چه كنيم كه نماز در دید ما اهمیت پیدا کند؟
برای اینکه نماز برای ما اهمیت داشته باشد رعایت نکات زیر لازم و ضروری است:
1. شناخت حق نماز
امام سجاد (ع) فرمود: و حق نماز اين است كه بدانى كه آن كوچ كردن به سوى خداوند عزّ و جلّ است و تو در هنگام نماز در برابر خداى عزّ و جلّ ايستادهاى. وقتی اين معنى و موقعيت را دانستى، در موضع بندهاى مىايستى كه ذلیل و بی‌مقدار و آرزومند و ترسان و اميدوار و بیمناک و فروتن و التماس‌کننده است و خداوند تعالی را كه در برابر او ايستاده است با سكون و وقار خود، بزرگ ميدارد و در اين حال از صميم قلب به نماز رو مىآورى و آن را با حدود و حقوقش به پا می دارى.1
2. توجه به آثار و پاداش های نماز
توجه به مزد و پاداش و مقدار آن، در "اهمیت قائل شدن برای یک عمل" بسیار مؤثر است. مثلاً اگر سه نفر، از نجّاری درخواست کنند که برایشان ميزی بسازد و هر كدام مبلغي را پيشنهاد كنند؛ مثلاً اولی هزار تومان، دومی ده‌هزار تومان و سومی صدهزار تومان. طبیعی است که میزهایی که آن نجار برای هر کدام خواهد ساخت، از نظر استحکام و زیبایی متفاوت با میز نفر دیگر خواهد بود. در اینجا به دو اثر نماز اشاره می‌كنيم:
ریزش گناهان
سلمان میگوید: زیر سایۀ درختی در کنار رسول خدا (ص) بودیم. آن حضرت شاخهای از آن را گرفته، تکان دادند. برگهایی از آن بر زمین ریخت. فرمودند: "نمیپرسید که چرا چنین کردم؟" گفتیم: بفرمایید. فرمودند: "هنگامی که مسلمانی به نماز میایستد گناهانش مانند برگهای این درخت بر زمین میریزد". 2
دارای ثواب عظيم
امام صادق (ع) فرمودند: "بعد از شناخت خدا هيچ طاعتى را با ارزش تر و پربها تر از نماز نمىشناسم… و یک نماز واجب در نزد خداوند با هزار حج و هزار عمره ای که به خوبی انجام شود و مقبول درگاه الهی واقع شود، برابر است".3
3. توجه به جايگاه نماز در دين
نماز، رأس اسلام
پیامبر (ص) زمانی که معاذ بن جبل را به یمن فرستادند در ضمن سفارشاتشان به او فرمودند: کتاب خدا را به ایشان بیاموز… و بیشترین همّت خود را متوجه نماز کن؛ چرا که پس از پذیرش اصل دین، نماز مهمترین جایگاه را دارد.4
نماز، دوست داشتنی‌ترین کار پیش خدا
امام صادق (ع) فرمودند: خداوند عز و جل نماز را بیش از سایر کارها دوست دارد و نماز آخرین سفارش همۀ پیامبران (علیهم السلام) است. چه منظرۀ زیبایی است! 5.
نماز، ستون خیمۀ دين
رسول خدا (ص) فرمودند: مَثَل نماز مَثَل ستون خيمه (چادر) است، تا وقتی كه ستون محكم باشد، طناب‌ها و ميخ‌ها و پرده به کار می‌آیند؛ ولی اگر ستون بشكند، هيچ طناب و ميخ و پرده‌ای به درد نمىخورد. [چون در این حالت خیمه نقش بر زمین می‌شود و دیگر فایده‌ای ندارد].6
نماز، بهترين عمل بعد از معرفت خدا؛
معاویه پسر وهب از امام صادق (ع) پرسید: والاترین چیزی كه انسان را به خدا نزديك كند و عملی نزد خدا محبوب‌تر از آن نباشد چیست؟ حضرت فرمود: بعد از شناخت خداوند، هيچ کاری را والاتر از همین نماز نمىشناسم. نمی‌بینی كه بندۀ صالح خدا، عيسىبنمريم، گفته است: و خداوند مرا به اداى نماز سفارش كرد (مریم: 31).8
4. دوری از شراب و قمار و دیگر عوامل غلفت از یاد خدا
خداوند متعال انسان‌ها از کارهایی مانند شراب‌خواری و قماربازی و… منع کرده است، چون چنین کارهایی سبب دوری از یاد خدا نیز می‌شود.
«اى كسانى كه ایمان آوردهاید! همانا شراب و قمار و بتها و تیرهاى قرعه، پلید و از كارهاى شیطان است، پس از آنها بپرهیزید، تا رستگار شوید. همانا شیطان مىخواهد بهوسیلۀ شراب و قمار، میان شما دشمنى و كینه بیفكند و شما را از یاد خدا و نماز باز دارد.» 8
5. دوری از کسانی که نماز را مسخره می‌کنند
خداوند مسلمانان را از دوستی با اهل كتاب و كفار به دليل اين كه دين و نماز را مسخره مي‌کنند، باز داشته است. دوستی با کسانی که نماز را مسخره می کنند سبب می شود در نظر ما نماز کم اهمیت شود.
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد! از كسانى كه دين شما را به مسخره و بازى مىگيرند، آنان كه پيش از شما كتاب (آسمانى) داده شدهاند و (نيز) كفّار را ولىّ خود نگيريد و از خدا بپرهيزيد، اگر ايمان داريد. و هرگاه كه شما (به وسيلهى اذان، مردم را) به نماز فرامىخوانيد آن را به مسخره و بازى مىگيرند.»9
1. "و حَقُّ الصَّلَاةِ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّهَا و فَادَةٌ إِلَى اللَّهِ عَزَّ و جَلَّ و أَنَّكَ فِيهَا قَائِمٌ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّ و جَلَّ فَإِذَا عَلِمْتَ ذَلِكَ قُمْتَ مَقَامَ الذَّلِيلِ الْحَقِيرِ الرَّاغِبِ الرَّاهِبِ الرَّاجِي الْخَائِفِ الْمُسْتَكِينِ الْمُتَضَرِّعِ الْمُعَظِّمِ لِمَنْ كَانَ بَيْنَ يَدَيْهِ بِالسُّكُونِ و الْوَقَارِ و تُقْبِلَ عَلَيْهَا بِقَلْبِكَ و تُقِيمَهَا بِحُدُودِهَا و حُقُوقِهَا" (مجلسی، بحار الانوار، ج71، ص 4، باب 1 جوامع الحقوق)
2. عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ قَالَ: كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص فِي ظِلِّ شَجَرَةٍ فَأَخَذَ غُصْناً مِنْهَا فَنَفَضَهُ فَتَسَاقَطَ وَرَقُهُ فَقَالَ أَ لَا تَسْأَلُونِّي عَمَّا صَنَعْتُ فَقَالُوا أَخْبِرْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ- قَالَ إِنَّ الْعَبْدَ الْمُسْلِمَ إِذَا قَامَ إِلَى الصَّلَاةِ تَحَاطتْ خَطَايَاهُ كَمَا تَحَاطتْ وَرَقُ هَذِهِ الشَّجَرَةِ. (وسائل الشيعة ؛ ج4 ؛ ص103)
3. عَنْ رُزَيْقٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ فَقَالَ مَا مِنْ شَيْءٍ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ يَعْدِلُ هَذِهِ الصَّلَاةَ ... وَ صَلَاةٌ فَرِيضَةٌ تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ أَلْفَ حَجَّةٍ وَ أَلْفَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَاتٍ مُتَقَبَّلَاتٍ (وسائل الشيعة ؛ ج1 ؛ ص 27 )
4. "يَا مُعَاذُ عَلِّمْهُمْ كِتَابَ اللَّهِ… وَ لْيَكُنْ أَكْثَرُ هَمِّكَ الصَّلَاةَ- فَإِنَّهَا رَأْسُ الْإِسْلَامِ بَعْدَ الْإِقْرَارِ بِالدِّين" مجلسی، بحار الانوار، ج74، ص127، باب 6، جوامع وصايا رسولالله (ص) و مواعظه و حكمه ... .
5. عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: "سَمِعْتُهُ يَقُولُ أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ و جَلَّ الصَّلَاةُ و هِيَ آخِرُ و صَايَا الْأَنْبِيَاءِ علیه السلام فَمَا أَحْسَنَ الرَّجُلَ يَغْتَسِلُ أَوْ يَتَوَضَّأُ فَيُسْبِغُ الْوُضُوءَ ثُمَّ يَتَنَحَّى حَيْثُ لَا يَرَاهُ أَنِيسٌ فَيُشْرِفُ عَلَيْهِ و هُوَ رَاكِعٌ أَوْ سَاجِدٌ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا سَجَدَ فَأَطَالَ السُّجُودَ نَادَى إِبْلِيسُ يَا ويْلَاهْ أَطَاعَ و عَصَيْتُ و سَجَدَ و أَبَيْت". (کلینی، اصول کافی، ج6، ص8)
6. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) : "مَثَلُ الصَّلَاةِ مَثَلُ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ الْأَطْنَابُ و الْأَوْتَادُ و الْغِشَاءُ و إِذَا انْكَسَرَ الْعَمُودُ لَمْ يَنْفَعْ طُنُبٌ و لَا و تِدٌ و لَا غِشَا" (کلینی، اصول کافی، ج6، ص13)
7. عَنْ مُعَاوِيَةبْنِوهْبٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنْ أَفْضَلِ مَا يَتَقَرَّبُ بِهِ الْعِبَادُ إِلَى رَبِّهِمْ و أَحَبِّ ذَلِكَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ و جَلَّ مَا هُوَ فَقَالَ: "مَا أَعْلَمُ شَيْئاً بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ أَفْضَلَ مِنْ هَذِهِ الصَّلَاةِ أَلَا تَرَى أَنَّ الْعَبْدَ الصَّالِحَ- عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ(ع) قَالَ و أَوْصانِي بِالصَّلاةِ" (اصول کافی، ج6، ص7)
8. "يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ و الْمَيْسِرُ و الْأَنْصابُ و الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ. إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ و الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ و الْمَيْسِرِ و يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ و عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ" (مائده: 90 و 91)
9. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُواً و لَعِباً مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ و الْكُفَّارَ أَوْلِياءَ و اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ و إِذا نادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوها هُزُواً و لَعِباً ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْقِلُون ؛ (مائده: 57 و 58.)
