با اين همه بايد اعتراف كنيم كه هنوز مجموعه‌ی مسئولان نظام اسلامی وظيفه‌ی خود را در اين باره به تمام و كمال، ادا نكرده‌اند و اهميت نماز را آن‎طور که بايد، به درستی درک نکرده‎اند...

در میان مجموعه‌‌‌‌‌‌‌ وظایف خطیری که با استقرار حاکمیت الهی در نقطه‌ای از زمین، بردوش مؤمنان و بندگان زبده‌‌‌‌‌‌‌ خداوند قرار می‌گیرد، قرآن، اقامه‌‌‌‌‌‌‌ نماز را شأنی ویژه بخشیده و آن‌‌‌‌‌‌‌را در صدر فهرست، جای داده است:

«الّذین َ‌ اِن مَکَّناهُم فِی الاَرضِ أَقآمــُوا اَلـصَّلوه…»(حج41)

اگر برپاداشتن نماز در میان مردم، نقشی بنیانی نمی‌داشت و همچون پایه‌‌‌‌‌‌‌ی استواری برای پیشبرد هدف‌های بزرگ نظام اسلامی به شمار نمی‌آمد، چنین تأکید بلیغی بر اهمیت نماز نمی‌شد.[1]

نظام اسلامی که برترین هدفش، پرورش انسان‌‌‌‌‌‌‌‌های والا و با فضیلت است، سازندگی فرد و جامعه را از هر دو سو، یعنی هم از جسم و هم از جان، هم در عرصه‌‌‌‌‌‌‌‌ی مادّی و هم در ساحت معنوی به پیش می‌برد، و هر دو بال پرواز و تعالی آدمی را می‌گشاید و می‌آراید.

عبادات و در رأس آنان «نماز» بدین جهت است که چنین اهمیتی می‌یابد.

یکی از برکات انقلاب اسلامی در سال‌‌‌‌‌‌‌‌های اخیر آن است که دل‌‌‌‌‌‌‌‌های پرشوروشوقی را به اهمیت و والائی فریضه‌‌‌‌‌‌‌‌ی نماز توجه داده و ترویج روزافزون این پایه‌‌‌‌‌‌‌‌ی اساسی دین را، مرکز همّت و تلاش آن ساخته است.[2]

اقامه‌‌ی نماز فقط این نیست که صالحان، خود نماز بگزارند؛ این چیزی نیست که بر تشکیل حکومت الهی متوقف باشد؛  بلکه باید این ستون دین در جامعه به‎پا داشته شود و همه کس با رازها و اشاره‌های آن، آشنا و از برکات آن برخوردارگردند.

حیات طیبه انسان، در سایه‌‌ی حاکمیت دین خدا، وقتی حاصل خواهد شد که انسان‌‌ها دل خود را با یاد خدا زنده نگهدارند و به کمک آن بتوانند با همه‌‌ی جاذبه‌های شرّ و فساد مبارزه کنند و همه‌‌ی‌‌ بت‌‌ها را بشکنند، و دست تطاول همه‌‌ی شیطان‌‌های درونی و برونی را از وجود خود قطع کنند. این ذکر و حضور دائمی فقط به برکت نماز حاصل می‌شود و نماز در حقیقت، پشتوانه‌‌ی مستحکم و ذخیره‌‌ی تمام نشدنی در مبارزه‌‌ای است که آدمی با شیطان نفس خود که او را به پستی و زبونی می‌کشد، و شیطان‌های قدرت که با زر و زور، او را وادار به ذلّت و تسلیم می‌کنند، همیشه و در همه حال دارد.

میدان مبارزه‌ای که امروز پیش روی ماست، ما را به تکیه‌گاه مستحکم ذکر خدا و امید و اعتماد به او، بیش از همیشه و بیش از همه، محتاج می‌سازد، و نماز آن سرچشمه‌‌ی جوشانی است که این امید و اعتماد و قدرت معنوی را به ما می‌بخشد.

 انسان همیشه به نماز محتاج است و در عرصه‌های خطر، محتاج‌تر.[3]

واجب‎ترین وظیفه در حاکمیت اسلام

اقامه‌‌‌‌‌ی نماز در کشوری که پرچم اسلام را بر فراز سر خویش برافراشته و به حاکمیت اسلام مفتخر گردیده، یکی از واجب‌‌‌‌‌ترین فرایض است؛ زیرا همه‌‌‌‌‌ی هدف‌‌‌‌‌های یک جامعه‌‌‌‌‌ی نیک‎بخت از قبیل: تأمین عدالت اجتماعی، دستیابی به رفاه عمومی و شکوفایی مادی، پرورش استعدادها و خلاقیت‌ها در آحاد مردم، برخورداری از دانش و بینش و تجربه، عزت و استقلال و اقتدار ملی، گسترش اخلاق انسانی و روابط سالم میان آحاد مردم و دیگر هدف‌های والا، در صورتی تأمین می‌شود که تربیت فردی و تهذیب اخلاقی در  آحاد مردم به‌‌‌‌‌ویژه در کارگزاران امور کشور، تأمین شود و انسان‌هایی پاک و برخوردار از همّت و توکّل و اخلاص و صبر و سخت کوشی در آن جامعه باشند که به یاری این پشتوانه‌‌‌‌‌ی روحی، توانایی برداشتن بارهای سنگین را دارا باشند و در برابر موانع گوناگون و به‌‌‌‌‌ویژه امواج فساد و تباهی، یارای ایستادگی داشته باشند.[4]

در کشور اسلامی ما همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آحاد مردم به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ویژه بلند پایگان علمی و اجتماعی و مالی، به این خصوصیات نیازمندند. بلای طغیان و تجاوز، و زورگویی، و زیاده طلبی، و تحقیر دیگران،  و نادیده گرفتن حق صاحبان حق، امروزه بزرگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین آفت جوامع بشری و جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی جهانی است، و علاج این همه، در این بیان والای علوی علیه‌السلام است:

«وَ عَن ذالِکَ ما حَرَسَ الله عِبادِه المُؤمِنینَ بِالصَّلواه وَ الزَّکواه وَ مُجاهَدَه الصِّیامِ فِی الأَیامِ المَفروضاتِ ، تَسکیناً لِأطرافِهِم وَ تَخشیعاً لِأَبصارِهِم وَ تَذلِیلاً لِنُفُوسِهِم وَ اِذهاباً لِلخُیلاءِ عَنهُم...»

خداوند بندگان مؤمن را با نمازها و زکات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دشوار از کبر و خودبینی محافظت و حراست می‌کند، به پیکر آنان آرامش می‌بخشد، به دیدگان آنان فروتنی می‌دهد، نفس آنان را رام می‌سازد، دل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آنان را افتادگی می‌آموزد، و خودپسندی را از آنان دور می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.[5]

انگیزه و قطب‎نما، دو ابزار مهم مسئولان نظام اسلامی

اولین وظیفه‎ای که حاکمان دینی، سوای وظایفی که ذکر شد، طبق دستور اکید خداوند متعال در قرآن کریم بدان مأمور می‎شوند، اقامه نماز در سطح جامعه است؛ لذا از این‎روست که مدیران ارشد و کارگزاران نظام اسلامی موظف می‎شوند برای تمام سطوح برنامه‎ریزی نموده و به اجرای این اولویت اهتمام جدی نشان دهند.

رهبر معظّم انقلاب – مدظله -  نیز به عنوان حاکمیت نظام مقدس جمهوری اسلامی، بعد از تصدی زعامت و ولایت، طی پیام‎ها و بیاناتی به این این مهم اهتمام ویژه‎ای داشته و ضمن توصیه‎های اکید به مسئولان عالی‎رتبه نظام، مطالبات جدّی از آنان جهت اقامه نماز نموده اند.

معظمٌ‎له برای تسهیل امر اقامه‎ی نماز ابتدا در ارکان نظام و سپس در سطح اقشار مختلف جامعه به دو ابزار مهم برای حرکت در این میدان اشاره فرموده‎اند:

1. داشتن انگیزه که همان نیروی درونی است که انسان را حرکت بدهد و راه ببرد؛
2. داشتن قطب‎نمایی که انسان، آن ستاره‎ی راهنما را فراموش نکند و جهتش کج نشود.[6]

از این‎رو طی ششمین پیام به اجلاس سراسری نماز به صورت صریح و بدون تعارف از مدیران دستگاه‎های اداری و دولتی خواسته‎اند که خود متصدی اقامه نماز در دستگاه‎های مربوطه باشند.

مقام معظّم رهبری – مدظله - در رأس حاکمیت نظام اسلامی، از اقامه نماز در جامعه توسط مسئولین، در تعبیری بسیار عمیق اینگونه یاد کرده‎اند که:

همگان باید در این حرکت بزرگ که شایسته است «جهاد» نامیده شود، خود را ملتزم و متعهد بدانند.

نماز، حقیقت مظلوم، مغفول کارگزاران جامعه‎ی اسلامی

سالها است که این شعار در ایران اسلامی بر سر دست گرفته شده است که: الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاه... و توصیه‌های مؤکد درباره‌ی گسترش نماز و به کیفیت لازم رسیدن نمازهای ما، تکرار می گردد. با این حال باید اعتراف کنیم که حق این فریضه‌ی الهی که درمان دردهای عمده‌ی فردی و اجتماعی ما است ادا نشده است. ما مسئولان، ما سخنوران و سخن‌گویان، ما سررشته‌داران امور کشور، ما روحانیان و متولیان تبلیغ و تعلیم دین، و ما همه‌ی آحاد و همه‌ی قشرهای مردم، همه و همه در مسئولیت اقامه‌ی نماز شریکیم.[7]

با این همه باید اعتراف كنیم كه هنوز مجموعه‌ی مسئولان نظام اسلامی وظیفه‌ی خود را در این باره به تمام و كمال، ادا نكرده‌اند و اهمیت نماز را آن‎طور که باید، به درستی درک نکرده‎اند.

حقیقت این است كه اگر در جامعه‌ی اسلامی نماز در جایگاه شایسته‌ی خود قرارگیرد، همه‌ی تلاشهای سازنده‌ی مادی و معنوی، راه خود را به سمت و سوی آرمان‎ها می‎گشاید و جامعه را به نقطه‌ی مطلوب آرمانی اسلام می‎رساند؛ و اگر از اهمیت نماز غفلت شود و نماز مورد بی‌اعتنایی قرار گیرد، این مسیر به درستی طی نخواهد شد و تلاش‎ها و مجاهدت‎‌ها تأثیر لازم را در رساندن به قله‌ای كه اسلام برای جامعه‌ی بشری ترسیم كرده است،‌ نخواهد داشت.

این حقیقت، به همه‌ی ما هشدار می دهد و وظیفه‌یی سنگین را به یاد ما می‌آورد.[8]

در این میان، علمای دین، روشنفکران، هنرمندان، جوانان، پدران و مادران و همسران، دارندگان منبرها و رسانه‌ها، نویسندگان، و بیش از همه، مسؤولان بخش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حکومتی مانند: وزارت‌های آموزش و پرورش، علوم و فنآوری، ارشاد، صدا و سیما، سازمان‌های تبلیغاتی ، مراکز تولید سینمایی، پژوهشگاه‌ها، مدیرانی که نیروی انسانی کلانی در قبضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی امرونهی آنهایند، مانند: نیروهای مسلح، وزارتخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، کارگاه‌ها، دانشگاه‌هاو مدارس، وسایل حمل و نقل و غیره و غیره... اینان هریک به گونه‌‌ای می‌توانند و می‌باید در این حرکت همگانی سهیم گردند و نقش ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی خود را بگزارند.[9]

اهتمام به اقامه نماز در شمار برترین مواد در برنامه‌ کلان دولت اسلامی است :

«الّذین َ‌ اِن مَکَّناهُم فِی الاَرضِ أَقآمــُوا اَلـصَّلوه»

سؤال جدّی یا مطالبه؟

اکنون نوبت محاسبه خویشتن است. باید به حساب خود در این وظیفه بزرگ بپردازیم و کارکرد خویش را بیازماییم.[10]

و این سؤال بسیار جدّی و مهم را مطرح کنیم که مسؤولان اجرایی مخاطب  مطالبات رهبری تا چه حدّ به وظیفه خود عمل کرده‌اند؟ صدا و سیما، آموزش و پرورش، وزارت علوم و سایر مراکز دانشگاهی، وزارت ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، مراکز تولید سینمایی،‌ نیروهای مسلح، مدیریت حمل و نقل و مدیریت‌های شهری و دیگران، چه اندازه وظیفه‌ای را که از آنان، خواسته شده است را به انجام رسانده‌اند؟¹⁰

چقدر از برترین شیوه‎ها و فنی‎ترین و هنری‎ترین ابزارها برای اقامه امر ولایت حکومت دینی، یعنی اقامه نماز بهره جسته‎اند؟

حقیقت آن است که در کار معرفی نماز، کوتاهی‌های زیادی شده است و نتیجه آنکه نماز، هنوز جایگاه شایسته‌‌ی خود را، حتی در نظام اسلامی ما، به دست نیاورده است.¹¹ 

از این‎رو در جامعه‌‌ی ما فصل مهمّی باید در معرفی نماز در همه‌‌ی سطوح گشوده شود.

به نظر می‎رسد باید همّت‎های بلند بر زدودن کمبودها و نقاط ضف برانگیخته شده و نشانه ایمان صاحبان تمکّن یعنی اقامه نماز در جامعه اسلامی ما روز به روز نمایان‎تر گردد.