برگرفته از کتاب جامع آيات و احاديث موضوعى نماز
 

تاخير نماز عمدا

قال الرضا - عليه السلام -: حافظوا على مواقيت الصلوات فان العبد لا يامن الحوادث و من دخل عليه وقت فريضة فقصر عنها عمدا متعمدا فهو خاطى ؛

محافظت بر اوقات نماز كنيد، پس همانا انسان از حوادث در امان نيست و كسى كه وقت نماز فريضه بر او داخل شد و عمدا كوتاهى كرد، خطا كننده است .

(بحارالانوار، ج 83، ص 20)

منظور از ساهون

قال الرضا - عليه السلام -: من قوله تعالى : ((ويل للمصلين ، الذينهم عن صلاتهم ساهون )) يقول عن وقتهم يتغافلون ؛

در تفسير اين آيه : ((واى بر نمازگزاران ، آنهاى كه از نماز خويش غافلند))، مى فرمايد: ساهون آنهايى هستند كه غافل از اوقات نمازهاى واجب خود هستند.

(بحارالانوار، ج 83، ص 20)

مراقبت وقت نماز توسط شيعيان

قال على - عليه السلام -: شيعتنا رعاء الشمس و القمر و النجوم يعنى التحفظ من مواقيت الصلوة ؛

شيعيان ما مراعات كننده شمس و قمر و نجوم هستند، يعنى اوقات نماز را مراعات مى كنند.

(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 193)

 نماز اول وقت ، ميزان انتخاب دوست

قال الصادق - عليه السلام -: اختبروا اخوانكم بخصلتين فان كانتا فيهم و الا فاعزب ثم اعزب ثم اعزب المحافظة على الصلوات فى مواقيتها و البر بالاخوان فى العسر و اليسر؛

برادران خود را در زمينه دو خصلت ، آزمايش كنيد، اگر اين دو خصلت را دارا بودند (به دوستى و رفاقت باآنان ادامه دهيد)، وگرنه از آنان دورى كنيد، دورى كنيد، دورى كنيد، و آن دو خصلت عبارت است از:

1 - مراقبت بر نماز در وقت .

2 - احسان و نيكى به برادران در حالت تنگدستى و گشايش .

(وسائل الشيعه ، ج 8، ص 503)

 غفلت از وقت نماز

قال الصادق - عليه السلام -:

فى قوله تعالى : ((الذينهم عن صلاتهم ساهون )) اهى وسوسة الشيطان ؟فقال لاكل احد يصيبه هذا و لكن ان يغفلها و يدع ان يصلى فى اول وقتها ؛

از حضرت امام صادق (ع ) در مورد اين آيه مباركه سؤ ال شد آنان كه از نماز خود سهو كننده بى خبرند، كه آيا منظور از ساهون وسوسه شيطان است ؟حضرت فرمود: خير، اگر چه همه از وسوسه شيطان نصيبى دارند، ولى ((ساهون )) در اين آيه ، غفلت از نماز است ، به طورى كه فراموش ‍ شود در اول وقت به جا آورده شود.

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 83)

 ضايع كردن وقت معين

عن داود بن فرقد قال :

قلت لابى عبدالله - عليه السلام - قوله تعالى : ((ان الصلاة كانت على المؤ منين كتابا موقوتا))، قال : كتابا ثابتا و ليس ان عجلت قليلا او اخرت قليلا بالذى يضرك ما لم تضيع تلك الاضاعة فان الله - عز و جل - يقول لقوم اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات فسوف يلقون غيا ؛

اين فرقد گفت : از امام صادق (ع ) در مورد اين آيه پرسيدم ((به درستى كه نماز بر مؤ منين واجب است در وقت معين )). حضرت فرمودند: نماز واجب حتمى و ثابت و در وقت معين است ، و مختصر تعجيل و تاخير در وقت معين . مادامى كه نماز ضايع نشود ضررى به نماز نمى رساند پس به درستى كه خداى عز و جل در مورد قومى فرموده است : ضايع كردند نماز را و پيروى كردند خواهشها را، پس زود باشد كه ببيند شر را.

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 19)

ثمره مراقبت وقت نماز

قال الصادق - عليه السلام -:هذه الصلوات الخمس المفروضات من اقامهن و حافظ على مواقيتهن لقى الله يوم القيامة و له عنده عهد يدخله به الجنة : و من لم يصلهن بمواقيتهن فذلك اليه ان شاء غفر له ، و ان شاء عذبه ؛

اين نمازهاى پنجگانه را هر كه به پا بدارد و مراقب وقت آن باشد، پروردگار را ملاقات كند در حالى كه قرار دادى و سندى با خداوند دارد كه او را داخل بهشت گرداند، ولى اگر مواظبت اوقات آن نشد چنين سندى ندارد، چنانچه پروردگار بخواهد او را مى بخشد و اگر بخواهد عذاب و توبيخ كند.(ثواب الاعمال ، ص 70)

 زائر پروردگار

قال على - عليه السلام -: المنتظر وقت الصلاة بعد العصر، زائر الله و حق على الله - عز و جل - ان يكرم زائره و يعطيه ما ساءل؛

هركس كه منتظر وقت نماز بعد از عصر است ، زائر پروردگار مى باشد و بر عهده خداوند عزيز و جليل است كه زائر خود را گرامى بدارد و به او هرچه را خواهد عطا فرمايد.

(الخصال باب الثلاثه ، حديث 127. جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص ‍ 78)

 وقت نماز، بهترين اوقات

قال الصادق - عليه السلام -: ساعات الليل اثنتا عشرة ساعة و ساعات النهار اثنتا عشرة ساعة ، و افضل ساعات الليل و النهار اوقات الصلوات ، ثم قال - عليه السلام -: انه اذا زالت الشمس فتحت ابواب السماء و هبت الرياح و نظر الله الى خلقه ، لاحب ان يصعدلى عند ذلك الى السماء عمل صالح ، ثم قال : عليكم بالدعاء فى ادبار الصلوات فانه مستجاب ؛

ساعتهاى شب دوازده ساعت است وساعتهاى روز دوازده ساعت است ، و بهترين ساعتها وقتهاى نماز است ، سپس فرمود: آن گاه كه خورشيد ميل كرد (ظهر شد) درهاى آسمان باز مى شود، بادها مى وزد، خداوند به مخلوقاتش ‍ نظر مى كند. من دوست دارم در اين وقت براى من عمل نيكى بالا برود، سپس فرمود: بر شما باد كه بعد از نمازها دعا كنيد، زيرا آن پذيرفته است .(اصول وافى ، ج 2، ص 87)

 پيامبر (ص ) و نماز اول وقت

عن عائشة قالت : كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يحدثنا و نحدثه فاذا حضرت الصلوة فكانه لم يعرفنا و لم نعرفه اشتغالا بعظمة الله ؛

پيامبر خدا (ص ) با ما و ما با او سخن مى گفتيم ، چون هنگام وقت نماز مى رسيد پيامبر خدا (ص ) به سبب توجه به عظمت حق تعالى ، چنان بود كه گويى ما را نشناخته و ما او را نمى شناسيم .

(محجة البيضاء، ج 1، ص 350)

 جاذبه نماز

قال على - عليه السلام -: كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - لايوثر على الصلوات عشاء و لاغيره و كان اذا دخل وقتها كانه لايعرف اهلا و لاجميعا؛

رسول خدا (ص ) هيچ چيز را نه شام و نه غير آن را، بر نماز مقدم نمى داشت ؛ هرگاه وقت نماز فرا مى رسيد، رسول خدا (ص ) ديگر نه خانواده مى شناخت و نه دوست .

(سنن نبوى ، ص 14)

موقعيت وقت نماز

عن على - عليه السلام - قال : حافظوا على الصلوات الخمس فى اوقاتها فانها من الله عز و جل بمكان ؛

از على (ع ) نقل شده كه فرمود: بر نمازهاى پنجگانه در وقتهايش محافظت كنيد، زيرا آن از خداوند عز و جل در موقعيتى است .

(بحارالانوار، ج 77، ص 392)

 نماز امام رضا (ع ) در اول وقت

عن ابراهيم بن موسى القزاز قال : خرج الرضا - عليه السلام -: يستقبل بعض الطالبيين و جاء وقت الصلوة فمال الى قصر هناك فنزل تحت صخرة فقال : اذن فقلت منتظر يلحق بنا اصحابنا، فقال : غفران الله لك لاتوخرن صلوة عن اول وقتها الى اخر وقتها من غير علة ، عليك ابدا باول الوقت فاذنت و صلينا ؛

قزاز مى گويد: امام رضا (ع ) به عنوان استقبال بعضى از طالبين خارج شد، وقت نماز فرا رسيد حضرت امام با ياران به سوى قصرى كه در آن حوالى بود رفتند و در كنار سنگ بزرگى فرود آمدند و دستور داد تا اذان بگويند راوى مى گويد عرض كردم : منتظر ملحق شدن بعضى از ياران هستيم كه بيايند. حضرت فرمود: خداتو را بيامرزد، بدون عذر نماز را از اول وقت به تاخير نينداز، بر تو باد هميشه نماز را در اول آن به جا آورى .

(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 185)

 رسيدن وقت نماز

قال على - عليه السلام -: جاء وقت الصلاة ، وقت امانة عرضها الله على السموات و الارض و الجبال فابين ان يحملنها و اشفقن فيها ؛

هنگامى كه وقت نماز فرا رسيد، وقت امانتى است كه خدا بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه كرد، اما آنهااز قبول آن دورى كردند و ترسيدند.

(تفسير صافى ، ج 2، ص 370)

 نماز در وقت خود

عن ابى جعفر - عليه السلام - قال : هذه الفريضة من صلاها لوقتها عارفا بحقها لايوثر عليها غيرها كتب الله له براءة لايغذبه ، و من صلاها لغير وقتها موثرا عليها غيرها، فان ذلك اليه ان شاء غفر له . و ان شاء عذبه ؛

از امام باقر (ع ) نقل شده كه فرمود: اين واجب ، هركس آن را در وقتش ‍ بخواند و حق آن را بشناسد، و غير آن را بر آن نگزيند، خداوند براى او بيزارى مى نويسد، هرگز بر وى عذاب نكند، و هركس آن را در غير وقتش ‍ بخواند، و غير آن را برگزيند، اين به سوى اوست ؛ اگر بخواهد او را مى آمرزد و اگر بخواهد او را عذاب مى كند.

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 83)

 تاخير نماز صبح تا طلوع آفتاب

قال الصادق - عليه السلام -: وقت الفجر حين ينشق الفجر الى ان يتجلل الصبح السماء، و لاينبغى تاخير ذلك عمدا، و لكنه وقت لمن شغل او نسى اونام ؛

وقت نماز صبح هنگامى است كه فجر و سپيده منشق و باز گردد و گسترش ‍ پيدا كند تا آن كه روشنايى صبح در آسمان پخش گردد. و سزاوار نيست تاخير نماز صبح از اين وقت مگر براى كسى كه مشغول به كارى بوده كه نمى توانسته از آن كار جدا گردد. و يا نماز را فراموش كرده باشد، و يا كسى كه خواب مانده و دير از خواب بيدار شده باشد (كه تاخير نماز با اين عذرها مانعى ندارد و نمازش صحيح است ).

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 151)

مولف: عباس عزيزى