی نوشت ها:
1. مائده (5) آیه 55 و بقره (2) آیه 3.
2. سوره اعراف (7) آیه 170.
3. ثقة الاسلام كلينى، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 هجرى شمسى، ج3 ، ص 268 .
4. همان، ج2 ، ص 672 .
5. عبس (80) آیه 24 .
6. محدث قمی، سفینه البحار ، دار الاسوه ، قم ، الطبعه الثالثه ، 1422 هجری قمری، ج1، ص 102 .

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی