زير درختى نشسته بودم، او شاخة خشكى را گرفت و تكان داد تا تمام برگ‌هايش فرو ریخت. سپس رو به من كرد و گفت: سؤال نكردى چرا اين كار را كردم! گفتم: بگو منظورت چه بود؟ گفت: اين همان كارى بود كه پيامبر6 انجام داد؛ هنگامى كه خدمتش زير درختى نشسته بودم. سپس پيامبر6 اين سؤال را از من كرد و گفت: سلمان، نمى‏پرسى چرا چنين كردم؟ من عرض كردم: بفرمایيد چرا؟ فرمود: هنگامى كه مسلمان وضو بگيرد و خوب وضو بگيرد، سپس نمازهاى پنج‌گانه را اقامۀ نماید، گناهان او فرو مى‏ريزد؛ همان­گونه كه برگ‌هاى اين شاخه فرو ريخت. سپس اين آيه را تلاوت فرمود: "نماز را در دو طرف روز و اوايل شب برپا دار، زيرا نيكي‏ها، گناهان را برطرف مي‏سازند"^[1].[2]

نماز علاوه بر پيشگيري از گناهان پیش­رو، گناهان پيشين را نيز مي‌زدايد. مداومت بر نماز و رعايت آداب و شرايط آن موجب آمرزش گناهان و پالايش انگيزه‌هاست. رسول خدا6 فرمودند: هركس فقط ازروي ايمان و عمل خالص براي خدا در نماز جماعت شركت كند، خداوند مهربان گناهان او را مي‏آمرزد؛ مانند كسي كه تازه به تكليف رسيده و اكنون مي‏خواهد اعمال و تكاليف خود را شروع كند.^[3] امام صادق7 فرمودند: هركس دو ركعت نماز به‌جاى آورد و بداند كه چه مى‏گويد، نمازش را در حالى به پايان مى‏برد كه در ميان او و خداوند بزرگ هيچ گناهى نماند كه آمرزيده نشده باشد.^[4]

رسول خدا6 می‌فرمایند: "و هنگامى كه به نماز برخاستى و حضور پيدا كردى و سورۀ حمد يا يكى از سوره‏هاى ديگر را به­حسب توانت خواندى، ركوع كردى و ركوعت را تمام نمودى و به سجده رفتى و تشهد خواندى و سلام نماز را دادى، خداوند تمام گناهانى را كه بين دو نماز انجام دادى مى‏بخشد، و اين هم ثواب تو در نمازت.^[5]

امام علي7 مي‏فرمايند: كسي كه نماز را به‌جا آورد، درحالي‌كه حق آن را بشناسد، آمرزش الهي شامل حال او خواهد شد.^[6] ایشان از پيامبر خدا6 نقل مي‌فرمايند که آن حضرت نماز را به چشمۀ آب گرمي تشبيه فرمودند که بر در خانۀ شخصي باشد، و او روزي پنج نوبت خود را در آن شست‌وشو دهد؛ بی‌گمان چيزي از آلودگي بر بدن آن شخص باقي نخواهد ماند.^[7]

از برخی افراد که نماز نمی­خوانند سؤال می­شود که چرا نماز نمی­خوانید، در جواب می‌گویند: وقتی نماز می­خوانم از برخی اعمالی که انجام می­دهم عذاب وجدان می­گیرم؛ برای همین نماز نمی­خوانم تا راحت بتوانم کارهایم (گناهانم) را انجام دهم! هرچند این حرف، برداشت اشتباه آنها را نشان می­دهد، گویای این است که نماز حداقلی این افراد نیز نهی‌کنندۀ از گناه و بدی است و می‌تواند آنها را از راهی که رفته‌اند بازگرداند؛ هرچند به این نهی توجه نمی­کنند یا این نهی را خاموش می­کنند.

 نماز به­تدريج بر احساس ابهت خدا در دل مي­افزايد و به­تناسب آن از گناه جلوگيري مي­كند. ادامۀ اين احساس سبب مي­شود كه انسان از ميزان مكروه بكاهد و در انجام مستحبات هم كوشا باشد. در روايتي آمده است كه به پيامبر6 گفتند: فلان شخص روزها نماز مى‏خواند و شب‏ها دزدى مى‏كند. آن حضرت فرمودند: "به یقین نمازش او را از اين كار بازخواهد داشت".^[8] همچنين در جاي ديگري به حضرت گفتند: فلان جوانِ از انصار که با آن حضرت نماز مي‌گزارد، مرتکب فواحش نيز مي‌شود. ايشان در جواب فرمودند: "روزي نمازش او را از اين عمل بازخواهد داشت".^[9] سخنان پيامبر خدا6 دليلي است بر اين مطلب که آثار شگرف گناه‌ستيزي نماز، به­‌تدريج آشکار مي‌شود. ازطرفي اگر نماز ما را از گناه بازنمي­دارد بايد نماز خود را بهبود بخشيم!

با توجه به اينكه گناه بلاآفرين، و نماز مانع گناه است، اگر در زندگي ما گرفتاري فراوان است، يك راهكار احتمالي مهم، اصلاح نماز است. بايد نماز خود را بازنگري كنيم.

مولف: هادی عجمی

ناشر: مرکز تخصصی نماز