با این‌که زکات بر حضرت علی علیه السّلام واجب نبود(به دلیل فقر ایشان)، چرا ایشان در حال نماز صدقه دادند؟

 اولاً: طبق آنچه در سیرۀ حضرت على علیه السّلام آمده، ایشان هیچ‌گاه فقیر و تنگ‌دست نبود، بلکه همواره با تلاش و زحمت، اموال فراوانی به دست می‌آورد، ولی آنها را در راه خدا انفاق می‌کرد، و چیزی برای خود باقی نمی‌گذاشت. در حقیقت ایشان می خواستند خودشان را هم سطح زندگی پایین ترین اقشار جامعه قرار دهند.

 داستان‌های متعدد به دوش کشیدن نان خرما و بر در خانه‌ی بینوایان بردن ایشان مشهورتر از آن است که ما بخواهیم گوشه‌ای از آن‌را نقل کنیم. همچنین ایشان بخش مهمی از اموال و دارایی خود را صرف آزاد کردن بردگان می‌نمودند تا آن‌جا که می‌نویسند هزار برده را از دست‌رنج خود آزاد نمود. به علاوه سهم او از غنائم جنگی نیز قابل ملاحظه بود.

 بنابراین، اندوخته‌ی مختصری که زکات به آن تعلق می‌گیرد و یا نخلستان کوچکی که واجب باشد زکات آن‌را بپردازد چیز مهمی نبود که علی علیه السّلام آن‌‌را نداشته باشد.

 پس اگر در جایی صحبت از فقر ایشان شده، به دلیل انفاق بیش از حد آن بزرگوار است. آنچه در آیۀ شریفه در بارۀ زکات دادن ایشان آمده است، یکی از این موارد است و بیانگر آن است که حتی در حال رکوع نیز ایشان از دست‌گیری فقرا چشم‌پوشی نمی‌کرد.

 ثانیا: در قرآن مجید در موارد زیادی به صدقات مستحبی هم زکات گفته شده است. مثلا در بسیارى از سوره‌‏هاى مکى کلمه‌ی "زکات" آمده است که منظور از آن همان زکات مستحبّی است؛ زیرا وجوب زکات بعد از هجرت پیامبر صلّی الله علیه و آله به مدینه، تشریع شد.

استاد محمدی