نماز از دو سازوکار تربيتي مستقيم و غيرمستقيم برخوردار است. بيدارسازي فطرت الهي و اعطاي حيات ابدي به او، سازوکار مستقيم نماز است که با نماز گزاردن حاصل ميشود. اما سازوکار غيرمستقيم آن، از راه کسب آگاهي از برکات تقيّد به نماز و عواقب ترک آن بهدست میآید. مخاطب "أقيموا الصلوة"، با آگاهي يافتن از آثار شگرف نماز در سرنوشت خود، به آن راغب و از ترک آن ترسان شده و با قرار گرفتن در زمرة نمازگزاران، از تربيت مستقيم آن بهرهمند ميشود.
تربیت اسلامی ساحات مختلفی دارد که تربیت عبادی یکی از مهم ترین این ساحات است. یکی از مسائلی که کمابیش والدین و مربیان با آن در فرزند پروری مواجه هستند؛ حکمِ شرعیِ بیدار کردنِ فرزندان و متربیان برای نماز است. نوشتار حاضر درصدد است این مسئله را از منظر «فقه تربیتی» بررسی نماید. بر این اساس، هشت دلیل اعم از ادله عقلی، عناوین و قواعد عامه و روایات برای جواز، بررسی شد و در نهایت، پس از ناتمام دانستنِ ادله عقلی و عناوین و قواعد عامه، با استنادِ روایاتِ خاصه و نیز تقدمِ ادلهِ تربیت، «استحبابِ (و در شرایطی وجوبِ) ایقاظِ ( بیدار کردن) متربی برای نماز»، حاصل شد.
باید نماز جمعه را آموزشگاهی بدانیم که رسالتش بارورسازی باورها، عمق و ژرفا بخشیدن به دینداری و دینداران و مسلح کردن آنان به منطق و عقلانیت در برابر شبهات وارداتی است.
صبح آمد؛ آنجا نشست، بنا کرد گریه کردن. گفتم: چیه داداش؟ گفت: حاج آقا این منبری که شما رفتی من را منقلب کرده است اما در کار من یک گرفتاری هست که خوب نمیشوم. نمیدانم چکار کنم؟
جمعه یکی از روزهای هفته است که به آدینه یاد می شود. عرب ها پیش از اسلام و نزول وحی آن را به نام «عروبه» یاد میکردند؛ زیرا در این روزگرد هم می آمدند و به بررسی مسائل خویش می پرداختند. عروبه به معنای اجتماع مردم عرب در یک مکان و در یک روز جمعه است. پس از اسلام این روز به نام جمعه تغییر یافت و مردم روز «عروبه» را به روز «جمعه» تبدیل کردند و جمعه را خداوند به دلیل اجتماع مردم در این روز جمعه نامید.
در مدینه النبی مسجدی وجود دارد که به دلیل فضای معنوی و توسل به ائمه و تأسی از کریم اهل بیت محبوب شیعیان است و سجده گاه نمازگزارانش تربت کربلاست.
امیر سرتیپ غلامحسین دربندی روایت میکند:خبر دادند منافقین آمدهاند و منطقه زیادی را گرفته و تا نزدیک کرمانشاه رسیدهاند. تا به صیاد وضعیت را خبر دادیم و گفتیم که اوضاع اینگونه است، اول بلند شد و دو رکعت نماز خواند.
بر خلاف تصور برخی كه نماز را امري فردي تلقي ميكنند، اين آموزة الهي بركات اجتماعي گستردهاي دارد كه معمولاً از آن غفلت میشود. پیامبر خدا در همان روزهای آغازین اسلام، نماز جماعت را با امیرالمؤمنین و حضرت خدیجه(سلام الله علیها)به صورت جماعت برپا کردند. اعمال عبادی به ویژه نماز، آثاری چندبُعدی دارند. جامعۀ اسلامی با اقامۀ نماز سرزنده و پویا و در برابر آفات زمانه واکسینه میشود. نماز مشت محکمی بر دهان دشمنان اسلام و معاندین و منافقین است. در ادامه ابعاد آثار اجتماعی نماز را برمیشماریم.
من دو رکعت نماز را خواندم، نماز تمام شد دیدم پدرم آمد گفت: میخواهی بروی برو. و من [برای حل مشکلات و گرفتاری ها] مکرّر این کار را کردهام و دیدم مجرب و مؤثر است.
مسجدالحرام و مسجدالنبی از جمله مکانهای مهم و با ارزشی هستند که نماز خواندن در آنها فضلیتهای زیادی دارد که چند نمونه از آن در این خبر ذکر شده است؛ امام صادق(ع) میفرماید: «نماز در مسجدالحرام معادل ۱۰۰ هزار رکعت نماز است.»