مسئوليت‌پذيري در فعاليت‌هاي سازماني و اداري يک اصل بنيادي و اساسي است. افرادي که در ادارات فعاليت مي‌کنند اگر مسئوليت پذير باشند، وظايف خود را به احسن وجه به انجام خواهند رساند. يکي از عوامل موثر بر تقويت حس مسئوليت‌پذيري مناسک مذهبي از نماز است. بنابر تحقيقي که راجع به کارکردهاي نماز به انجام رسيده است، نماز احساس مسئوليت افراد را تقويت و شکوفا مي‌نمايد. در تحقيقي که بشليده و همکاران انجام داده است، اين نتيجه بدست آمده که نماز باعث تمرکز و در نهايت باعث ايجاد مسئوليت و افزايش سعي و کوشش در جهت حل مشکلات زندگي مي‌شود.^[1] بدون ترديد برگزاري نماز جماعت در محيط اداري به رشد حس مسئوليت کاري در ميان کارکنان و مديران کمک مي‌کند. کارشناسان امور مذهبي و مجريان برنامه‌هاي مذهبي و آييني بر اين عقيده اند که برگزاري نماز جماعت در محيط اداري و سازماني روحيه‌اي مسئوليت پذيري و مردمداري را درميان کارمندان افزايش مي‌دهد.^[2]

    وجه کارکردي نماز در خصوص افزايش حس مسئوليت پذيري به اين باز مي‌گردد که نماز مصداق اتم و اکمل احساس مسئوليت در قبال آفريدگار است. انسان از آنروي که خود را مخلوق و مرهون الطاف الهي مي‌داند، باتکيه بر اصل اخلاق وجوب شکر منعم، در صدد جبران برمي‌آيد.^[3] کوتاه‌ترين راه جبران، ساييدن جبين کرنش در مقابل موجودي است که هستي و زندگي انسان تحت اراده و اختيار او است. وقتي احساس مسئوليت در قبال خداوند به عنوان يک اصل اخلاقي مورد قبول فرد واقع شود، کم کم اصل اخلاقي مزبور در رفتارها و تعاملات انساني نيز بروز و نمود مي‌يابد و انسان‌ها را بر اين نکته رهنمون مي‌کند که مسئوليت انسان تنها در ارتباط او با خداوند خلاصه نمي‌شود بلکه بنا بر اقتضاء تعاملات اجتماعي و اخلاقي نسبت به انسان هاي ديگر نيز مسئوليت‌هايي دارند. از آنجا که نگرش اسلامي رفتارهاي فردي و سازماني نيز وجهه مذهبي دارد، نماز دونوع مسئوليت انسان در برابر خداوندگار و همنوعان را گردهم مي‌آورد و رفتارهاي مسئوليت‌پذيرانه را به بار مي‌آورد.

مولف: حجت الاسلام دکتر ساجدی، مرکز تخصصی نماز