قیام در نماز، راز و رمزهایی دارد. آیت­الله ملکی تبريزي; سرّ این حالت را این­گونه بیان می­دارند:

حقيقت قيام عبارت است از ايستادن در پيشگاه پروردگار برای:

1. ادای حق عبوديت و بندگي او؛

2. جلب خيرات پروردگار؛

3. انس گرفتن با او و لذت بردن به مخاطبت و گفت­وگوي با او در كلام؛

4. مناجات با او در دعا؛

5. چارة توقف طولاني خود در روز قيامت و دفع هول و هراسي كه در انتظار انسان مي‌باشد؛

6. انسان از اينكه در نماز بر هر دو پا بايستد، به اين حقيقت پي ببرد كه مسلمان بايد در مقام خوف و رجا باشد؛

7. اینکه پايين افكندن سر در هنگام نماز، الزام قلب را بر تذلّل و خشوع و تواضع و دوري از رياست‌طلبي و خودبزرگ­بيني می­فهماند؛

8. فرداي قيامت او را در پيشگاه ذات اقدس حق، ايستادني است كه چگونگي آن را، اين ايستادن تعيين مي‌كند.^[1]

آداب

ایستادن در برابر او سخن گفتن با او آدابی دارد. از جمله آنها اینکه نمازگزار، بدن را راست نگه دارد و شانه‌ها را پايين بيندازد و سر را راست نگه دارد و جای سجده را نگاه كند.

بهتر است زن پاها را به­ یکدیگر بچسباند و مرد، سه انگشت باز تا يك وجب فاصله دهد. ^[2]

با خضوع و خشوع بايستد؛ مانند ايستادن بندة ذليل در برابر مولای جليل.^[3] و نظر کردن به محل سجده در حال ایستادن.

دو دست را روی دو ران گذاردن، به نحوى که بالای زانوها قرار گیرد.

قرار دادن فاصله بین پاها، به اندازه سه انگشت تا یک وجب.

در کنار هم قرار دادن پاها، نه آنکه یکى جلو و دیگرى عقب باشد.

به‌سمت قبله قرار دادن انگشتان پاها، به نحوى که هیچ یک از آن‌ها از قبله منحرف نشود.

چسباندن انگشتان دست‌ها به یکدیگر.

دست‌ها را بر سینه‌ گذاردن در مورد بانوان و نیز جفت کردن پاها به یکدیگر و از هم دور نساختن آنها.[4]

تورّک در قیام مکروه است؛ یعنى سنگینى خود را گاهى بر پاى راست و گاهى بر پاى چپ انداختن.[5]

از آداب دیگر این است که پیش از قرائت سورة حمد، در ركعت اول استعاذه کند؛ يعنی آهسته بگويد: "أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم‏ ".

قرائت را نیز با ترتيل بخواند؛ يعنی با تأنّی بخواند كه حروف آن آشكار باشد و شنونده بتواند آنها را به­خوبی تشخیص دهد و پس از خواندن توحيد، "كذلك الله ربّی"بگويد و پس از خواندن حمد، "الحمدلله رب العالمين" و در ركعت سوم و چهارم مستحب است پس از تسبيحات استغفار كند، مثلاً بگويد: "أَسْتَغْفِرُاللَّهَ وَأَتُوبُ الَيْه‏ " يا بگويد: "اللّهم‏ إغفرلی".

از دیگر اموری که در نماز سفارش شده است خواندن سوره قدر در ركعت اول و سوره توحيد در ركعت دوم می‌باشد.^[6] در اهمیت سوره قدر در روایت آمده: "در تعجبم از کسی که در نمازش سوره قدر را نخوانده و نمازش قبول شده است". گویا نماز بدون سوره قدر کامل نیست و روح سوره قدر، انسان کامل و معصوم می‌باشد.

در هر رکعتی که بعد از حمد، سوره اخلاص خوانده شود، مستحب است بعد از تمام شدن آن، ذکر " کذلک الله ربی" را یک یا دو یا سه مرتبه گفت. بنابراین گفتن این ذکر فقط بعد از سوره اخلاص گفته می‌شود.^[7]

نکته

مهم‌ترین مسئله در تمام نماز، به‌ویژه در قرائت، توجه به این است که دقت شود آنچه گفته می‌شود صحیح باشد؛ یعنی تلظ کلمات صحیح باشد. "ملاک در صحّت  قرائت، موافقت آن با نحوه قرائت اهل لغتى است که قواعد تجويد از آنها گرفته شده است. بنابراين اگر اختلاف نظرات علماى تجويد در کيفيت تلفظ يکى از حروف ناشى از اختلاف آنان در فهم نحوه تلفظ اهل لغت باشد، مرجع حل اختلاف، خود عرف اهل لغت است. ولى اگر اختلاف نظرات آنان ناشى از اختلاف خود آنان در کيفيت تلفظ باشد، مکلّف در انتخاب هر يک از آن اقوال مخيّر است. کسى که قرائت خود را صحيح نمى‌داند، بايد در صورت تمکن براى يادگيرى قرائت صحيح اقدام نمايد."[8]

بنابراین نگاه فقه به صحت حروف عربی حداقلی و بسیار آسان‌تر از تجوید است. از آنجا که تلفظ بسیاری از حروف عربی با فارسی تفاوتی ندارد، تنها چند کلمه است که دارای تلفظ ویژه است؛ چنان‌كه اگر آن‌گونه تلفظ نشود، نماز باطل است. لذا از بندگی به دور است که زحمت چند ساعت وقت‌گذاری را برای اصلاح قرائت نماز به خود ندهیم و عمری کلمات بی‌معنا یا دارای معنای بدی را به خدا بگوییم و نماز خود را هم باطل کنیم.

امام خمینی; در این باره می‌فرمایند: " واجب است که همه ذکرهاى واجب نماز از قبيل قرائت حمد و سوره و غير آنها به‌طور صحيح قرائت شود و اگر نمازگزار کيفيت صحيح تلفظ کلمات عربى را نمى‌داند، واجب است که ياد بگيرد و اگر قادر به يادگيرى نيست، معذور است".^[9]

پیام‌ها

ـ قیام برای خداوند در زندگی.

ـ قیام در نماز و ایستادن رو به قبله به ما می‌آموزد که در دیگر کارها نیز توجهمان به خدا باشد و در راه او حرکت کنیم.

ـ ارتباط نماز و قرآن و قرائت روزانه قرآن.