اگر وسط نماز جماعت رسیدیم چگونه به امام جماعت اقتدا کنیم؟
به منظور آگاهی بیشتر از مساله اقتدا در نماز جماعت توجه شما را به مطالب ذیل جلب می کنیم:
محل اقتدا یکى از سه مورد است:
الف) ابتداى نماز یعنى همان وقتى که امام شروع به نماز مىکند انسان نیت کند بدین صورت که مثلاً نماز صبح را اقتدا مىکنم به امام حاضر قربه الى الله ـالبته لازم نیست نیت را به زبان بیاورید بلکه صرف خطور در ذهن کافى است.
ب ) هنگامى که امام در حال قیام (ایستاده) است.
اگر در رکعت اول و دوم باشد، اقتدا مىکنید و نباید حمد و سوره را بخوانید.
اگر در رکعت سوم و چهارم امام اقتدا کردید:
1. اگر قبل از رکوع باشد باید حمد و سوره را آهسته بخوانید.
2. اگر براى سوره وقت ندارید؛ یعنى، به رکوع امام نمىرسید فقط خواندن حمد کافى است و سوره لازم نیست، اما حمد حتما باید خوانده شود.
3. اگر قبل از تمام کردن حمد امام سر از رکوع بردارد اشکال ندارد، شما فورا حمد را تمام مىکنید و بعد از رکوع خودتان را در سجده به امام مىرسانید. این یک رکعت حساب مىشود و صحیح است.
ج ) گاهى وقتى وارد نماز جماعت مىشوید که امام در رکوع است همان جا نیت مىکنید و بعد از گفتن تکبیره الاحرام به رکوع مىروید و ذکر رکوع را مىگویید و این یک رکعت حساب مىشود. و اگر بعد از خم شدن به حدّ رکوع ذکر امام تمام شد اشکالى ندارد شما خودتان ذکر رکوع را مىگویید و بلند مىشوید و با امام به سجده مىروید.
توضیح: 1- اگر قبل از آنکه به حدّ رکوع برسید امام سر از رکوع برداشت، مىتوانید نیت فرادا (یعنى خواندن نماز بدون جماعت مثل مواردى که براى خود مىخوانید) نمایید و نماز را براى خودتان بخوانید و اگر خیلى طول نمىکشد و امام جماعت به سرعت براى رکعت بعد بلند مىشود مىتوانید به همان حال ایستاده صبر کنید و وقتى امام براى رکعت بعد بلند شد آن را رکعت اول نماز خودتان حساب کنید و در این فرض نیاز به نیت و گفتن تکبیره الاحرام مجدد نیست.
2- در حال تشهد امام یا زمانى که امام مشغول سجده است نمىتوان اقتدا کرد. بلى اگر وقتى وارد محل نماز جماعت شدید ملاحظه کردید که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است، اگر مایل باشید که به ثواب جماعت برسید مىتوانید فورا نیت کنید و تکبیره الاحرام را بگویید و بحالت تجافى (یعنى دستها را روى زمین و زانوها را بلند نگهداشتن) بنشینید و تشهد را آهسته با امام بخوانید، اما سلام را نگویید و صبر کنید وقتى امام نماز را سلام داد بلند شوید و حمد را شروع کنید بدون اینکه مجددا تکبیرهالاحرام بگویید.
این کار باعث مىشود که گرچه شما همه نماز را خودتان مىخوانید اما ثواب درک جماعت را به شما بدهند (برگرفته از فتواى حضرت امام، توضیح المسائل مراجع، ص 722 به بعد)
