ارائه توسط ستاد اقامه نماز
تنها راه بيان راز نماز، روايت معتبر است و نيز آن چه عالمان اخلاق و اهل معنا با توجه به آیات و روایات بیان کرده‌اند. گفتني است که اسرار نماز و ديگر عبادات از مفاهیم جزئي هستند. عقل در اثبات اسرار، مانند نقل و كشف، نقش دارد؛ اما محدوده نقش عقل جايى است كه به مسئله عام، كلى، مطلق و خالص برگردد. در موارد خاص، جزئى، مقيد، و مخلوط، عقل داراي نقش نيست؛ زيرا براهين عقلى كه از مقدمات كلى گرفته مي‌شوند، در امر جزئى و خاص جارى نمي‌گردند. البته مصادیق جزئي كه از طريق روايت و سخن دانشوران به دست آيند، نباید ناقض و شكننده حكم كلّي معقول و برهاني باشند.
يکي از منابع اسرار نماز، كشف و شهود است. البته منظور کشفی است که از آمیزه تمثّل شیطانی یا نفسانی خالص باشد و با روايت و اصول عقلی سازگاري ورزد. اهل کشف معيارهايي دارند که با آن، کشف را میسنجند، همان گونه که اهل روايت برای نقل، میزانی دارند که روايت را با آن ارزيابي مي‌کنند.[1]
يک. نماز از اموري است كه قرآن به روشني آن را بيان كرده است و هر چه قرآن بيان كند، تأويل دارد؛ همان سان که داراي تفسير، باطن و ظاهر است[2] و اين عينيت و تأويل در روز قيامت خواهد آمد.[3]
دو. نماز جزئي از آسمان و زمين، يعني نظام بيروني، شمرده شده است. هر موجودي كه پارهای از نظام عيني و بيروني شمرده شود، داراي جنبه غيب و نهان است: وَ لِلَّهِ غَيْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّه"[4]؛
و [آگاهى از] غيب [و اسرار نهان] آسمانها و زمين، تنها از آن خدا است و همه كارها به سوى او بازگردانده مي‌شود.
نيز: "وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُوم"[5]؛
و گنجينه‌هاي همه چيز، تنها نزد ما است؛ ولى ما جز به اندازه معيّن آن را نازل نمىكنيم!
"وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض"[6]؛ گنجينه‌هاي آسمانها و زمين از آن خدا است.
نماز هم پديده‌اي بيروني است، پس گنجينه، بلكه گنجينه‌هايي، دارد. همچنين در قرآن کريم مي‌خوانيم:
"فَسُبْحانَ الَّذي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْء"[7]؛ منزّه است خداوندى كه ملکوت و باطن همه چیز در دست او است.
از اين آيه برداشت مي‌شود كه هر چيزي ملكوتي دارد. بنابراين، براي نماز هم ملكوتي است كه نهان و راز آن است و انسان با آن محشور میشود. اين ملكوت ثابت و پايدار است؛ زيرا به دست خدا است، نه نمازگزار[8]:
"وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض"[9]؛ گنجينه‌هاي آسمانها و زمين از آنِ خداوند است.
کلیدواژگان:اسرار نماز- دلایل اسرار نماز- باطن و ظاهر- تأویل نماز – ملکوت نماز، نماز و نظام هستی
[1]. بنگريد به: رازهای نماز، ص30.
[2]. هم اصل نماز و اجزای آن و هم آیات و ذکرهاي آن در قرآن آمده‌اند. پس هر دو اسراری دارند.
[3]. نماز نیز مانند ديگر عبادات در قوس نزول دارای نهان است و در قوس صعود به صورت تکويني نمود پیدا میکند.
[4]. هود: 123.
[5]. حجر: 21.
[6]. منافقون: 7.
[7]. یس: 82.
[8]. بنگريد به: رازهای نماز، ص19.
[9]. منافقون: 7.
منبع: کتاب اسرار نماز استاد علی محمد باقی
مطالب مرتبط
مولف: علی محمد باقی
