بر گرفته از کتاب: جامع آيات و احاديث موضوعى نماز، مرکز تخصصی نماز

  نماز حضرت ابراهيم (ع )

فى عدة الداعى :

روى ان ابراهيم - عليه السلام - كان يسمع تأوهه على حد ميل حتى مدحه الله بقوله : ان ابراهيم لحليم اواه منيب وكان فى صلوته يسمع له ازير كازير المرجل و كذلك يسمع من صدر سيدنا رسول الله - صلى الله عليه و آله - مثل ذلك و كانت فاطمة - عليهاالسلام - تنهج فى الصلوة من خيفة الله .

روايت شده كه صداى آه و زارى ابراهيم (ع ) از فاصله يك ميلى (چهارهزار ذراع ) شنيده مى شد، تا آن حد كه خداوند وى را به اين كلام ستود و فرمود: ((همانا ابراهيم ، بردبار، بسيار آه كشنده و انابه كننده به سوى خدا بود))در نماز صدايى مانند صداى ديگ شنيده مى شد و فاطمه (س ) در نماز از خوف خدا از حاى عدى خارج مى گرديد وفس وى به شماره مى افتاد. (مستدرك الوسائل ، كتاب الصلوة ، باب 2، حديث 15).

 خشوع پيامبر خدا (ص ) در نماز

كان النبى -صلى الله عليه و آله - اذا قام الى الصلوة يغير وجهه خوفا من الله .

رسول خدا -صلى الله عليه و آله - هرگاه كه به نماز مى ايستاد، صورت مباركش خوف از خداوند متعال دگرگون مى شد. (بحارالانوار، ج 84، ص 248).

 نماز اول وقت پيامبر (ص )

عن عائشة قال : كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - يحدثنا و نحدثه فاذا حضرت الصلوة فكانه لم يعرفنا و لم نعرفه اشتغالا بعظمة الله .

پيامبر خدا (ص ) با ما سخن مى گفت و ما با وى سخن مى گفتيم، چون هنگام نماز فرا مى رسيد، پيامبر خدا (ص ) به سبب توجه به عظمت حق تعالى ، چنان مى نمود كه گويى ما را نشناخته و ما او را مى شناسيم . (محجة البيضاء، ج 1 ص 350)

رسول خدا -صلى الله عليه و آله - و ذكر قنوت

قال الصادق - عليه السلام -

وكان رسول الله -صلى الله عليه و آله - يستغفر الله فى الوتر سبعين مرة و يقول : هذا مقام العائذ بك من النار سبع مرات

رسول خدا (ص ) در قنوت نماز وتر هفتاد بار ((استغفرالله ))وهفت بار هذا ماقم العائذ بك من النار))(يعنى اين جايگاه كسى است كه از آتش به تو پناه آورده است ) مى گفت . (وسائل الشيعه ، ج 4، ص 610).

 خضوع رسول خدا (ص ) در نماز

روى ان النبى -صلى الله عليه و آله - كان اذا قام الى الصلاة كانه ثوب ملقى :

پيامبر اسلام (ص ) هروقت به نماز مى پرداخت (چنان بى حركت بود كه ) گويا جامه اى پهن شده بر روى زمين بود. (ميزان الحكمه ، ج 5، ص 381، بحار، ج 84 ص 248).

 علاقه شديد پيامبر (ص ) به نماز

قال رسول الله -صلى الله عليه و آله -

انا لااشبع من الصلاة

من هرگز از نماز سير نمى شوم . (ميزان الحكمه ج 5، ص 367، امالى صدوق ، ج 2 ص 141).

 نماز، نور چشم پيامبر (ص )

قال رسول الله -صلى الله عليه و آله -

ان الله جعل قرة عينى فى الصلاة وحببهاالى

همانا خداوند روشنى چشم مرا در نماز قرار داد و نماز را محبوب من نمود.

(ميزان الحكمه ، ج 5، ص 367، امالى شيخ صدوق ، ج 2، ص 141).

سجده پيامبر (ص ) بعد از خواب

قال الباقر - عليه السلام -

ما استيقظ رسول الله -صلى الله عليه و آله - من نوم الاخر الله ساجدا هرگاه پيامبر خدا (ص ) از خواب برمى خاست، براى خدا سجده مى كرد. (مكارم الاخلاق ، ص ‍ 39).

جاذبه نماز

قال على - عليه السلام -

كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - لايؤ ثر على الصلوة عشاة و لاغيره و كان اذا دخل وقتها كانه لايعرف اهلا و لاجميعا

رسول خدا -صلى الله عليه و آله - نه شام و نه چيز ديگرى را بر نماز مقدم نمى داشت و چون وقت نماز فرا مى رسيد، ديگر نه خانواده مى شناخت و نه دوست . (سنن نبوى ، ص ‍ 14).

 گريه پيامبر (ص ) در نماز

قال السجاد - عليه السلام -

كان يبكى حتى يبتل مصلاه خشية من الله - عزوجل - من غير جرم

رسول خدا -صلى الله عليه و آله - با اين كه بى گناه بود اما از خوف خداوند چنان در نماز مى گريست كه جانمازش خيس مى شد. (سنن النبى ، ص 32)

 شيوه نماز رسول خدا (ص )

انه كان يرفع بصره الى السماء فى صلاته، فلما نزلت هذه الاية طاءطاء رأسه و رمى ببصره الى الارض

رسول خدا -صلى الله عليه و آله - در نماز چشمانش را به آسمان مى دوخت و چون آيه : ((فى صلوتهم خاشعون ))نازل شد، سر خود را به زير افكند و سجده گاه خود را مى نگريست . (بحارالانوار، ج 84، ص 228).

 رسول خدا (ص ) همراه با مؤذن

قال الباقر - عليه السلام -

كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - اذا سمع المؤذن يوذن قال مثل مايقوله فى كل شى ء

زمانى كه رسول خدا -صلى الله عليه و آله - صداى اذان مؤذن را مى شنيد، گفته هاى او را تكرار مى كرد. (وسائل الشيعه ، ج 5 ص 454)

 عاطفه رسول خدا (ص ) در حال نماز

قال الباقر - عليه السلام -

كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - يسمع صوت الصبى يبكى و هو فى الصلوة فيخفف الصلوة فتصير اليه امه

هرگاه رسول خدا (ص ) درنماز، صداى گريه كودكى را مى شنيد، نماز خود را سبك تر مى خواند تا مادر آن كودك (كه در نماز جماعت بود) بچه اش را آرام كند. (سنن النبى ، ص ‍ 273).

 قال على - عليه السلام -

ان رسول الله -صلى الله عليه و آله - كان اذا دخل المسجد قال : اللهم افتح لى ابواب رحمتك

رسول خدا -صلى الله عليه و آله - در هنگام ورود به مسجد مى فرمود: خداوندا! درهاى رحمت خويش را بر من بگشا. (مستدرك الوسائل ، ج 3 و ص 389).

 فرمان نماز براى رسول خدا (ص )

قال على - عليه السلام -

و كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - نصبا بالصلاة بعد التبشير له بالجنة لقول الله سبحانه و أمر اهلك بالصلاة و اصطبر عليها فكان يأمر بها اهله و يصبر عليها نفسه

پيامبر (ص) پس از آن كه مژده بهشت را دريافت، خود را براى نماز به رنج مى افكند و اين به دليل فرمان خداوند سبحان بود كه مى فرمود: كسان خويش را به خواندن نماز فرمان ده و خود برانجام آن پايدار باش )) پس آن حضرت خاندان خود را به نماز فرمان مى داد و خود با شكيبايى در انجام آن مى كوشيد. (نهج البلاغه ، خطبه 190).

 نماز بازگشت از سفر

و قد كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - اذا قدم دخل المسجد اولا و صلى ركعتين ثم دخل البيت

چون رسول خدا (ص) از سفرمراجعت مى نمود، ابتدا به مسجد مى رفت و دو ركعت نماز مى خواند سپس به خانه تشريف مى برد. (محجة البيضاء، ج 4، ص 76).

 نماز هنگام سفر

قال على - عليه السلام -

كان النبى -صلى الله عليه و آله - اذا قدم من سفر يصلى ركعتين

پيامبر اسلام (ص) هنگام بازگشت از سفر دو ركعت نماز مى خواند. (كنزالعمال ، حديث 17647، ميزان الحكمه ، ج 9ص 474) .

 نماز رسول خدا (ص) در هر منزل

عن النبى -صلى الله عليه و آله -

انه لم يرتحل من منزل الا صلى فيه ركعتين و قال : حتى يشهد على بالصلوة

رسول خدا (ص) از منزلى كوچ نمى كردند، مگرآن كه در آن دو ركعت نماز مى خواند و مى فرمود: تا اين محل روز قيامت برنماز خواندن من گواهى دهد. (مستدرك الوسايل ، ج 8 ص ‍ 245)

 نماز پيامبر (ص ) درجنگ احزاب

ان النبى -صلى الله عليه و آله - صلى يوم الاحزاب ايمائا

پيغمبر (ص ) در جنگ احزاب با اشاره نماز خواند. (تفسير نمونه ، ج 2، ص 148)

يادآوری پيامبر (ص ) براى نماز

عن انس :

ان رسول الله -صلى الله عليه و آله - كان يأتى بيت فاطمة ستته اشهر، اذا خرج الى صلاة الفجر يقول : يا اهل البيت ! الصلاة الصلاة يا اهل البيت! انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس و يطهركم تطهيرا

انس بن مالك مى گويد: پيامبر اكرم (ص ) در مدت شش ماه همه روز بعد از نماز صبح در كنار خانه فاطمه (س ) ندا در مى داد: اى صاحب خانه ! نماز، نماز (وقت نماز فرا رسيد) و اى اهل بيت! همانا خداوند خواسته است تا شما را از پليدى هاى شرك و گناه و رذايل اخلاقى پاك نگاه دارد. (تفسير سيوطى ، ج 5، ص 198).

 بى هوش شدن رسول خدا (ص)

فانظر الى عرشى، قال رسول الله -صلى الله عليه و آله - فنظرت الى عظمة ذهبت لها نفسى و غشى على فالهمت ان قلت : سبحان ربى العظيم و بحمده لعظم ما راءيت فلما قلت ذلك تجلى الغشىء عنى حتى قلتها سبعا الهم ذلك ، فرجعت الى نفسى كما كانت

به عرش من بنگر، رسول الله (ص ) فرمود: پس به آن چنان عظمتى نگريستم كه بى هوش شدم آن گاه به من الهام شد و به جهت عظمت آنچه كه ديدم ، گفتم ، منزه است پروردگار بزرگ من وسپاس او راست چون اين را بگفتم، از حالت غشوه به درآمدم و با الهامى كه به من مى شد، هفت بار آن ذكر راگفتم و كاملا به حالت طبيعى خود بازگشتم ... (علل الشرايع ، ج 2، ص 312).

 براى نماز خود را به مشقت مى انداخت

قال على - عليه السلام -

كان رسول الله -صلى الله عليه و آله - نصبا بالصلاة بعد التکبیر له بالجنة لقول الله سبحانه : و أمر اهلك بالصلاة و اصطبر عليها فكان يأمر اهله و يصبر عليها نفسه

پس از آن كه رسول خدا (ص ) مژده بهشت را دريافت براى نماز، خود را به رنج و مشقت مى افكند چراكه خداوند سبحان فرموده بود: كسان خويش را به خواندن نماز فرمان ده و خود بر آن پايدارى ورز. از اين رو، حضرتش خاندان خود را به نماز امر مى كرد و خود با شكيبايى در انجام آن مى كوشيد. (نهج البلاغه خطبه 199).

پناه رسول خدا -صلى الله عليه و آله - به نماز

قال رسول الله -صلى الله عليه و آله -

كانوا (يعنى الانبياء) يفزعون اذا فزعوا الى الصلاة

پيامبران خدا چنان بودند كه چون دچار نگرانى مى شدند، به نماز پناه مى بردند. (تفسير درالمنثور، ج 1، ص 67)

 سيره رسول خدا (ص ) در نماز عيد

كان النبى -صلى الله عليه و آله - يخرج يوم الفطر و الاضحى رافعا صوته بالتكبير

سيره پيامبر گرامى اسلام (ص ) اين بود كه با صداى بلند تكبير مى گفت و به نماز عيد فطر و قربان مى رفت . (بحار الانوار، ج 91، ص 118)

 نماز اميرالمؤمنين (ع )

قال الصادق - عليه السلام -

و كان على - عليه السلام - اذا قام الى الصلوة فقال : وجهت وجهى للذى فطرالسموات و الارض ، تغير لونه حتى يعرف ذلك فى وجهه

وقتى على (ع ) به نماز مى ايستاد و آيه شريفه : ((رو مى آورم با تمام وجودم به كسى كه آسمانها و زمين را آفريد))را مى خواند، رنگ و چهره مبارك او متغير مى شد، به طورى كه تغيير حالت و دگرگونى از صورت مباركش به خوبى مشاهده مى گشت . (ميزان الحكمه ، ج 5 ص 381).

 نماز خانه حضرت على (ع )

قال الصادق - عليه السلام -

كان لعلى - عليه السلام - بيت ليس فيه شى ء الافراش وسيف و مصحف و كان يصلى فيه

على (ع ) در خانه خود اتاقى داشت كه در آن، غير از فرش و شمشير و قرآن چيز ديگرى نبود و او در آن اتاق نماز مى خواند. (سفينة البحار، ج 1، ص 470).

 اضطراب على (ع ) در حال نماز

و كان على - عليه السلام - اذا حضر وقت الصلوة يتململ و يتزلزل فيقال له : مالك يا اميرالمؤمنين؟ فيقول : جاء وقت امانة عرضها الله على المسوات و الارض و الجبال فابين ان يحملنها و اشفقن منها

چون وقت نماز فرا مى رسيد، على (ع ) به خود مى پيچيد و مى لرزيد، به او مى گفتند: اى اميرالمؤمنين! تو را چه شده است؟ مى فرمود: وقت اداى امانتى شده است كه خداوند آن را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه كرده وآنها از قبول آن ابا كردند و از آن بيمناك شدند. (محجة البيضاء، ج 1 ص 378).

مولف: عباس عزیزی