برگرفته از کتاب "جامع آيات و احاديث موضوعى نماز"

اركان دين و ايمان

عن الصادق - عليه السلام - قال :

شهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله و الاقرار بماجاء من عند الله و اقامة الصلاة و ايتاء الزكاة و حج البيت و صوم رمضان و الولاية لنا و البراءة من عدونا و تكونوا مع الصديقين؛

(هشام بن عجلان مى گويد: به امام صادق (ع ) گفتم : درباره مساءله اى از شما مى پرسم كه با احدى به غير از شما در ميان نخواهم گذاشت .(وى افزود) از شما سؤ ال مى كنم از ايمان : از پايين ترين درجه آن ، امام صادق (ع ) پاسخ داد:) اركان دين و ايمان عبارت است از ((شهادت و اقرار به وحدانيت خدا، و رسالت محمد بن عبدالله (ص ) و اقرار بدانچه كه از سوى خداوند متعال مقرر گشته است ، برپا داشتن نماز، پرداخت زكات ، حج خانه خدا، روزه ماه مبارك رمضان ، پذيرفتن ولايت ماو دشمنى با دشمنان ما ؛ و اينكه بكوشيد تا با راستگويان باشيد.(مراد از راستگويان ، ائمه معصومين و پيروان راستين آنهايند)(بحارالانوار، ج 27، ص 53)

 

 دعاى فرشتگان براى نمازگزار

قال الباقر - عليه السلام -:

ما من عبد من شيعتنا يقوم الى الصلوة الا اكتنفته بعدد من خالفه ملائكة يصلون خلفه و يدعون الله - عز و جل - له حتى يفرغ من صلاته ؛

هيچ بنده اى از پيروان ما نيست كه به نماز بايستد، مگر آن كه به اندازه مخالفينش ملائكه پشت سر او نماز مى خوانند و در پيشگاه خداوند متعال براى او دعا مى كنند تا از نمازش فارغ شود.(بحارالانوار، ج 82، ص 205)

 

امتحان شيعه از طريق نماز

عن الصادق - عليه السلام - قال :

امتحنوا شيعتنا عند ثلاث : عند مواقيت الصلاة كيف محافظتهم عليها، و عند اسرارهم كيف حفظهم لها عند عدونا و الى اموالهم كيف مواساتهم لاخوانهم فيها ؛

شيعيان ما و پيروان ما را به سه مساءله امتحان كنيد:

1 - اهميت به اوقات نماز، كه آيا اول وقت نماز را بر پاى مى دارند يا خير؟

2 - حفظ اسرار، يعنى در حفظ اسرار و مسائل محرمانه كوشا هستند ياخير؟

3 - و از حيث توانمنديهاى مالى ، يعنى آيا در مال خود براى برادران دينى سهمى قائلند و دست آنها را مى گيرند يا خير؟

(خصال صدوق ، ج 1، ص 103)

 

بهترين شيوه زندگى

قال الرضا - عليه السلام -:

ان الصلوة افضل العبادة لله و هى احسن صورة خلقها الله من اداها بكمالها و تمامها فقد ادى واجب حقها و من تهاون فيها ضرب بها وجهه ؛

همانانماز بهترين شيوه بندگى خداست و آن زيباترين شكلى است كه خداوند آن را آفريده ، پس كسى كه به طور كامل و تمام آن را به جا آورد حق واجب آن را ادا كرده و كسى كه در انجام آن كوتاهى كند خدا آن را به صورتش مى زند.

(بحارالانوار، ج 84، ص 246)

 

وصف نماز معراج

عن العلل باسناده عن اباعبدالله - عليه السلام - فى حديث طويل يصف صلوة المعراج : قال انزل الله العزيز الجبار عليه محملا من نور فيه اربعون نوعا من انواع النور كانت محدقة حول العرش عرشه تبارك و تعالى تغشى ابصار الناظرين .اما واحد منها فاصفر ؛ فمن اجل ذلك اصفرت الصفرة ، و واحد منها احمر ؛ فمن اجل ذلك احمرت الحمرة .الى ان قال : فجلس فيه ثم عرج به الى السماء الدنيا فنفرت الملائكة الى اطراف السماء ثم خرت سجدا فقالت : سبوح قدوس ربنا و رب الملائكة و الروح ، ما اشبه هذا النور بنور ربنا!فقال جبرئيل : الله اكبر، الله اكبر.فسكت الملائكة و فتحت السماء و اجتمعت الملائكة ؛ ثم جائت و سلمت على النبى - صلى الله عليه وآله - افواجا، ثم قالت : يا محمد كيف اخوك ؟قال : بخير.قالت فان ادركته فاقراه منا السلامساءله فقال النبى - صلى الله عليه وآله -: اتعرفونه ؟فقالوا: كيف لم نعرفه و قد اخذ الله - عزوجل - ميثاقك و ميثاقه منا....؛

از كتاب علل الشرايع نقل شده است به سندى كه آورده از امام صادق (ع ) در حديثى بلند كه در آن نماز معراج را وصف مى فرمايد ؛ روايت كرده كه فرمود: خداوند عزيز جبار بر پيامبر، محملى از نور فرو فرستاد كه چهل نوع از انواع نور در آن بود كه گرداگرد عرش خداوند تبارك و تعالى را احاطه كرده بودند آن سان كه ديدگان بينندگان را خيره مى ساختند.يكى از آن نورها نور زرد بود، و به اين جهت زردى ، زرد شد ؛ و يكى ازنورها سرخ بود، به اين سبب سرخى ، سرخ شد.تا اينكه فرمود: پس پيامبر (ص ) در آن بنشست و سپس به آسمان دنيا عروج كرد ؛ پس ملائكه به اطراف آسمان گريختند و سپس به سجده افتادند و گفتند: ((منزه و مقدس است پروردگار ما و پروردگار ملائكه و روح ؛ اين نور چه قدر به نور پروردگار ما شبيه است !پس ‍ جبرئيل گفت : ((الله اكبر)) پس ملائكه ساكت شدند و آسمان گشوده شد و ملائكه مجتمع گشته ؛ سپس آمدند و گروه گروه بر پيامبر (ص ) سلام كردند و سپس گفتند: ((اى محمد! برادرت چگونه است ؟)) فرمود: ((خوب است )).گفتند: ((چون او را ديدى از جانب ما سلامش ‍ برسان )) پس پيامبر (ص ) فرمود: آيا او را مى شناسيد؟گفتند: ((چگونه نشناسيمش در حالى كه خداوند عزوجل براى تو و او از ما پيمان گرفته است .))

(بحارالانوار، ج 18، ص 354)

 

 جايگاه والاى نماز

قال على - عليه السلام -:

ما اهمنى ذنب امهلت بعده حتى اصلى ركعتين ، و اسال الله العافية ؛

از آن گناه پروايى ندارم كه پس از آن فرصت يابم دو ركعت نمازگزارم و از خدا عافيت وسلامتى بطلبم .

(نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، ص 1230)

 

 مثل نماز

قال الباقر - عليه السلام -:

الصلاة عمود الدين ، مثلها كمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب و اذا مال العمود و انكسر لم يثبت وتد و لاطنب ؛

نماز ستون دين است ، مثل نماز همانند عمود و ستون خيمه است كه هرگاه ستون ثابت باشد طنابها و ميخها و پرده آن ثابت است .هنگامى كه ستون آن كج و شكسته شود هيچ كدام از آنها استوار نمى ماند.(بحارالانوار، ج 82، ص 218.ميزان الحكمه ، ج 5، ص 369)

 

 نماز، عامل غبطه مردگان

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

ما من ليلة الا و ملك الموت ينادى يا اهل القبور لمن تغبطون اليوم ....فيقول الموتى : انما نغبط المؤ منين فى مساجدهم لانهم يصلون و لا نصلى ...؛

هر شب فرشته مرگ ندا مى كند: اى اهل قبور!نسبت به چه كسى غبطه مى خوريد؟.. مردگان در جواب گويند: ما به مؤ منانى غبطه مى خوريم كه در مساجد نماز مى خوانند در حالى كه ما نماز نمى خوانيم .(ارشاد القلوب ، ص 65)

 

 نماز نگهبان الهى

قال الصادق - عليه السلام -:

ان الصلوة حجرة الله فى الارض ؛

همانا نماز نگهبان الهى در زمين است .(بحارالانوار، ج 78، ص 199)

 

 زن و نماز

قال على - عليه السلام -:

معاشر الناس ، ان النساءنواقص الايمان ...فاما نقصان ايمانهن فقعود هن عن الصلوة و الصيام ؛

اى مردم زنان نسبت به مردان ايمان كمترى دارند، و دليل بر كمتر بودن ايمان آنها اين است كه در ايام عادت از نماز و روزه باز نشسته مى شوند.(نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، ص 179)

 

محبوبترين اعمال

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

ان احب الاعمال الى الله - عز و جل - الصلاة و البر و الجهاد ؛

همانا محبوبترين اعمال در نزد خداوند: نماز، نيكى كردن و جهاد در راه خداست .(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 27)

 

 نماز در خفا

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

صلاة الرجل تطوعا حيث لايراه الناس تعدل صلاته على اعين الناس ‍ خمسا و عشرين ؛

نماز مرد كه به دلخواه درجايى كه مردم او را نبينند به جاآورد، برابر بيست و پنج نماز است كه در برابر چشم مردم انجام دهد.(نهج الفصاحه ، م 1848، ص 391)

 

عامل علو درجه

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

بالصلاة يبلغ العبد الى الدرجة العلياء لان الصلاة تسبيح و تهليل و تحميد و تكبير و تمجيد و تقديس و قول و دعوة ؛

به وسيله نماز بنده به درجه عالى و مقام والا مى رسد، زيرا نماز تسبيح و تهليل و تحميد و تكبير و تمجيد و تقديس الهى است ، نماز قول حق و دعوت به سوى حق مى باشد.

(بحارالانوار، ج 82، ص 232.جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 22)

 

 خواب با علم

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

نوم على علم خير من صلاة على جهل ؛

خواب با علم بهتر از نماز با جهل است .(نهج الفصاحه ، م 3140، ص 633)

 

 اجر نماز، پس از مرگ

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

الصلاة انس فى قبره و فراش تحت جنبه و جواب لمنكر و نكير ؛

نماز مونس (نمازگزار) در قبر، فراش نيكو در زيرش ، و پاسخ نمازگزار براى نكير و منكر مى باشد.(بحارالانوار، ج 82، ص 232)

 

 زاد و توشه مؤ من

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

الصلاة زاد للمؤ من من الدنيا الى الاخرة ؛

نماز زاد و توشه مؤ من در دنيا براى آخرت مى باشد.(بحارالانوار، ج 82، ص 232)

 

عوامل رستگارى

قال الصادق - عليه السلام -:

المنجيات : اطعام الطعام و افشاء السلام و الصلاة بالليل و الناس نيام ؛

عوامل رستگارى : اطعام كردن ، آشكار سلام كردن ، نماز شب خواندن در حالى كه مردم آرميده اند.(محاسن برقى ، ص 387)

 

موجب اجابت دعا

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

الصلاة اجابة للدعاء و قبول للاعمال ؛

نماز موجب اجابت دعا و قبولى اعمال است .(بحارالانوار، ج 82، ص 1)

 

سلاح مؤ من

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

الصلاة سلاح على الكافر ؛

نماز سلاح مؤ من عليه كافر است .(بحارالانوار، ج 82، ص 56 و 231)

مولف: عباس عزيزى