ارائه توسط ستاد اقامه نماز
همراهان نماز
در موارد متعددي از آيات قرآن که نماز مطرح شده، در کنار نماز، فرمان ديگري نيز آمده است. در برخي موارد، ساير فروع دين و عبادات، و در بعضي آيات صفات و حسنات و شرايط ديگري به عنوان ملازم و همراه نماز ذکر شده است.
نخست به اين آيات توجه ميکنيم:
نماز و امر به معروف و نهي از منکر
يا بُنَّي اقم الصّلوة و امر بالمعروف و انه عن المنکر...
اي پسرک من، نماز را برپا دار و به کار پسنديده وادار و از کار ناپسند بازدار...
(آيه ي 17 سوره ي لقمان) هم چنين: توبه / 71
نماز و تقواي الهي
و أن أقيموا الصّلوة و اتّقوه...
و اين که نماز برپا داريد و از او بترسيد... (انعام / 72) هم چنين: روم / 31
نماز و زکات
... و أقيموا الصّلوة و اتوا الزکوة و اقرضوا اللّه قرضاً حسناً...
... و نماز را برپا داريد و زکات را بپردازيد و وام نيکو به خدا دهيد.
(مزمل 20) هم چنين: مائده / 12
نماز و اطاعت از خدا و رسول خدا
... و أقيموا الصّلوة و أتوا الزّکوة و أطيعوا الرّسول لعلّکم ترحمون.
... و نماز را برپا کنيد و زکات بدهيد و پيامبر را فرمان بريد تا مورد رحمت قرار گيريد.
(نور / 56) هم چنين: احزاب / 33 و توبه / 71
نماز و انفاق
الّذين يؤمنون بالغيب و يقيمون الصّلوة و ممّا رزقنهم ينفقون
آنان که به غيب ايمان ميآورند و نماز را برپا ميدارند و از آن چه به ايشان روزي دادهايم انفاق ميکنند.
(بقره / 3) هم چنين: حج / 35، فاطر / 29
نماز و توجه به کيفيت قرار دادن خانه
... و اجعلوا بيوتکم قبله و أقيموا الصّلوة...
... و سراهايتان را روبهروي هم قرار دهيد و نماز برپا داريد. (يونس / 87)
نماز و مشورت
و الّذين استجابوا لرّبهم و اقامواالصّلوة و أمرهم شوري بينهم...
و کساني که [نداي] پروردگارشان را پاسخ داده و نماز برپا کردهاند و کارشان در ميانشان مشورت است...
(شوري / 38)
نماز و کتاب الهي
تلاوت: انّ الّذين يتلون کتب اللّه و أقاموا الصَّلوة...
کساني که کتاب خدا را ميخوانند و نماز برپا ميدارند.... (فاطر / 29)
و الّذين يمسّکون بالکتب و اقاموا الصّلوة انّا لا نضيع أجر المصلحين.
و کساني که به کتاب [آسماني] چنگ در ميزنند و نماز برپا داشتهاند. [بدانند که]ما اجر درستکاران را تباه نخواهيم کرد. (اعراف / 170)
نماز و قرباني
فصلّ لرّبک وانحر
پس براي پروردگارت نماز گزار و قرباني کن. (کوثر / 2)
نماز و هجرت
ربّنا انّي اسکنت من ذرّيتي بوادٍ غير ذي زرعٍ عند بيتک المحرّم ربّنا ليقيموا الصّلوة...
پروردگارا، من [يکي از] فرزندانم را در درهاي بيکشت، نزد خانه ي محترم تو، سکونت دادم، پروردگارا تا نماز را به پا دارند... (ابراهيم / 37)
نماز و خشوع
و استعينوا بالصّبر و الصّلوة و انّها لکبيرة الاّ علي الخاشعين.
از شکيبايي و نماز ياري جوييد. و به راستي اين [کار] گران است، مگر بر فروتنان. (بقره / 45)، هم چنين: مؤمنون / 1 و 2
صبر بر نماز
و أمر اهلک بالصّلوة و اصطبر عليها...
و کسان خود را به نماز فرمان ده و خود بر آن شکيبا باش. (طه / 132)
نماز و صبر بر مصيبتها
الّذين اذا ذکر اللّه و جلت قلوبهم و الصبرين علي ما اصابهم و المقيمي الصّلوة..
همانان که چون [نام] خدا ياد شود، دلهايشان خشيت يابد و [آنان که] هر چه بر سرشان آيد صبرپيشگانند و برپادارندگان نمازند.
(حج / 35) هم چنين: لقمان / 17، رعد: 22
دعوت اهل خود به نماز
و أمر اهلک بالصلوة و اصطبر عليها...
و کسان خود را به نماز فرمان ده و خود بر آن شکيبا باش.
(طه / 132) هم چنين: لقمان / 17 و مريم /55
تعقيبات نماز
فاذا قضيتم الصّلوة فاذکروا اللّه قِيماً و قعوداً و علي جنوبکم...
و چون نماز را به جاي آورديد خدا را [در همه حال] ايستاده و نشسته و بر پهلو آرميده ياد کنيد. (نساء / آيه 103)
استعانت از نماز
يا ايهّا الّذين آمنوا استعينوا بالصّبر و الصّلوة ان اللّه مع الصبرين.
اي کساني که ايمان آوردهايد، از شکيبايي و نماز ياري جوييد، زيرا خدا با شکيبايان است. (بقره / 153) هم چنين: بقره / 45
حفاظت از نماز
حافظوا علي الصلّواتِ و الصّلوة الوسطي... بر نمازها و نماز ميانه مواظبت کنيد. (بقره / 238) هم چنين: معارج / 34
نماز و زينت و نظافت
يا بني آدم خذوا زينتکم عند کلّ مسجدٍ... اي فرزندان آدم، جامه خود را در هر نمازي برگيريد.
(اعراف / 31) هم چنين: نساء / 43
مست نبودن، هنگام نماز
يا ايّها الّذين آمنوا لا تقربوا الصّلوة و انتم سکري حتي تعلموا ما تقولون...
اي کساني که ايمان آوردهايد، در حال مستي به نماز نزديک نشويد تا زماني که بدانيد چه ميگوييد.
(نساء / 43)
نماز و ولايت
انّما وليّکم اللّه و رسوله و الّذين أمنوا الّذين يقيمون الصّلوة و يؤتون الزکوة و هم راکعون
وليّ شما، تنها خدا و پيامبر او است و کساني که ايمان آوردهاند: همان کساني که نماز برپا ميدارند و در حال رکوع زکات ميدهند. (مائده / 55)
نماز و تلاش براي تأمين زندگي
رجال لا تلهيهم تجرةٌ و لا بيعٌ عن ذکراللّه و اقام الصّلوة و ايتاء الزّکوة
مرداني که نه تجارت دارند و نه داد و ستدي، آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زکات، به خود مشغول نميدارد... (نور / 37)
مداومت بر نماز
الّذين هم علي صلاتهم دائمون
همان کساني که بر نمازشان پايداري ميکنند. (معارج / 23)
گسترش نماز در جامعه
الّذين ان مکّنّهم في الارض أقاموا الصلوة و أتوا الزّکوة...
همان کساني که چون در زمين به آنان توانايي دهيم، نماز برپا ميدارند و زکات ميدهند. (حج / 41)
اهتمام به وقت نماز
انّ الصّلوة کانت علي المؤمنين کتاباً موقوتاً
نماز بر مؤمنان در اوقات معين مقرر شده است. (نساء / 103)
نشاط در نماز
ان المنفقين يُخادعون اللّه و هو خادعهم و اذا قاموا الي الصّلاة قاموا کُسالي
... منافقان، با خدا نيرنگ ميکنند و حال آن که او با آنان نيرنگ خواهد کرد، و چون به نماز ايستند با کسالت برخيزند.
(نساء / 142) هم چنين: (توبه / 54)
نماز و زکوة
و أقيموا الصّلوة و أتوا الزّکوة و ارکعوا مع الرّاکعين.
و نماز را برپا داريد و زکات بدهيد و با رکوعکنندگان رکوع کنيد.
(بقره / 43) هم چنين: بقره / 83 و 110، و موارد فراوان ديگر.
همراهي نماز و زکات
در قرآن کريم لفظ «صلات» 61 مرتبه آمده، و در کل از مشتقات ريشه ي «صلو» 124 مورد به چشم ميخورد. کلمه ي «زکات» به همين مفهوم خاص، 32 مرتبه آمده، که در 26 مورد همراه با کلمه «صلات» است.
در اين جا آياتي مورد اشاره و بررسي مختصر قرار گرفته که صلات و زکات به عنوان مفعول يا مضافاليه براي فعل يا کلمهاي (به ترتيب): از مصدر اقامه و ايتاء و به دنبال يکديگر آمدهاند. هم چنين در دو آيه از سوره ي مريم، اين دو کلمه بدون همراهي آن دو مصدر، و به صورت «امر نبوي» يا «توصيه ي الهي» ذکر شده است. يک آيه در مورد حضرت عيسي عليه السلام:
و جعلني مبارکاً اين ما کنت و اوصني بالصّلوة و الزّکوة ما دمت حيّاً.
و هر جا که باشم مرا با برکت ساخته، و تا زندهام به نماز و زکات سفارش کرده است. (مريم / 31)
و در جايي ديگر در مورد حضرت اسماعيل عليه السلام:
و کان يأمر اهله بالصّلوة و الزکوة و کان عند ربّه مرضياً
و خاندان خود را به نماز و زکات فرمان ميداد و همواره نزد پروردگارش پسنديده [رفتار] بود... (مريم / 55)
مولف: يونس باقري و حسين حداد
