وجدان کاري به روحيه‌اي خود بازنگري افراد اشاره دارد و به اين معنا است که افراد رفتار خود را ارزيابي و بر خطاهاي خود را نظارت مي‌کند. وجدان کاري وضعيتي است که در آن افراد جامعه سعي مي‌کنند کارهايي را که به آنها محول شده است، به بهترين وجه و با رعايت اصول و بهينه سازي به انجام رسانند.^[1] وجدان کاري در رضايت دروني آگاهانه از کار و فعاليت سازماني و شغلي تبلور مي‌يابد. مقصود از رضايت آگانه آن است که شخص کميت، کيفيت، زمان و هزينه کار را مي‌داند و از کاري که با توجه به معيارها توانسته است به درستي انجام دهد، رضايت دارد.^[2]

    در روايات اسلامي وجدان و انصاف افراد در محيط اجتماعي شرط و نماد قبولي نماز و به تعبيري برونداد حقيقت نماز ذکر شده است. از امام صادق عليه السلام روايت شده است که

« به طولاني بودن سجده‌ها و رکوع‌هاي افراد نبينيد، شايد از سر عادت چنين مي‌کنند و اگر چنين نکنند دچار ناراحتي شوند، به راستگويي و اداء امانت آنان بنگريد.»^[3]

راستگويي و امانت‌داري بازتاب وجدان سالم و انصاف بيدار افراد و مستقيما متاثر از نماز است. در آيات 32 سوره مبارکه معارج از اوصاف نمازگزاران اداي امانت ، وفاي به عهد و اقامه شهادت ذکرشده است. در اين آيه آمده است نمازگزاران کساني هستند که به عهد خود وفا مي‌کنند و امانت را به صاحبان‌شان باز مي‌گردانند و هنگام لزوم براي احقاق حق شهادت مي‌دهند.^[4]

    مطالعات تجربي نيز گويايي اين امر است که دين و مناسک ديني الزامات اخلاقي را در محيط کار تقويت مي‌کند. بنابر مطالعات فوق، کساني که در مراسم هفتگي مذهبي شرکت مي‌کردند بيشتر از نيروهاي کلي بر صداقت و انصاف کاري تاکيد مي‌کردند. پژوهشگران در تحقيقات خود در يافتنه اند کساني که به ديدگاه خداپرستانه و اخلاق مطلق‌گرا معقتد بودند بيشتر به قواعد و مقررات اخلاقي در محل کار پايبند بودند.^[5] اين امر نشان از اين است که وجدان کاري متدينين، مومنين و کساني که به امور معنوي مذهبي اهتمام دارند، بيشتر از سايرين است.

مولف: حجت الاسلام دکتر ساجدی، مرکز تخصصی نماز