نماز از دو سازوکار تربيتي مستقيم و غيرمستقيم برخوردار است. بيدارسازي فطرت الهي و اعطاي حيات ابدي به او، سازوکار مستقيم نماز است که با نماز گزاردن حاصل ميشود. اما سازوکار غيرمستقيم آن، از راه کسب آگاهي از برکات تقيّد به نماز و عواقب ترک آن بهدست میآید. مخاطب "أقيموا الصلوة"، با آگاهي يافتن از آثار شگرف نماز در سرنوشت خود، به آن راغب و از ترک آن ترسان شده و با قرار گرفتن در زمرة نمازگزاران، از تربيت مستقيم آن بهرهمند ميشود.