نماز و بزرگى خداوند

اوّلين كلمه واجب در نماز الله اكبر است و كسى كه خداوند نزدش بزرگ شد، همه چيز را كوچك خواهد ديد.

كسانى كه سوار هواپيما مى شوند، همين طور كه بالا مى روند خانه هاى بزرگ ومحلّه ها و شهرها نزد آنان كوچك مى شود و هر چه پرواز بالاتر باشد، زمين كوچك تر جلوه خواهد كرد.

كسى هم كه خداوند نزد او بزرگ شود، ديگر طاغوت ها و قدرت ها و مال و مقام ها نزد او ارزش نخواهد داشت .

حضرت امير عليه السّلام در بيان صفات متّقين مى فرمايد:

عظم الخالق فى اعينهم فصغر مادون ذلك فى انفسهم (1)

چون خداوند در چشم مؤ منين بزرگ شد، غير او هر چه و هركس باشد كوچك جلوه خواهد كرد. اگر دنيا نزد ما كم ارزش شد وابستگى ما به آن كم مى شود و قهرا براى مال و مقام آن اين همه جنايت و خلاف مرتكب نمى شويم .

از سخنان امام خمينى قدّس سرّه اين بود كه آمريكا هيچ غلطى نمى تواند بكند. اين يك تهديد تو خالى و شعار نيست ، كسى كه يك عمر باور داشته كه خدا بزرگ است ، آمريكا نزدش كوچك جلوه مى كند و هر حادثه اى پيش او ساده است .

حضرت زينب كبرى عليها السّلام عصر عاشورا گفت : ((ربّنا تقبّل منّا هذا القليل خداوندا! اين اندك را از ما بپذير.

حادثه كربلا و شهادت امام حسين عليه السّلام بسيار بزرگ بود، ولى كسى كه خدا را بزرگ ببيند آن حادثه را هم كوچك مى بيند.

و در پاسخ حاكم ستمگر بنى اميّه كه پرسيد در كربلا چه ديديد؟ فرمود: ((ما راءيت الاّ جميل من جز زيبائى چيزى نديدم .

آرى در ديد عارفان ، تمام كارهاى خداوند حكيمانه وزيباست .

نماز و اخلاص

در سراسر نماز، قصد قربت شرط صحيح بودن آن است ، حتّى اگر حركت يا كلمه اى از واجبات يا مستحبات نماز را براى غير خدا انجام دهيم نماز باطل مى شود و اگر مكان نماز يا زمان آن را براى غير خدا تعيين نمائيم نماز باطل است ، اگر حالتى كه هنگام نماز به خود مى گيريم براى غير او باشد نماز باطل است .

بنابراين عبادت بودن نماز مربوط به آن است كه انسان هيچ گونه قصد غير خدائى نداشته باشد و اين قصد قربت از لحظه ورود به نماز تا پايان همچنان ادامه يابد.

ناگفته پيداست كه انسان در لابلاى آن همه زرق و برق ها و جاذبه هاى زياد اگر هر روز بتواند از همه چيز دل تهى كند و ريسمان معنوى روح خود را با ذات مقدّس او گره زند و چنان با او خلوت كند كه راه نفوذ غير را بگيرد، ارزش مهمى را به دست آورده است .

ما در نماز با گفتن ايّاك نعبد و ايّاك نستعين به عبوديّت و بندگى خالصانه اعتراف مى كنيم واين اخلاص را از خداوند مى خواهيم .

نماز، ميزان سنجش ايمان

قرآن مى فرمايد: و انّها لكبيرة الاّ على الخاشعين (2) نماز بار سنگينى است مگر براى افراد خاشع .

بنابراين هرگاه احساس كرديم نماز براى ما سنگين است بايد بفهميم روح خشوع نسبت به پروردگارمان نداريم و رفتن خشوع زمينه بى تفاوتى و كبر است .

امام سجّاد عليه السّلام در دعاى سحر ماه رمضان كه نامش دعاى ابوحمزه ثمالى است ، در ضمن مناجات هاى خود فلسفه سنگينى نماز را تحليل مى كند و مى گويد:

خدايا! چرا هنگام نماز نشاط ندارم ؟

شايد مرا از درگاه خود رانده اى !

شايد بخاطر ياوه گوئى ها توفيقم كم شده !

شايد مرا صادق نمى دانى !

شايد رفيق بد در من اثر گذاشته و ...

به هر حال سنگينى نماز علامت خطر است .

نماز، درگاه لطف خدا

افراد ديگر غير از خداوند، يا لطفى ندارند يا لطفشان ناچيز و محدود است ، يا لطف خود را به ديگران نمى رسانند و يا با هزار منّت ذرّه اى محبّت دارند و اگر لطفى كنند از بهره خودشان كم مى شود. امّا خداوند:

1- لطفش بى نهايت است .

2- باب لطف او هميشه به روى همه باز است .

3- دعوت به ورود هم كرده است .

4- از ورود ديگران در مدار لطفش شاد مى شود.

5 - مردم را بدون هديه و رشوه و با دست خالى مى پذيرد.

6- رابطه با او و بهره گيرى از الطاف او نه زمان مى خواهد نه زمين ، نه واسطه مى خواهد، نه رابطه و نه هيچ شرطى ديگر، فقط صداقت قلبى كافى است . صادقانه به لغزش خود اقرار كنيم و به درگاه او رو آوريم .

پینوشت ها:

1- نهج البلاغه ، خطبه 193.
2- بقره ، 45.

منبع: کتاب يكصد و چهارده نكته در باره نماز حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ محسن قرائتى

مولف: حجت الاسلام قرائتی