اهداف مقاله:

1.‌ آشنایی با تکبيرة الاحرام و آداب آن.

2. آشنایی با قرائت قيام و آداب آنها.

3.‌ آشنایی با ركوع و سجود آداب آنها.

4. شناخت آداب قنوت.

5. شناخت آداب تشهّد سلام.

مقدمه

مقارنات نماز، همان اعمالي است که در حال نماز خواندن انجام مي­دهيم. براي تمامي اعمال و حالت­هاي مختلف نمازگزار آدابي وارد شده که تا حد توان لازم است آنها را انجام داد تا بهرة بيشتري از آثار و اسرار نماز برده شود. رعایت این آداب تشریفاتی نیست؛ بلکه اهل بیت آنان که نماز را خالی از این آداب ادا می‌کندد را سرزنش کرده‌اند.

يكی ازاصحاب امام صادق(علیه السلام)به نام حمّاد می‌گويد: "روزی امام به من فرمودند: آيا نمازت راخوب اقامه می‌كنی؟ گفتم: آقای من، من كتاب حزير [كه ازاصحاب شماست] را كه درباره نماز نوشته است حفظ هستم! فرمود: مانعی ندارد بايست و نماز بخوان [تا ببينم چگونه نمازت رامی‌خوانی‌] من برخاستم و در برابر امام رو به قبله تكبير گفته و نماز خواندم!

فرمود: ای حمّاد! نماز را خوب نمی‌خوانی! چقدر زشت است كه شخصی شصت يا هفتاد سال از عمرش بگذرد و يك نماز تمام و كامل با حدود [و آداب آن] به جا نياورده باشد! حمّاد گويد: در خودم احساس كوچكی كردم و گفتم: فدايتان گردم [حال كه چنين است] پس نماز را به من بياموزيد! امام صادق(علیه السلام)برخاست و دو ركعت نماز به سوی قبله و با ادب و آداب و رعايت كامل حدود آن خواند و فرمود: ای حمّاد نماز را اينگونه بخوان!".

و ما در اين مجال با استفاده از قرآن و روايات اهل بيت:مهم‌ترين آداب نماز را بيان خواهم كرد و از خداوند خاضعانه می‌خواهيم كه توفيق نمازی كه شايسته مقام بندگی است و مطلوب حضرت اوست به ما عنايت فرمايد.

ادای نماز آدابی دارد. در کتاب‌های اخلاقی و احکامی، به آداب نماز "آداب مقارنات" می‌گویند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

 تکبيرة الاحرام

در ابتداي نماز و پيش از تكبيرة الإحرام مستحب است، گفته شود: "يَا مُحْسِنُ‏ قَدْ أَتَاكَ‏ الْمُسِي‏ءُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الْمُحْسِنَ أَنْ يَتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسِي‏ءُ، أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسِي‏ءُ فَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجَاوَزْ عَنْ قَبِيحِ مَا تَعْلَمُ مِنِّي"؛^[1] ‌اي خدايي كه به بندگان احسان مي‌كني! بنده‌ گنهكار به در خانه‌ تو آمده و تو امركرده‌اي كه نيكو كار از گنهكار بگذرد. تو نيكوكاري و من گنهكار؛ به حق محمد وآل محمد، بر محمد و آل محمد درود فرست و از بدي‌هايي كه از من مي‌داني درگذر.

مستحب است هنگام گفتن تكبير اول نماز و نيز تكبيرهاي بين نماز، دست‌ها را تا مقابل گوش‌ها بالا ببرد و در اين حال، انگشتان دست به هم چسبيده و كف دست‌ها مقابل قبله باشد. با بالا آوردن دست‌ها تكبير را آغاز كند و وقتي دست­ها برابر گوش‌ها رسيد، تمام شود.[2]

مستحب است در آغاز نماز ـ علاوه بر تکبيرة الإحرام که جزء نماز و واجب مي‏باشد ـ شش تکبير ديگر قبل آن گفته شود. اکتفا به سه يا پنج تکبير نيز جايز است. به تکبيرات يادشده (هفتگانه، پنجگانه يا سه گانه) "تکبيرات افتتاحيه" گفته مي‏شود.[3]

آداب تكبيرة الاحرام

از آداب تکبیر گفتن این است که دست‌‌ها را تا برابر گوش‌‌ها بالا آوریم. امیر المؤمنین علی(علیه السلام)می‌‌فرماید: "معناي اين كار آن است كه خداوند بزرگ و يكتا و بي‌مانند، با انگشتان ستوده نمي‌گردد و با حس‌هاي ظاهري يا باطني درك نمي‌شود کوتاه نباشد". امام رضا(علیه السلام)درباره راز این کار می‌‌فرماید: "بلند کردن دست‌‌ها، نشانه التماس و بي‌كسي و زاري نمودن است. خداوند دوست دارد كه بنده‌‌اش هنگام نيايش و ياد كردن او، به حال درماندگي و زاري و درخواست باشد. بالا بردن دست‌‌ها نوعي توجه و حضور قلب را در سخني که انسان مي‌گويد و کاري که قصد آن را دارد، نشان مي‌دهد".[4]

مرحوم ملكي تبريزي در این زمينه مي‌فرماید: "با اوّلِ تكبير، دست‌‌ها بلند شود و به آخر آن، دست‌‌ها فروافتد، به گونه‌اي كه با تمام شدن تكبير، بالا بردن دست‌ها هم تمام مي‌شود. بايد در هنگام بالا بردن دست‌ها، كف دست‌ها به سوي قبله باشد. بهتر اين است كه سر انگشتان تا برابر قسمت پايين گوش برسد. آنچه مقصود از اين کار است، بیزاری جستن از هر شرك و شريكي است و از هر چه مشركان قائل به آن هستند، و ثمره آن، برائت جستن در پيشگاه خداوند از همۀ گناهان و معاصي خود و از عذاب دوزخ و آتش آن است".[5]

2. قيام

1. بدن را راست نگه دارد و شانه‌ها را پايين بيندازد.

2. اگر نمازگزار مرد است، دست‌ها را روي ران‌ها بگذارد و اگر زن است، دست‌ها را روي سينه گذارده و به بدن بچسباند.

3. سر را راست نگه دارد و جاي سجده را نگاه كند.

4. زن پاها را به هم بچسباند و مرد سه انگشت باز تا يك وجب فاصله دهد.

5. پاها را پس و پيش نگذارد و سنگيني بدن را به طور مساوي روي دو پا بيندازد.

6. با خضوع و خشوع بايستد؛ مانند ايستادن بنده ذليل در برابر مولاي جليل.[6] امام باقر(علیه السلام)فرمود: "وقتي به نماز مي‌ايستي، پاها را به يکديگر نچسبان و بين آنها فاصله بينداز، دست کم به طول يک انگشت و حداکثر به مقدار يک وجب، و شانه‌ها را فرو بينداز و دست‌هايت را بر ران‌ها قرار ده و به جايگاه سجده‌ات چشم بدوز".[7]

آداب قرائت

1. پيش از قرائت سوره حمد، در ركعت اول استعاذه کند؛ يعني آهسته بگويد: "أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم".

2. در نمازهايي كه بايد آهسته خوانده شود، "بسم الله‏ الرّحمن الرّحيم" را بلند بگويد. در روايتي آمده که يکي از ياران امام صادق(علیه السلام)پشت سر آن حضرت نماز مي‌خواند، شنيد که حضرت با صداي بلند "بسم الله‏ الرّحمن الرّحيم" فرمود.

3. قرائت را با ترتيل بخواند؛ يعني با تأنّي بخواند كه حروف آن آشكار باشد و شنونده بتواند آنها را به خوبي تشخيص دهد.

4. با صداي خوب بخواند؛ البته به گونه‌اي که مصداق غنا نشود.

5. در پايان هر آيه وقف كند؛ يعني آن را به آيه بعد نچسباند.

6. در حال خواندن، به معناي آن توجه کند.

7. بين حمد و سوره و نيز پس از سوره و پيش از قنوت يا تكبير ركوع، قدري صبر كند.

8. پس از خواندن توحيد، "كذلك الله ربّی" بگويد و پس از خواندن حمد، "الحمدلله رب العالمين".

9. در تمام نمازها مستحب است در ركعت اول سوره توحید و در ركعت دوم سورۀ قدر را بخواند. امام صادق(علیه السلام)فرمود: "خداوند در شب اسرا به پيامبرش(صلی الله علیه و آله)وحي فرمود که در رکعت اول سوره توحيد بخوان؛ زيرا اين سوره نسب و توصيف من است. سپس وحي فرمود در رکعت دوم پس از قرائت حمد، سوره قدر بخوان؛ زيرا آن نسب تو و اهل بيت توست تا روز قيامت".

10. در ركعت سوم و چهارم مستحب است پس از تسبيحات استغفاركند مثلاً بگويد: “أَسْتَغْفِرُاللَّهَ وَأَتُوبُ الَيْه” يا بگويد: “اللّهم‏ اغفرلي”.

آداب ركوع

1. نمازگزار پيش از ركوع در حالي كه راست ايستاده، تكبير بگويد و دست‌ها را بالا ببرد.

2. مردها دست را روي زانو و با انگشتان باز قراردهند و زن‌ها دست‌ها را بالاتر از زانوها بگذارند.

3. مرد زانو را به عقب دهد، ولي زن چنين نكند.

4. مردها پشت را صاف نگه دارند.

5. گردن را بكشند.

6. دو مرفق باز و نگاه بين دو قدم باشد.

7. ذكر ركوع را سه، پنج، هفت بار و اگر خواست به تعداد بيشتر تكرار كند.

8. پيش از ذكر يا پس از آن صلوات بفرستد.

9. پس از ركوع درحال آرامي بدن بگويد: "سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِده". امام باقر(علیه السلام)فرمود: "... وقتي رکوع مي‌کني، قدم‌هايت را در يک رديف و با فاصله يک وجب از يکديگر قرار بده و دو کف دست‌ها را بر زانوها بگذار و … انگشتانت را باز بگذار… و پشت خود را صاف نگه دار و گردنت را بکش و [در اين هنگام] به ميان قدم‌هايت نگاه کن".

حماد رکوع امام صادق(علیه السلام)را اين‌گونه روايت مي‌‌کند: "و بعد از تمام شدن سوره توحيد، به قدر يك نفس كشيدن صبر كردند. بعد دست خود را بلند كرده تا مقابل صورت بردند و در حالي كه ايستاده بودند گفتند: "اللَّهُ أَكْبَرُ" و پس از آن به ركوع رفتند و كف دست را به سر زانو گرفتند. انگشتان آن حضرت از هم باز بود. زانو را به عقب دادند؛ چنان‌كه پا راست شد و پشت آن حضرت طوري مساوي شد كه قطره آبي بر آن مي‌‌گذاشتند، به هيچ طرفي نمي‌‌ريخت. گردن خود را كشيده و سر به زير نينداختند و چشم را بر هم گذاردند و سه مرتبه به آرامي گفتند: "سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدهِ".

آداب سجود

1. نمازگزار پس بعد از ركوع در حالي كه راست ايستاده، براي رفتن به سجده تكبير بگويد و هنگام تكبير دست‌ها را بالا ببرد.

2. هنگام رفتن به سجده، مردها اول دست‌ها را بر زمين قرار مي‌دهند و زن‌ها ابتدا زانوها را بر زمين مي‌گذارند و به طور كامل مي‌نشينند و سپس به سجده مي‌روند.

3. تمام پيشاني را به سجده‌گاه بگذارد.

4. بيني را بر مهر يا چيزي بگذارد كه سجده برآن صحيح است.

5. انگشتان دست‌ها را به هم بچسباند و برابر گوش‌ها بگذارد؛ به طوري كه سر آنها رو به قبله باشد.

6. در حال سجده به آخرِ بيني نگاه كند.

7. مردها آرنج و شكم را به زمين نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگه دارند، و زن‌ها آرنج و شكم را بر زمين بگذارند و اعضاي بدن را به يكديگر بچسبانند.

8. محل سجده و جاي ايستادن مساوي باشد؛ بلكه مستحب است تمام مواضع سجده مساوي باشد. ابو بصير مي‌گويد: امام صادق(علیه السلام)دربارۀ کسي که جاي سجده‌اش را بلندتر قرار مي‌دهد، فرمود: "من دوست دارم صورتم را (هم سطح) جاي قدم‌هايم بگذارم".

9. دو كف دست را بدون واسطه بر زمين قرار دهد. امام صادق(علیه السلام)از پدر بزرگوارش روايت کرده است: "إِذَا سَجَدَ أَحَدُكُمْ‏ فَلْيُبَاشِرْ بِكَفَّيْهِ الْأَرْضَ لَعَلَّ اللَّهَ يَدْفَعُ عَنْهُ الْغُلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ"؛ وقتي يکي از شما سجده مي‌کند، دو کف دستش را بي‌واسطه (يعني بر فرش و … نباشد يا چيزي مثل دستکش به دست نداشته باشد) بر زمين بگذارد، اميد است که خداوند غل و زنجير (آتشين) قيامت را از او دور کند".

10. بهتر است بر خاك سجده كند؛ نه سنگ و چوب.

11. در ميان اذكار، تسبيح را انتخاب كند؛ به‌‌ويژه تسبيح كبري؛ يعني "سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى وَ بِحَمْده‏".

12. مستحب است ذكر سجده را سه، پنج يا هفت مرتبه تكرار كند. مستحب است ذکرها را به عدد فرد ختم كند.

13. صلوات بفرستد.

14. سجده را طول دهد. امام صادق(علیه السلام)فرمود: "به راستي وقتي بنده سجده‌اش را طولاني مي‌کند، شيطان فرياد مي‌زند: واي بر من! بندگان اطاعت خدا کردند و من نافرماني کردم و براي او سجده کردند و من امتناع نمودم".

15. مستحب است در سجده يا سجده آخر نماز، براي حاجت‌هاي دنيا و آخرت و به ويژه براي‌ روزي حلال دعاكند و بگويد: "يَا خَيْرَ الْمَسْئُولِينَ وَ يَا خَيْرَ الْمُعْطِينَ‏ ارْزُقْنِي‏ وَ ارْزُقْ عِيَالِي مِنْ فَضْلِكَ الْوَاسِعِ فَإِنَّكَ‏ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ"‏؛ ‌اي بهترين درخواست‌شدگان و ‌اي برترين بخشندگان! مرا و خانواده‌ام را از لطف بي‌کران خود روزي ده؛ به‌راستي که تو صاحب لطف بزرگي".

16. پس از سجده، مردها بر ران چپ بنشينند و روي‌ پاي راست را به كف پاي چپ بگذارند، و زن‌ها بر سرين بنشينند و زانوها را جمع كنند.

17. پس از سجده اول، در حالت آرامي بدن تكبير بگويد و دست‌ها را بالا بياورد.

18. هنگام نشستن، كف دست راست بر ران راست وكف دست چپ بر ران چپ باشد.

19. براي رفتن به سجده دوم، در حال آرامش بدن تكبير بگويد و پس از سجده دوم نيز بنشيند و تكبير بگويد و دست‌ها را بالا بياورد.

20. هنگام بلند شدن، مردها دست‌ها را پس از زانوها از زمين بردارند و زن‌ها راست بلند شوند.

21. درحال بلند شدن بگويد: "بِحَولِ اللَّهِ وَ قُوَّتِه‏ أَقُومُ وَ أَقْعُد". امام باقر(علیه السلام)دربارۀ بندۀ نمازگزار مرد فرمود: "وقتي به سجده مي‌روي، دست‌هايت را براي تکبير گفتن بالا ببر، سپس به سجده برو و دست‌هايت را پيش از زانوها بر زمين قرار ده و [هنگام سجده] ذراع‌ها [آرنج تا انگشتان] را به زمين نچسبان… بلکه آرنج‌ها را باز کن [مثل دو بال پرنده] و دو کف دست را به زانوها بچسبان و به صورت نزديک نکن؛ بلکه کمي بيرون از زانوها به صورت پهن شده بر زمين قرار ده… و انگشتان دست‌هايت را به هم بچسبان" .

22. مستحب است انسان بر خاك قبر سیدالشهداء سجده كند؛ چراكه سجده بر تربت پاك حسین(علیه السلام)یادآور حماسه‌ها و معنویّت‌هاى كربلاست و انسان را با فرهنگ جهاد و شهادت آشنا و مأنوس مى‌كند. امام صادق‌(علیه السلام)جز بر تربت امام حسین(علیه السلام) سجده نمى‌كرد و می‌فرمود: "سجده بر خاك حسین(علیه السلام)نورانیّتى دارد كه حجاب‌ها را پاره مى‌كند".

آداب قنوت

1. گفتن "الله اكبر" پيش از قنوت و بالا آوردن دست‌ها هنگام تكبير.

2. مستحب است دست‌ها را براي قنوت بالا بگيرد، به گونه‌اي كه كف دست‌ها مقابل آسمان و روبه‌روي صورتش باشد.

3. انگشتان را به جز ابهام به هم بچسباند و هر دو كف دست‌ را متصل به هم قرار دهد و نگاهش هنگام قنوت به كف دست‌هايش باشد.

4. مستحب است قنوت را طول دهد، به ويژه در نماز وتر. از رسول خدا(صلی الله علیه و آله)نقل شده: "كساني كه در دنيا قنوت‌‌هايشان طولاني‌تر است، در قيامت راحت‌ترند". از بعضي روايات هم چنين برداشت مي‌شود كه طول دادن دعا در نماز، از طول دادن قرائت‌ برتر است.

5. مستحب است در همۀ‌ نمازها قنوت را بلند بخواند.

6. در قنوت هر ذكري بگويد كافي ‌است؛ اگرچه يك "سُبْحَانَ اللَّه" باشد. خواندن آيات قرآن و دعاهاي امامان نيز شايسته است. البته اشرف اذکار قنوت "کلمات فرج" است و دعاي عقب آن، "لا الِهَ اَلَّا الله الحَليمُ الکَريم… الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ رَبِ‏ الْعالَمِين‏ اللّهم اغْفِرْلَنا وَ ارْحَمْنا وَ عافِنا وَ اعْفُ عَنّا فِي الدُّنْيا وَ الاخِرَةِ إنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شى‏ءٍ قَدير".

7. بهتر است پيش از آغاز دعاي قنوت و پس از آن، صلوات بفرستد؛ زيرا از رحمت خدا دور است كه دعاي اول و آخر را قبول كند و درخواست وسط (ديگر حاجت‌هاي نمازگزار) را رد نمايد.

يادآوري: دعا به غير عربي در قنوت يا جاهاي ديگر نماز جايز است، ولي بعضي از علما فرموده‌‌اند: احتياط واجب آن است كه به عربي باشد.

آداب تشهّد

1.‌ مستحب است نمازگزار در حالت تشهد بر ران چپ بنشيند و روی پای راست را بر پشت پای چپ بگذارد. به این نوع نشستن "تورّک" می‌‌گویند.

2. در حال تشهّد، مانند حالت بعد از سجود بنشيند.

3. نگاهش به طرف زانوهايش باشد.

4. دست‌ها را بر ران‌‌ها بگذارد و انگشت‌‌ها را به يكديگر بچسباند.

5. پيش از تشهد بگويد: "الْحَمْدُ لِلَّه‏" يا بگويد: "بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّه وَ خَيْرُ الْأَسْمَاءِ لِلَّه‏".

6. درتشهّد اول بعد از صلوات بگويد: "وَ تَقَبَّلْ شَفَاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَه‏".

آداب سلام نماز

بعد از سلام‌‌هاي انتهاي نماز، يكي از مستحبات تأکيد شده، تكبيرات سه‌گانه اختتاميه نماز است. امام محمد باقر(علیه السلام) مي‌فرمايند: "هنگامی که سلام دادی پس دستت را سه مرتبه با گفتن تکبیر بلند کن".

چکیده

مقارنات نماز، همان اعمالي است که در حال نماز خواندن انجام مي­دهيم.

تکبيرة الاحرام

مستحب است هنگام گفتن تكبير اول نماز و نيز تكبيرهاي بين نماز، دست‌ها را تا مقابل گوش‌ها بالا ببرد و در اين حال، انگشتان دست به هم چسبيده و كف دست‌ها مقابل قبله باشد. با بالا آوردن دست‌ها تكبير را آغاز كند و وقتي دست­ها برابر گوش‌ها رسيد، تمام شود.^[8]

از آداب تکبیر گفتن این است که دست‌‌ها را تا برابر گوش‌‌ها بالا آوریم. امیر المؤمنین علی(علیه السلام)می‌‌فرماید: "معناي اين كار آن است كه خداوند بزرگ و يكتا و بي‌مانند، با انگشتان ستوده نمي‌گردد و با حس‌هاي ظاهري يا باطني درك نمي‌شود کوتاه نباشد".

2. قيام

 اگر نمازگزار مرد است، دست‌ها را روي ران‌ها بگذارد و اگر زن است، دست‌ها را روي سينه گذارده و به بدن بچسباند.

سر را راست نگه دارد و جاي سجده را نگاه كند و با خضوع و خشوع بايستد.

آداب قرائت

پيش از قرائت سوره حمد، در ركعت اول استعاذه کند.

قرائت را با ترتيل و با صداي خوب بخواند.

بين حمد و سوره و نيز پس از سوره و پيش از قنوت يا تكبير ركوع، قدري صبر كند.

در تمام نمازها مستحب است در ركعت اول سوره توحید و در ركعت دوم سورۀ قدر را بخواند.

آداب ركوع

حماد رکوع امام صادق(علیه السلام)را اين‌گونه روايت مي‌‌کند: "و بعد از تمام شدن سوره توحيد، به قدر يك نفس كشيدن صبر كردند. بعد دست خود را بلند كرده تا مقابل صورت بردند و در حالي كه ايستاده بودند گفتند: "اللَّهُ أَكْبَرُ" و پس از آن به ركوع رفتند و كف دست را به سر زانو گرفتند. انگشتان آن حضرت از هم باز بود. زانو را به عقب دادند؛ چنان‌كه پا راست شد و پشت آن حضرت طوري مساوي شد كه قطره آبي بر آن مي‌‌گذاشتند، به هيچ طرفي نمي‌‌ريخت. گردن خود را كشيده و سر به زير نينداختند و چشم را بر هم گذاردند و سه مرتبه به آرامي گفتند: "سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدهِ".

آداب سجود

امام صادق(علیه السلام)از پدر بزرگوارش روايت کرده است: "إِذَا سَجَدَ أَحَدُكُمْ‏ فَلْيُبَاشِرْ بِكَفَّيْهِ الْأَرْضَ لَعَلَّ اللَّهَ يَدْفَعُ عَنْهُ الْغُلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ"؛ وقتي يکي از شما سجده مي‌کند، دو کف دستش را بي‌واسطه (يعني بر فرش و … نباشد يا چيزي مثل دستکش به دست نداشته باشد) بر زمين بگذارد، اميد است که خداوند غل و زنجير (آتشين) قيامت را از او دور کند".

بهتر است بر خاك سجده كند؛ نه سنگ و چوب.

امام صادق(علیه السلام)فرمود: "به راستي وقتي بنده سجده‌اش را طولاني مي‌کند، شيطان فرياد مي‌زند: واي بر من! بندگان اطاعت خدا کردند و من نافرماني کردم و براي او سجده کردند و من امتناع نمودم".

پس از سجده اول، در حالت آرامي بدن تكبير بگويد و دست‌ها را بالا بياورد.

 امام باقر(علیه السلام)دربارۀ بندۀ نمازگزار مرد فرمود: "وقتي به سجده مي‌روي، دست‌هايت را براي تکبير گفتن بالا ببر، سپس به سجده برو و دست‌هايت را پيش از زانوها بر زمين قرار ده و [هنگام سجده] ذراع‌ها [آرنج تا انگشتان] را به زمين نچسبان… بلکه آرنج‌ها را باز کن [مثل دو بال پرنده] و دو کف دست را به زانوها بچسبان و به صورت نزديک نکن؛ بلکه کمي بيرون از زانوها به صورت پهن شده بر زمين قرار ده… و انگشتان دست‌هايت را به هم بچسبان" .

22. مستحب است انسان بر خاك قبر سیدالشهداء سجده كند.

آداب قنوت

مستحب است دست‌ها را براي قنوت بالا بگيرد، به گونه‌اي كه كف دست‌ها مقابل آسمان و روبه‌روي صورتش باشد.

انگشتان را به جز ابهام به هم بچسباند و هر دو كف دست‌ را متصل به هم قرار دهد و نگاهش هنگام قنوت به كف دست‌هايش باشد.

بهتر است پيش از آغاز دعاي قنوت و پس از آن، صلوات بفرستد؛ زيرا از رحمت خدا دور است كه دعاي اول و آخر را قبول كند و درخواست وسط (ديگر حاجت‌هاي نمازگزار) را رد نمايد.

آداب تشهّد

مستحب است نمازگزار در حالت تشهد بر ران چپ بنشيند و روی پای راست را بر پشت پای چپ بگذارد. به این نوع نشستن "تورّک" می‌‌گویند.

آداب سلام نماز

بعد از سلام‌‌هاي انتهاي نماز، يكي از مستحبات تأکيد شده، تكبيرات سه‌گانه اختتاميه نماز است. امام محمد باقر(علیه السلام) مي‌فرمايند: "هنگامی که سلام دادی پس دستت را سه مرتبه با گفتن تکبیر بلند کن".

این مطلب را به اشتراک بگذارید :