ارائه توسط ستاد اقامه نماز
حكمت خواندن قرآن در نماز
پس از گفتن تكبیرة الاحرام، واجب است نمازگزار سوره حمد و سوره‌اى دیگر از قرآن را بخواند. البته به اعتقاد شیعیان، نمازگزار نمى‌تواند سوره هایى را كه سجده واجب دارند در نماز بخواند. در اینجا دو سؤال مطرح مى‌شود: سؤال اول اینكه چرا واجب است مردم در نماز قرآن بخوانند؟ سؤال دوم اینكه چرا قرائت قرآن در نماز با سوره حمد آغاز مى‌شود؟ اتفاقاً برخى این دو سؤال را در محضر امام رضا(علیه السلام) مطرح كردند و آن حضرت در پاسخ سؤال اول فرمودند: «حكمت خواندن قرآن در نماز این است كه مردم قرآن را كنار ننهند و ضایع نسازند، بلكه ارتباط مردم با قرآن حفظ شود و مردم از آن درس بیاموزند تا در نتیجه قرآن مهجور نماند»(شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 260.). یعنى آنان هر روز بخشى از قرآن را بخوانند و بدانند كه به دلیل اهمیت ارتباط با قرآن و حفظ پیام و رسالت آن، خداوند واجب كرده كه نمازگزاران روزانه ده بار در نماز قرآن بخوانند.
اگر جز این مى‌بود و خواندن قرآن در نماز واجب نمى‌شد، چه بسا ارتباط بسیارى از مسلمانان با قرآن كه بهترین تحفه و نعمت خداوند براى انسان ها و عالى ترین راه رسیدن به سعادت دنیا و آخرت است قطع مى‌گردید. پس مسلمانان با اختلاف مراتبى كه دارند، ناگزیرند ارتباط ثابتى با قرآن داشته باشند. طبیعى است كه وقتى ارتباط با قرآن برقرار گردید، كم كم با زبان و قرائت قرآن آشنا مى‌شوند و همچنین زمینه درك مفاهیم قرآن در آنها پدید مى آید و مسیر عمل به قرآن نیز هموار مى‌گردد؛ اما اگر خواندن قرآن در نماز واجب نمى‌شد و خواندن آن تنها مستحب بود، بسیارى از افراد انگیزه‌اى براى خواندن قرآن نداشتند و با مسدود شدن این راه، عملا حكمت نزول قرآن كه هدایت انسان هاست، تحقق نمى‌یافت.
در پاسخ به سؤال دوم كه چرا خداوند واجب كرده كه هر روز ده بار سوره «فاتحة الكتاب» را در نمازهایمان بخوانیم، حضرت فرمودند: «چون در هیچ سوره‌اى از قرآن به اندازه سوره حمد سخنان حكمت آموز و نیك جمع نشده است»(شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 260.).از فرمایش آن حضرتْ هم اهمیت ارتباط با خداوند استفاده مى‌شود و هم این نكته كه ارتباط ضرورى با قرآن، از رحمت و لطف الهى در حق ما سرچشمه مى‌گیرد تا بدین وسیله از معارف و حقایق بى كران قرآن در جهت سعادت و نیل به كمال بهره گیریم. چه بسا اگر خداوند اجازه مى‌داد كه در نماز تنها دعا بخوانیم، از بركات قرآن محروم مى‌ماندیم؛ اما ما به عنوان مسلمان با خداوند پیمان بسته‌ایم كه در جهت كسب رضا و خواست او حركت كنیم و راه او را براى رسیدن به سعادت خویش برگزینیم؛ و خداوند تنها راه ارتباط با خود را قرآن قرار داده تا در پرتو استفاده و عمل به این كتاب آسمانى، به مقام قرب او دست یابیم.
منبع: به سوی تو/ آیت‌اللّه محمدتقى مصباح یزدى
