وجود سلام در نماز چه فلسفه اي دارد و چرا به جاي اينكه در اول نماز گفته شود در آخر نماز گفته مي شود؟
آخرين مرحله نماز، سلام و درود فرستادن بر پيامبر اكرم(ص)، بندگان صالح و همه نمازگزاران است.
«تكبيرة الاحرام» اجازه ورود به نماز و«سلام» اجازه خروج از آن است.
در باره حكمت و فلسفه«سلام» مىتوان به موارد زير اشاره كرد:
يگانگى و همدلى مسلمانان
نماز گزار وقتى در سلام نماز به همه مؤمنان و بندگان صالح و بر خودش سلام مىدهد، احساس مىكند كه تنها نيست و يكى از آحاد امت بزرگ اسلام است و با مردان خدا، در هر جاى زمين، احساس همبستگى مىكند.
واژه سلام دو معنا دارد؛
1 - درود و تحيت و آرزوى سلامتى كامل براى مؤمنان،
2 - نام مقدس خداوند.
براین اساس؛ نمازگزار به اذن پروردگار، سلامتى و امن از عذاب را براى مؤمنان درخواست می کنند.
امام صادق(ع) مىفرمايد:«معنى السلام فى دَبر كلّ صلاةٍ الامان» ؛« معناى سلام در آخر هر نمازى، امان است«؛ يعنى، اگر نماز را درحالىكه قلبش خاضع است به جاى آورد، از بلاهاى آخرت در امان خواهد بود» .
جلب رحمت الهى
امام على(ع) مىفرمايد:«السلام عليكم و رحمة الله و بركاته» از خدا ترحّم خواستن براى خود و همه بندگان است، كه اين خود سبب ايمن شدن از عذاب قيامت است»
ياد آورى نام الهى
امام صادق(ع) فرموده است:«سلام، يكى از اسمهاى خدا است و اگر مىخواهى سلام نماز را به خوبى انجام داده و معنايش را ادا كنى، پس بايد از خدا بترسى و دين، قلب و عقلت را سالم نگه دارى و آنها را به ظلمت گناه نيالايى» .
تلقين نيكىها و شايستگىها
يكى از درسها و ثمرات نماز اين است كه هر نماز گزارى، در هر شبانه روز، پنج بار به خود تلقين مىكند كه: از بندگان نيكوكار و شايسته خداوند است«السلام علينا و على عباد الله الصالحين». كسى كه نماز مىخواند، اگر به معناى اين جمله توجّه كند، وجدانش تحت تأثير قرار مىگيرد و سعى مىكند با پيام آن تلقين، مخالفت نكند و اعمال خلاف مرتكب نشود و خود را هر چه بيشتر به نيكوكاران، نزديك سازد.
نماز گزار با سلام دادن، نشان مىدهد كه دوست دار و خيرخواه همه خوبان و نيكوكاران است و همواره آرزوى سلامتى آنان را دارد. اين مسأله باعث نزديكى قلبها به هم و مستحكمتر شدن دوستىها و برادرىها است.
گفتني است كه سلام فقط براى شروع و آغاز ديدار نيست؛ بلكه در فرهنگ و لغت عرب، به معناى خداحافظى نيز مىباشد. آنان زمانى كه از يكديگر جدا مىشوند، مىگويند:«سلام عليكم».
درباره«سلام آخر» نماز گفته شده است: انسان در نماز، ارتباطى وثيق با خدا برقرار و با ديگران قطع رابطه مىكند. اما در پايان نماز - كه بازگشت از معراج است - با خلق خدا ارتباط پيدا مىكند و در اين مرحله به مؤمنان و صالحان سلام و درود مىفرستد.
نمازگزار با«تكبيرة الاحرام» وارد نماز مىشود و چيزهايى براى او حرام مىگردد.اما سلام نماز براى اين است كه نمازگزار با آن، از نماز خارج شود. نمازگزار از ابتداى نماز تا آخر، كم كم حضورش پيش خدا، ملائكه و پيامبران زياد مىشود و«سلام» تحيت به پيامبران، مؤمنان و ملائكهاى است كه حاضر شدهاند.
سلام، سلامتى بنده از آتش به وسيله نمازى است كه قبول شده و با نماز مقبول، ساير اعمال او هم پذيرفته مىشود. بنابراين پايان نماز جاى سلام، تحيت، سلامتى و شادمانى است؛نه ابتداى نماز.
