همیشه نمازم را اول وقت می خوانم، از کجا بفهمم نمازم برای خداست نه از روی تکرار و عادت؟
نخست باید دانست؛ هر تکرار و عادتي زشت نمي باشد، بلکه مي تواند مفيد باشد مثل عادت به ورزش.
اما عادت به عبادات دو گونه است:
- برخي عادت ها ريشه در آگاهي ندارد و يک عادت کور است، چنین عادتی سبب پایین آمدن ارزش و آثار آن عمل می شود.
- برخی عادت ها پشتوانه اختياري دارد، يعني ناشي از عمق معرفت به خداوند است، چنین عادتی بر ارزش و آثار آن عمل مي افزاید.
امام صادق عليه السلام فرمودند : «به طول ركوع و سجود شخص ننگريد ( فريفته نگرديد ) زيرا ممكن است به آن عادت كرده باشد واگر ترك كند وحشتش گيرد؛ و ليكن به راستى گفتار واداى امانتش بنگريد»[1]
در اين حديث دو نشانه براي نماز از روی عادت کور بیان شده است:
اول : اگر آن را با كيفيت گذشته به جاي نياورد، نگران و وحشت زده می شود.
دوم : با صداقت در گفتار و اداء امانت همراه نيست.
البته نماز داراي درجات بسياري است و هر درجه آن ارزش دارد و حتي نماز اول وقتِ از روي عادت هم موجب خشنودي خداوند است و آثار زیادی دارد، البته انسان بايد بکوشد تا با بالا بردن آگاهي خود درباره نماز اول وقت آن را از روی بصیرت انجام دهد.
[1] - « لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُكُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِكَ شَيْءٌ قَدِ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَكَهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِكَ وَ لَكِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِيثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِه» ؛ (بحار الأنوار،ج68، ص 8)