تجربه نشان داده است که تربیت یافتگان مسجدی،بیشترین نقش را دفاع مقدّس ایفا کرده‌اند و اهالی مسجد، بهترین و مقاوم‌ترین نیروها را از نظر اخلاقی، اعتقادی و آمادگی رزمی، تحویل جبهه‌های جنگ داده‌اند.

به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، مساجد در دوران دفاع مقدس، کانون اصلی تحولات جنگ در پشت جبهه ها بوده است.جذب جوانان برای پیشبرد اهداف انقلاب، ایجاد روحیه حماسی در بین رزمندگان، ساز و کار مراحل مختلف اعزام و صدها فعالیت دیگر در پشت جبهه ها در مساجد شهرها مدیریت می شد. مساجد در دوران دفاع مقدس کارکردهای مختلفی اعم از کارکرد تربیتی، فرهنگی، کمک رسانی، آموزشی، نظامی و تشکیلاتی داشته است.

شاید یکی از رسالت های اصلی مساجد در دهه شصت، پرداختن به موضوعات تربیتی و آموزشی برای جوانان بود.امامت جماعت و ریش سفیدان مساجد در آن زمان نقش ویژه ای در پرداختن به این موضوعات داشتند.موضوع تزکیه نفس و خودسازی، دو محور اصلی مسائل تربیتی در مساجد در دهه 60 بود.در این میان گاهاً تشکیلات منسجمی برای افزایش بازدهی نیز تشکیل می شد که به نوعی می توان مدل های مرسوم حلقه های معرفت امروزی را، برآمده از چکیده مدل تشکیلاتی آن زمان دانست

دفاع مقدس به‌عنوان تبلور عینی نبرد همیشگی حق و باطل است و حضور پرشور مردم مسلمان ایران در جبهه‌های جهاد فی سبیل‌الله نیز نماد اسلام‌خواهی و روحیه انقلابی ملت مسلمان ایران شناخته می‌شود و بدون شک در این میان، مساجد که به تعبیر رسای امام راحل سنگر اسلام و انقلاب هستند، در جریان مقاومت اسلامی نقشی جدی و پررنگ داشته‌اند که در سایه راهبری ائمه جماعات مساجد جبهه‌ای مردمی را در برابر تهاجم دشمن شکل دادند. آن‌چه در ادامه می‌آید،

 با مطالعه تاریخ جنگ‌های صدر اسلام، رابطه معناداری بین مسجد و اقدامات پشت جبهه مشاهده می‌شود. مساجد با محوریّت ائمّه جماعت و پرورش روح بندگی در آدمی، او را ابتدا برای نبرد در میدان جهاد اکبر و در مرحله بعد برای حضور در صحنه نظامی، یعنی جهاد اصغر آماده می‌کنند.در جنگ تحمیلی هشت ساله، مساجد به عنوان قلب مقاومت رزمندگان اسلام، در شهرهای مورد هجوم دشمن، به یک نهاد پایداری تبدیل شدند و ائمّه جماعت، پرچمدار این ایستادگی بودند.

در دفاع مقدّس، روحانیّت با محوریّت مساجد در این زمینه فعّالیّت‌های متعدّدی را بر عهده داشتند؛مانند:تربیت نیروهای مبارز، جذب و اعزام نیرو، بدرقه رزمندگان، جمع‌آوری کمک‌های مردمی،دعا کردن برای رزمندگان، تشییع پیکر شهدا، دیدار اهل مسجد با خانواده معظّم شهدا و تبلیغات جنگ. این وظایف روحانیّت، منحصر به دوران جنگ نیست؛ بلکه در زمان صلح، آنها می‌توانند مساجد را پایگاه دشمن‌شناسی و ترویج فرهنگ جهاد، شهادت و ایثار قرار دهند.

تجربه نشان داده است که تربیت یافتگان مسجدی، بیشترین نقش را دفاع مقدّس ایفا کرده‌اند و اهالی مسجد، بهترین و مقاوم‌ترین نیروها را از نظر اخلاقی، اعتقادی و آمادگی رزمی، تحویل جبهه‌های جنگ داده‌اند. در مساجد، انسان با شیطان درون می‌جنگد که مقدّمه‌ای برای جنگیدن علیه شیطان بیرون است.منظّم بودن، اطاعت‌پذیری و پاکیزگی از اولویّت‌های آمادگی نظامی است. کسانی که در مسجد حضور منظّم دارند و در صف نماز جماعت، به هنگام رکوع و سجود، هماهنگی با دیگران را مراعات می‌کنند، در جبهه موفّق‌تر خواهند بود؛ زیرا در عملیات‌های نظامی، رعایت نظم و هماهنگی، در رسیدن به هدف، تأثیر به‌سزایی  دارد.

نظامیانی که از اهالی مسجد هستند، برای جهاد و شهادت، آمادگی بیشتری دارند و پادگان‌هایی که نظامیان را به سبک غرب آموزش‌های نظامی می‌دهند و دین در آنها محوریّتی ندارد، نمی‌توانند یک ارتش مقتدر اسلامی به وجود آورند. در نتیجه، آموزش‌های نظامی اسلامی از مساجد، با جهاد با نفس آغاز می‌شود و هسته جهادیان و شهادت‌طلبان در مساجد شکل می‌گیرد و این رمز پیروزی جوانان ما بود؛ همان‌طور که امام خمینی(ره) فرمودند:«جوان‌های عزیز رزمنده، سنگرها را به مساجد و معبد تبدیل کردند»؛ یعنی معنویّت، عبادت و فرهنگ مسجدی را به جبهه‌های جنگ بردند.