■ آثار روانی نماز
آثار روانی نماز
«حافظوا علي الصلوات والصلوة الوسطي و قوموا للّه قانتين»[1]
يعني بر نمازها مواظبت كنيد و بر نماز وسطي بيشتر وبراي خدا قنوت‌بگيريد.
يکي از مهمترين واجبات در دين اسلام نماز است.نماز از اعمالي است که آثار بي‌شمار مادي و معنوي براي نمازگذار به ارمغان مي آورد.نماز پايه دين اسلام است واسلام بدون نماز معنا ندارد.همانطور که عده اي از کفار به پيامبر گفتند ما مسلمان مي شويم بشرط اينکه نماز نخوانيم!حضرت جواب داد که دين بدون نماز دين نيست
در اين قسمت به بعضي از آثار[روانی]نماز اشاره مي شود.
1 - نماز و دوري از تكبر
يكي از آثار فردي نماز ،دور كردن انسان از تكبر در مقابل پروردگار خويش است. همانطور كه حضرت فاطمه(س)در خطبه خويش وبزرگان‌دين در كلمات خويش به اين اثر اشاره نموده‌اند. و اگر اثر نماز فقط در همين‌يك اثر خلاصه شود براي ارزش واهميت نماز كافي است.زيرا تكبر مرض‌خطرناكي است كه متأسفانه بسياري از افراد را مبتلا نموده است كه اكثر آنها از طبقات روشنفكر ومرفه جامعه هستند .بسياري ازاينان همانند عده‌اي از هنر پيشه‌گان مشهور سينما، عده‌اي از اساتيد دانشگاهها و دانشمندان، عده‌اي از ورزشكاران نامي وعده‌اي از سياستمداران هستند كه سالهاي زيادي از عمر آنها گذشته است ولي متأسفانه هنوز پيشاني درمقابل خداوند خويش بر زمين نسائيده‌اند!
و منشأ اين جز تكبر چيز ديگري نمي‌باشد اگرچه در باطن خويش به وجود پروردگار جهانيان وحقانيت نبي‌ّ اكرم حضرت محمّد(ص)و حقانيت قرآن‌كريم اعتراف دارند.ولي بخاطر غرور حاضر نيستند كه مانند بعضي ازهمكاران خود، در هنگام نماز، وضو گرفته و به نماز بپردازند.اينان بايد بفكردرمان اين مرض خطرناك باشند و الاّ تمامي زحماتي كه در عمر خود براي اين كشور و مردمش مي‌كشند بر اثر بي نمازي برباد رفته و هرگز مقبول درگاه‌احديت واقع نمي‌شود زيرا كه بزرگان دين فرموده‌اند: در روز قيامت از اولين چيزي كه سؤال مي‌شود،نماز است كه اگر قبول شد ،اعمال ديگر هم مقبول‌شده و اگر نماز رد شد، اعمال ديگر هم رد مي‌شوند.و اين ضرر وخسران‌بزرگي اي براي آدمي است.
آن استاد دانشگاه و محقق و پژوهشگري كه ساليان متمادي عمر خود را در راه تحقيق و بالا بردن فرهنگ اين كشور و در نتيجه عزت بخشيدن به مردم اين ديار صرف كرده است، دهها كتاب نوشته است.صدها مقاله بچاپ‌رسانده است.صدها سخنراني در جاهاي مختلف ايراد نموده است.براي اومجلس تقدير وتشكر برپا نموده‌اند.مدالهاي مختلفي به او اهدا نموده‌اند.درهر شهري كه وارد شد، مردم به استقبال او آمده‌اند.دهها نوجوان وجوان‌امضاي اورا در دفترچه‌هاي خود با افتخار ثبت كرده‌اند. امّا همين فرد اگر بي‌نماز باشد در نزد خداوند جهانيان ذره‌اي ارزش ندارد وبايد در قيامت فرياد بزند: يا ليتني كنت‌ُ تراباً! اي كاش خاك بودن وانسان آفريده نمي‌شدم كه اكنون در مقابل خدايم روسياه و شرمنده باشم و عاقبتم به آتش بكشد!
همچنين آن ورزشكار نامي كه در ميادين مختلف ورزشي براي كشورش مدال افتخار كسب نموده است.و در هنگام بازگشت از اين ميادين عده‌اي در فرودگاه حاضر شده واورا بر روي دست بلند نموده وبراي او كف زده و ابراز احساسات مي‌كنند، براي او دهها پلاكارد نوشته وعكس رنگي او برجلد مجلات ورزشي و غير ورزشي با لبخندهاي كذايي جلوه گر است، اگر نماز خوان نباشد در نزد ذات مقدّس احديت ذره‌اي ارزش نداشته و يك پشة ضعيف از اين آدم نيرومند ولي بي نماز بالاتراست!
و آن هنرپيشه‌اي كه ساليان سال زحمت كشيده و در فيلمهاي مذهبي و غير مذهبي بازي نموده است. گاهي نقش زكرياي پيامبر را و گاهي نقش‌مالك اشتر را وگاهي نقش شيخ مفيد را و گاهي نقش مريم مقدس وديگرچهره‌هاي مقدس را بازي نموده است وساعتي مردم را خوشحال كرده‌است،اگر بي نماز باشد و در مقابل خداي خويش تكبر كند، در پيشگاه او ارزشي وجايي نخواهد داشت اگر چه همه براي او هورا بكشند!عكس اوكوچه وبازار را پركرده باشد!فيلمهاي او را با قيمتهاي سرسام آور بفروشند!همه از او تعريف كنند!عالم وجاهل ساعت هاي زيادي را وقت‌تماشاي فيلمهاي او بكنند.
و آن سرمايه داري كه شايد كارهاي خيري انجام داده ومدارسي ساخته‌ودر بناي بيمارستاني نقش داشته و در مسائل مختلف به كشور خود كمك‌كرده است و مورد تقدير دولتمردان قرار رفته ،اگر بي نماز باشد ودر مقابل‌خداي خويش متكبر!هيچ عملي از او قبول نخواهد شد كه انّما يتقبّل الله مِن المتّقين[2].همانا فقط اعمال باتقوايان قبول مي‌شود.
بنابر اين مرض تكبر انسان را از مقام انسانيت به ذره‌اي تبديل مي‌كند كه در قيامت در زير پاي انسانهاي محشور شده له مي‌گردد!وشايد خود هم‌باورش نشود كه مني كه همه برايم دست مي‌زدند واز من تعريف مي‌كردند به كجا رسيده‌ام كه در قيامت هيچ ارزشي برايم وجود ندارد؟آري آن انساني‌كه نتواند خالق خود را بشناسد و حاضر نشود در مقابل خدايي كه همه نعمتهاي اين انسان از اوست، سر به سجده بگذارد،شايستة ذلت ابدي‌است! او بايد همچون ابليس بعنوان اولين متكبر، مطرود ورانده شده ازرحمت الهي قرار بگيرد و به عذاب ابدي دچار نشود و همه زحماتش هباءً منثوراً برباد رفته و بي ارزش شود.
خداوند در قرآن خطاب به انسان مي‌فرمايد، يا ايّها الانسان! ما غرّك بربّك الكريم[3]؟چرا در مقابل خدايت تكبر كمي كني؟
آيا از ياد برده‌اي كه نطفه‌اي غير قابل مشاهده با چشم عادي‌بودي؟سپس در رحم مادرت جا گرفتي وخدا تورا رشد و تربيت نمود تاعلقه وخون بسته شدي.سپس مضغه و گوشت جويده شده گرديدي. بعد استخوان و گوشت و پوست و خون و رگ و اعضا جوارحت كامل شد و ازشكم مادرت بيرون آمدي و متولد گشتي در حالي كه هيچ نمي‌دانستي؟ و بر هيچ كاري قادر نبودي؟ پس چرا تكبر مي‌كني؟ تو هم همانند سجده كنندگان بيا ودر مقابل خدايت سر به سجده بگذار و بگو:سبحان ربّي الاعلي' و بحمده. منزّه است خداوند بالامرتبه ومن مشغول حمد او هستم. آنوقت كم كم لذت بندگي را خواهي چشيد و رحمت الهي بسويت سرازير مي‌شود و گاه چنان لذت معنوي احساس مي‌كني كه همانند امام صادق(ع)كه فرمود: دور كعت نماز در دل شب درنظر من بهتر از دنيا آنچه در دنياست، مي‌باشد.
خواندن نماز اولين نشانه از بين رفتن تكبر انسان در مقابل خداونداست.مخصوصا در نماز جماعتها ودر حضور ديگران دريك صف‌ايستادن.استاد در كنار شاگرد.فرمانده در كنار سرباز.رئيس در كنارمرئوس.عالم در كنار جاهل.وزير در كنار آبدارچي!پولدار در كنار فقير!زيبا دركنار زشت!قوي در كنار ضعيف.اين حالتي است كه باعث عصبانيت ابليس‌مي‌شود زيرا او تكبر كرد و از رحمت الهي دور شد امّا نماز خوان اطاعت‌نموده ومشمول رحمت خداوند شده است.
2 - نماز و نشاط وشادابي
يكي از اثرات فردي نماز بر روي انسان، نشاطي است كه در نمازخوان‌هاوجود دارد و اين نشاط در افراد بي نماز وجود ندارد.مخصوصا اين نشاط‌بعد از خواند نماز در انسان بيشتر جلوه مي‌كند.ويك آرامش ورضايت‌خاطري به آدمي دست مي‌دهد.البته در محيطها وحالتهاي مختلف اين‌نشاط واحساس رضايت كم وزياد مي‌شود.وقتي انسان با حضور قلب نمازمي‌كند ودر نماز اشكي مي‌ريزد ومناجاتش با حال است.بعد از نماز آرامش‌خاصي در خود احساس مي‌نمايد.اما اگر نماز را با كسالت وعجله بخوانداين نشاط به پايين‌ترين حد خود مي‌رسد كه در بحث مراتب نماز به گوشه‌اين حالات اشاره مي‌شود.امّا همة نمازخوانهاتصديق مي‌كنند كه بعد ازاداي نماز دچار نشاطي مي‌شوند.واين نشاط در سلامت جسم روان آدمي‌نقش مهمي ايفا مي‌نمايد و نبود اين نشاط است كه باعث افسردگي‌واضطراب و نآرامي مي‌شود كه اين حالتها در جوامع بي دين وبي نماز بيشتربه چشم مي‌خورد:
در مجله دانستني‌ها ،5/7/62 آمده است كه:
آمريكايي‌ها هرشب بالغ بر سي ميليون قرص خواب آور مصرف‌مي‌كنند،كه اگر طي يك سال اين تعداد قرص را روي هم انباشته كنيم حدود600000كيلوگرم وزن خواهد داشت.
واين 600تن قرص براي به خواب بردن تمام مردم جهان به مدت هشت‌شبانه روز كافي مي‌باشد.!
اميرالمؤمنين(ع)مي‌گويد:هروقت كه جنگ مغلوبه مي‌شد و اسلام درمخاطره مي‌افتاد،پيغمبر مي‌فرمود: و استعينوا بالصبر والصلوة.امّتي‌الصلوة الصلوة.
در همان وسط جنگ و در همان خط مقدّم جبهه، پيغمبر پياده مي‌شدند و اصحاب هم پياده مي‌شدند و دوركعت نماز مي‌خواندند.آنها پناه به نمازمي‌بردند و بعد سوار مي‌شدند و مي جنگيدند و پيروز هم مي‌شدند.
3 - نماز وكاستن غم واندوه
نماز در كاهش غم وانده‌ها وناراحتي‌هاي روحي نيز نقش درماني‌دارد.همانطور كه در زندگي اولياء خدا آمده است كه در مواقعي كه غم‌واندوه به آنهاهجوم مي‌آورد،همانند جنگهايي كه دشمن به آنهاهجوم‌گسترده مي‌نمود،به نماز پناه مي‌بردند.
«روايت شده چون مشكلي براي خانواده رسول خدا(ص) پيش مي‌آمد، مي‌فرمود: برخيزيد نماز بخوانيد.بعد فرمود:خدا اين گونه به من‌دستورداده است»
درباره اميرالمؤمنين(ع)داريم كه در شهادت زهراتا غم هجوم به اومي‌آورد، دوركعت نماز مي‌خواند.لذا قبل ازغسل دادن، دوركعت نمازخواند.قبل از اينكه زهرايش را در قبر بگذارد هم نماز خواند.وقتي كه زهرارا در قبر قرار داد و خاك روي قبر ريخت، غم به اميرالمؤمنين(ع) هجوم آورد و دوركعت ديگر نماز خواند.
«امام صادق(ع):هرگاه براي اميرالمؤمنين(ع)مشكلي پيش مي‌آمد،به‌نماز پناه مي‌برد»
«رسول خدا(ص):پيامبران خدا چنان بودند كه چون دچارنگراني‌مي‌شدند،به نماز پناه مي‌بردند.»
راوي مي‌گويد خدمت امام صادق(ع)آمدم .امام مشاهده كردند كه من‌غمگينم.علت را پرسيدند.گفتم:يك زني در كوچه راه مي‌رفت كه ناگاه به‌زمين خورد.در اين حال گفت:خدا لعنت كند قاتلين تو را اي فاطمه زهرا .
تا اين حرف را زد، مأمورين اورا گرفتند وبا كتك بردند.امام فرمودند بلندشو دوركعت نماز بخوانيم.به مسجد رفتيم و دو ركعت نماز خوانديم. امام ازخدا خواستند كه اين زن نجات پيدا كند.طولي نكشيد كه خبر آوردند اين زن را با احترام رها نموده‌اند.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
