ارائه توسط ستاد اقامه نماز
تربیت دینی کودکان زیر ۷ سال: آشنایی با ویژگی‌ها و روش‌های کاربردی قسمت اول
مقدمه
تربیت دینی کودکان، به‌ویژه در سنین پایین، از دغدغه‌های اصلی والدین مسلمان است. درک درست ویژگی‌های رشدی کودک و به‌کارگیری روش‌های متناسب با سن او، کلید موفقیت در این مسیر است. این مقاله، به عنوان نخستین جلسه از یک سری مباحث تربیتی، به بررسی دوره خردسالی (۰ تا ۷ سال) و وظایف والدین در این برهه حساس می‌پردازد.
تقسیم‌بندی دوره‌های تربیتی از نگاه اهل‌بیت(ع)
بر اساس روایات، سنین تربیت به سه دوره تقسیم می‌شود:
- دوره اول: ۰ تا ۷ سال (یا ۰ تا ۶ سال)
- دوره دوم: ۷ تا ۱۴ سال (یا ۶ تا ۱۲ سال)
- دوره سوم: ۱۴ تا ۲۱ سال (یا ۱۲ سال به بعد)
شناخت این مراحل و ویژگی‌های هر دوره، به والدین کمک می‌کند تا در تربیت فرزندان خود موفق‌تر عمل کنند.
ویژگی‌های کودکان در دوره خردسالی (۰ تا ۷ سال)
۱. فطرت پاک
کودکان بر اساس فطرت الهی پاک متولد می‌شوند:
- آیه قرآن : "فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا" (سوره روم، آیه ۳۰).
اين فطرتى است كه خداوند، انسانها را بر آن آفريده؛
- روایت پیامبر(ص) : "کُلُّ مَوْلُودٍ یُولَدُ عَلَی الْفِطْرَهِ".
هر نوزادى بر اساس فطرت توحيدى متولد مى‌شوند،
وظیفه والدین، حفظ و شکوفایی این فطرت پاک از طریق فراهم‌آوردن محیطی مناسب و پرهیز از رفتارهای نادرست است.
۲. وابستگی عاطفی شدید
کودکان در این سن، به‌ویژه به مادر، وابستگی عمیقی دارند. دوری طولانی‌مدت از والدین می‌تواند موجب مشکلات عاطفی و تربیتی در آینده شود. حضور فعال پدر و مادر در کنار کودک، از نیازهای اساسی این دوره است.
۳. درک نکردن مفاهیم انتزاعی
کودکان در این سن، مفاهیم انتزاعی مانند خدا، بهشت، جهنم یا عدالت را درک نمی‌کنند. آن‌ها تنها از طریق مشاهده و تجربه مستقیم، مفاهیم ساده مانند بالا و پایین را می‌آموزند.
- نکته کاربردی : از به‌کارگیری واژه‌های انتزاعی در گفت‌وگو با کودک پرهیز کنید.
وظایف والدین در دوره خردسالی
۱. الگودهی مثبت : کودکان از رفتار والدین تقلید می‌کنند. عبادات و اخلاق نیکو، بهترین آموزش غیرمستقیم است.
۲. حفظ فطرت پاک : پرهیز از رفتارهای ناسازگار با فطرت الهی کودک.
۳. پرهیز از آموزش مستقیم مفاهیم انتزاعی : به جای بحث درباره مفاهیم پیچیده، از رفتارهای عملی و قابل لمس استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
تربیت دینی کودکان در دوره خردسالی، نیازمند شناخت دقیق ویژگی‌های رشدی و روحی آنان است. با فراهم‌آوردن محیطی امن و الگودهی مناسب، می‌توانیم فطرت پاک کودکان را حفظ و شکوفا کنیم. در قسمت های آینده، به بررسی جزئیات بیشتر و روش‌های عملی تربیت دینی خواهیم پرداخت.
