تبريز، شهریورماه 1374
بسم الله الرّحمن الرّحيم
اكنون چند سالي است كه چنين روزهايي در كشور ما، موسم نماز است؛ يعني فضاي سراسر كشور به عطر دلانگيز ياد و نام نماز، آغشته است و انسانهايي روشنبين و باايمان، با شور و نشاط همهجا از نماز ميگويند و به نماز فراميخوانند و براي اقامة نماز، مجاهدت ميكنند. اين تلاش مبارك، شايستة آن است كه ازسوي همة كسانيكه به حيات طيبة اسلامي و زندگي در ساية حق و عدالت دل بستهاند، گرامي داشته شود و به پيوسته ماندن آن، كمك شود.
اقامة نماز در كشوري كه پرچم اسلام را بر فراز سر خويش برافراشته و به حاكميت اسلام مفتخر گرديده، يكي از واجبترين فرايض است؛ زيرا همة هدفهاي يك جامعة نيكبخت از قبيل تأمين عدالت اجتماعي، دستيابي به رفاه عمومي و شكوفايي مادي، پرورش استعدادها و خلاقيتها در آحاد مردم، برخورداري از دانش و بينش و تجربه، عزت و استقلال و اقتدار ملي، گسترش اخلاق انساني و روابط سالم ميان آحاد مردم و ديگر هدفهاي والا، درصورتي تأمين ميشود كه تربيت فردي و تهذيب اخلاقي در آحاد مردم بهويژه در كارگزاران امور كشور، تأمين شود و انسانهايي پاك و برخوردار از همت و توكل و اخلاص و صبر و سختكوشي در آن جامعه باشند كه به ياري اين پشتوانة روحي، توانايي برداشتن بارهاي سنگين را دارا باشند و در برابر موانع گوناگون و بهويژه امواج فساد و تباهي، ياراي ايستادگي داشته باشند. هرچه شمار اينگونه انسانها در جامعه و كشوري بيشتر باشد، افق آيندة آن جامعه و آن كشور، روشنتر و حركت بهسوي نيكبختي در آن جامعه و آن كشور ممكنتر و آسانتر خواهد بود.
اهميت نماز و يكي از رازهاي پافشاري بر آن در معارف اسلامي را از آنچه گفتيم، ميتوان دانست؛ زيرا نماز، برترين چيزي است كه ميتواند همة افراد جامعة مسلمان را، به تهذيب اخلاقي و تعالي روحي و معنوي برساند.
سه خصوصيت عمده در نماز هست كه نقش برتر آن را در تهذيب نفس و پرورش رواني انسانها پديد ميآورد:
نخست آنکه نماز، با شكلي كه در اسلام براي آن معين گشته يعني حركات و اذكار مخصوص، بهطور طبيعي، نمازگزار را به دوري از گناه و آلودگي فراميخواند: «اِنَّ الصلوةَ تَنهي عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنكَر» (عنکبوت، 45).
اين فراخواني پيوسته، توانايي آن را دارد كه هركس را از منجلابها رها سازد و عروج بخشد؛
دوم آنكه در او روح پرستش و خضوع در برابر حضرت باريتعالي را كه محبوب حقيقي و فطري هر انسان است، زنده ميكند و غبار فراموشي از اين حقيقت درخشنده را كه در ژرفاي فطرت او نهاده شده است، ميسترد؛
سوم آنكه به جان و دل نمازگزار، آن آرامش و اطميناني را كه شرط اصلي موفقيت در همة عرصههاي زندگي است، هديه ميكند و تزلزل و اضطراب را كه مانع بزرگي در راه اقدام مجدّانه براي پرورش اخلاقي است، از او دور ميسازد.
هريك از سه خصوصيتي كه گفته شد درخور آن است كه با تدبر و ژرفنگري ديده و سنجيده شود و از اين راه، بسياري از معارف نماز آشكار خواهد شد.
اكنون هنگامي كه ميبينيم نماز با اين ويژگيها و كارسازي استثنايياش، گستردگي بهاندازة گسترة همة جامعة اسلامي دارد، يعني همه در هر حال و هرجا وظيفه دارند آن را بهجاي آورند و هيچكس، هرگز از قلمرو اين فريضة الهي بيرون نيست، درمييابيم كه اندازة تأثير آن در تأمين شرط نيكبختي يك ملت و يك جامعه، چقدر زياد است.
حقيقت آن است كه هرگاه در ميان مردمي نماز با همة شرایطش رواج داشته باشد، همين يك واجب الهي آنان را تدريجاً به همة نيكبختي ميكشاند و خيمة دين را در زندگي آنان برپا ميسازد.
ناگفته نگذاريم كه اينهمه، دربارة نمازي است كه با روح آن يعني توجه و حضور قلب بهجاي آورده ميشود. چنين نمازي، نمازگزار را با همة آفرينش، هماهنگ و همسو ميسازد و راه را براي تحقق سنتهاي الهي در طبيعت و تاريخ باز ميكند؛ چراكه در بينش اسلامي همة آفرينش در حال تسبيح و عبوديت حضرت حق است:
«يُسَبِّحُ لِلّهِ ما فِي السَّمواتِ وَما فِيالأَرضِ...» (جمعه، 1).
توصية مؤكد اينجانب به همه، بهويژه جوانان، آن است كه خود را با نماز مأنوس و از آن بهرهمند سازند؛ يعني اينكه نماز را با توجه به معني و با احساس حضور در محضر پرودگار متعال ـ جَلَّت عَظَمَتُه ـ بهجاي آورند و اين كار را با تمرين بر خود هموار و آسان سازند تا بتوانند نوافل، مخصوصاً نافلة نمازهاي صبح و مغرب را نيز ادا كنند و اگر هنوز در ميان كسان و نزديكان و دوستان آنان، كسي هست كه خود را از فيض نماز محروم كرده باشد، او را از اين گناه بزرگ و خسارت عظيم بازدارند و اين كار را با زبان خوش و رفتار حكيمانه انجام دهند. البته پدران و مادران نسبت به نماز فرزندان خود مخصوصاً نوجوانان، مسئولیت بيشتري دارند.
اينجانب در پيام نماز سالهاي گذشته، توصيههايي به دستاندركاران و مسئولان دستگاههاي گوناگون در باب نماز كردهام؛ بجاست هيئتي از اين مجمع نماز، دربارة آنها به جستوجو و فحص پردازد و گزارشي از چگونگي و اندازة تحقق آن خواستهها فراهم آورد.
در پايان با دعا براي همة شما عزيزان دستاندركار مسئلة نماز، اميدوارم زحمات شما مقبول الهي و منظور نظر حضرت ولياللهالاعظم ـ ارواحنا فداه و سلام الله عليه ـ باشد.
والسلام عليكم و رحمةالله و بركاته
سيد علی خامنهای
14/6/1374