نماز جماعت و مسجد در روایات

■ نماز جماعت و مسجد در روایات

نماز جماعت و مسجد در روایات

مسجد و نماز جماعت

اقامه‏ي نماز جماعت در مسجد، عليرغم ثواب غير قابل وصف و آثار ارزنده‏اي که دارد، داراي کارکرد تربيتي و اجتماعي بسيار مهمي نيز مي‏باشد و آن اينکه انسان از طريق نماز جماعت، ضمن بهره‏مندي از صفا و طراوت و قداست مکان با شکوهي چون مسجد، با اقشار مختلف مردم ارتباط صميمي برقرار مي‏کند. مردمي که پرهيزگار هستند و مؤمن، آگاه به هدف جهان خلقت مي‏باشند و رهرو راه معصومين عليهم‏السلام، صميمي هستند و نوعدوست. مردمي که به خداي جهان آفرين بهاء مي‏دهند و بعد از ساعتها کار و تلاش، به راز و نياز با او مي‏پردازند و او را حمد و سپاس مي‏گويند. 

نکته‏ي قابل توجه اينکه خداوند بنده نواز، از طريق نماز جماعت، انسانها را از تنهايي و عدم آگاهي از يکديگر مي‏رهاند و بين قلوب آنان پيوند ايجاد مي‏کند که اين خودش نقش تربيتي و اجتماعي قابل توجهي دارد و نياز انسان به اجتماع را به نحو شايسته‏اي، آن هم چندين نوبت در شبانه‏روز، پاسخ مي‏دهد. و اما چند حديث و داستان در ارتباط با مسجد و نماز جماعت. 

 

بهتر از چهل سال نماز در خانه

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: 

صلاة الرجل في جماعة خير من صلاته في بيته أربعين سنة، قيل: يا رسول الله صلوة يوم، فقال: صلوة واحدة؛ نماز انسان در جماعت بهتر است از نمازي که چهل سال در خانه‏اش خوانده شود. عرض کردند: يا رسول الله، نماز يک روز؟ فرمود: بلکه يک نماز.[1] .

[1] وسائل الشيعه ج 5 ص 374.

 

نماز پشت سر عالم

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: 

من صلي خلف عالم فکأنما صلي خلف رسول الله. 

کسي که پشت سر عالمي نماز به جا آورد، مانند کسي است که پشت سر پيغمبر خدا نماز خوانده است. 

 

خانه‏هاي خدا

ابوبصير مي‏گويد: از امام صادق عليه‏السلام در مورد علت لزوم تعظيم مساجد سئوال کردم. امام عليه‏السلام فرمودند: از آن روي به تعظيم و احترام مساجد فرمان داده شد، که مساجد خانه‏هاي خدا در روي زمين هستند.[1] .

[1] وسائل الشيعه، ج 3، ص 557.

 

بهره‏اي عجيب

از امام صادق عليه‏السلام نقل شده است که فرمود: شخصي از مسجد باز مي‏گردد، کمترين چيزي که به چنگ آورده است، مي‏تواند يکي از سه مورد زير باشد؛ دخول در بهشت، دفع بلا، دوستي که مي‏تواند باعث موفقيت‏هاي او در اعمال نيک شود.[1] .

[1] بحارالانوار، ج 74، ص 275.

 

خداوند استقبال مي‏کند

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: 

لا يتوضأ أحد فيحسن وضوءه و يسبعه ثم يأتي المسجد لا يريد الا الصلاة فيه الا تبشبش الله به کما يتبشبش أهل الغائب بطلعته. 

هيچ کس وضويي کامل و نيکو نمي‏گيرد و سپس براي نماز به مسجد نمي‏آيد، مگر اينکه خداوند با لطف و خوشي از او استقبال مي‏کند، همچون خوشحالي خانواده‏ي شخص غائب هنگام ورودش.[1] .

[1] مسند ابن‏حنبل ج 3 ص 175.

 

فضيلتي ويژه براي مسجديها

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: 

من مشي الي مسجد يطلب فيه الجماعة کان له بکل خطوة سبعون ألف حسنة، و يرفع له من الدرجات مثل ذلک، فان مات و هو علي ذلک وکل الله به سبعين ألف ملک يعودونه في قبره و يؤنسونه في وحدته، و يستغفرون له حتي يبعث. 

هر کس به قصد برپائي نماز جماعت به سوي مسجد برود، براي هر قدم او هفتاد هزار حسنه مي‏دهند. و درجات وي به همين نسبت بالا مي‏رود. و اگر در اين حالت بميرد، خداوند هفتاد هزار فرشته را مأمور مي‏کند تا در قبر همدم او باشند و براي او تا روزي که برانگيخته مي‏شود، طلب مغفرت کنند.[1] .

[1] مجموعة الاخبار، ص 266.

 

کاخ بهشتي در عوض مسجد

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: 

من بني لله مسجداً، بني الله له قصراً في الجنة. 

هر کس براي خدا مسجدي بسازد، خداوند براي او کاخي در بهشت بنا مي‏کنند.[1] .

[1] کنزالعمال ج 7 ص 654.

 

اثر نماز جماعت

يکي از بزرگان گفت: خواب ديدم که در قصر بزرگ، سلطاني بر تخت آن نشسته (در آن دنيا)، خيال کردم يکي از انبياء است. رفتم سلام کردم و گفتم: تو کيستي؟ 

گفت: من در دنيا حمال بودم. 

گفتم: چه شد که به اين درجه رسيدي؟ 

گفت: به واسطه‏ي دو عمل: يکي روزه، و ديگري ترک نشدن نماز جماعت. 

 

تأثير شگرف نماز جماعت عصر

در تفسير آيه‏ي شريفه‏ي «و اقم الصلاة طرفي النهار...» نقل شده که ابواليسر عمرو بن غزيه انصاري، روزي در بازار خرمافروشان، خرما مي‏فروخت. زن صاحب جمالي را، که براي خريد خرما به نزد او آمده بود، ديدار کرد. 

ابواليسر، که شيفته‏ي جمال آن زن شده بود. گفت: با من به خانه‏ام بيا! تا خرماي بهتري به تو عرضه کنم. زن بيچاره فريب خورد و به خانه‏ي وي رفت. ابواليسر او را در برگرفت و به تقبيل و تمتع پرداخت. زن گفت: اي مرد! از خدا بترس! ابواليسر في‏الحال پشيمان شده و زن را رها کرد و به محضر شريف رسول اکرم صلي الله عليه و آله مشرف شد. و در حال گريه به عرض آن حضرت رسانيد که: يا رسول الله چه مي‏فرمايي در حق کسي که زن بيگانه‏اي را به خانه‏ي خود آورد و ميانه‏ي ايشان ملامسه و تقبل غير از جماع واقع شود؟ 

حضرت هيچ جواب نفرمود و منتظر وحي شد، تا وقت نماز عصر فرا رسيد. رسول خدا صلي الله عليه و آله نماز عصر را به جا آورد. جبرئيل آمد و اين آيه را آورد: «... ان الحسنات يذهبن السيئات». يعني نماز سيئات را مي‏برد و پاک مي‏سازد. 

حضرت رسول صلي الله عليه و آله ابواليسر را احضار کرد و فرمود: آيا نماز عصرت را با ما گزارده‏اي؟ گفت: بلي يا رسول الله. حضرت فرمود: نمازت کفاره گناهت مي‏باشد. اصحاب عرض کردند: يا رسول الله اين حال (نماز موجب آمرزش گناهان است) مخصوص به ابواليسر است؟ پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: نه، همه‏ي مردم در اين حکم داخلند. مؤيد اين در حديث آمده که «من الصلاة الي الصلاة کفارة ما بينهما، ما اجتنب الکبائر؛ نمازي تا به نماز ديگر کفاره‏ي گناهان مابين دو نماز است مادامي که از گناهان کبيره اجتناب شود.»[1] .

 [1] نماز از ديدگاه قرآن و حديث ص 93.

 

ارزش صف اول جماعت

قال ابوالحسن موسي بن جعفر عليه‏السلام: ان الصلوة في الصف الاول کالجهاد في سبيل الله عزوجل 

نماز خواندن در صف اول مانند جهاد کردن در راه خداست.[1] .

 

[1] وسائل الشيعه، ج 5 ص 387.

 

يهود امت پيامبر اکرم

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: به يهود و نصاري سلام کنيد، و بر «يهود امت من» سلام نکنيد. عرض کردند: يا رسول الله! يهود امت شما کيست؟ 

فرمود: آنهائي که اذان و اقامه را مي‏شنوند، ولي در نماز جماعت حضور پيدا نمي‏کنند.[1] .

[1] لئالي الاخبار، ج 4، ص 204.

 

تأثير صفوف منظم

ابن‏ مردويه از انس روايت کرده که گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله چنين بود که هر وقت به نماز مي‏ايستاد مي‏فرمود: صف نماز را منظم  کنيد. فلاني تو قدري جلو بيا، و فلاني تو قدري عقب برو! آن گاه مي‏فرمود: اگر صفوف نماز خود را منظم کنيد و به خط مستقيم بايستيد خداي متعال شما را مانند ملائکه هدايت مي‏کند، آن گاه اين آيه را تلاوت مي‏فرمود: 

«و انا لنحن الصافون و انا لنحن المستحون».[1] .

و در کتاب محراب اسارت آمده است. شکوه و عظمت صف‏هاي منسجم و فشرده‏ي نماز که از اول آسايشگاه تا نزديک در، رسيده بود از انتهاي صفها بيشتر نمايان بود. و حرکتهاي منظم و هماهنگ که ابهتش دشمن را به لرزه مي‏انداخت، صميميت و يکدلي را بيشتر در قلبها زنده مي‏کرد، گويي اين نماز متجلي وحدت و يکپارچگي بود. آن شب من به عنوان نگهبان، کنار پنجره ايستاده بودم تا اگر سر و کله‏ي نگهبان عراقي پيدا شد، با رمز مخصوص، ديگران را با خبر کنم. اما آن قدر رکوع و سجود بچه‏ها زيبا و با صفا بود که به کلي وظيفه‏ام را فراموش کرده بودم و خدا را شکر که آن موقع نگهبان نيامد و الا نمي‏دانم چه مي‏شد. خوف دشمن از اين گونه برنامه‏هاي شکوهمند و منسجم، گوشه‏هايي از حکمت نماز جماعت را براي ما ملموس مي‏نمود. 

 [1] ترجمه تفسير الميزان، ج 17، ص 273.

 

اثر تأخير در رسيدن به جماعت

از عبدالله بن مسعود نقل شده است که: روزي از تکبير نماز جماعت ماندم و به خاطر اين کار، يک بنده آزاد نمودم، و وقتي که جريان را خدمت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله عرض کردم فرمود: 

فضيلت از دست رفته را درک نخواهي کرد اي پسر مسعود! اگر تمام روي زمين را انفاق کني، ثواب تکبير را تدارک نخواهي نمود.[1] .

[1] داستانها و حکايتهاي مسجد، ص 89.

 

ارزش حضور در مسجد

مردي از امام صادق عليه‏السلام سؤال کرد: مسجدي در همسايگي من قرار دارد، من در خانه (با انجام مستحبات) و طولاني نماز بخوانم بهتر است يا در مسجد با جماعت؟ 

امام در جواب وي نوشت: با جماعت نماز بخوان و از نماز فراداي طويل بپرهيز.[1] .

[1] وسائل الشيعه، ج 5، ص 477.

 

ارزش نماز جماعت صبح

در روايتي چنين آمده است: يک شب اميرالمؤمنين عليه‏السلام تا صبح  مشغول عبادت بود و وقت اذان صبح فوراً نماز خود را به صورت فرادي خواند و به منزل برگشت و استراحت کرد. چون پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله حضرت را در صف نمازگزاران مشاهده نفرمود. به منزل آن حضرت آمد و از حضرت زهرا عليهاالسلام حال علي عليه‏السلام را جويا گرديد. فاطمه‏ي زهرا عليهاالسلام جريان را به پدر عرضه داشت. 

حضرت فرمود: آنچه از دست او رفته است، به خاطر عدم حضور در نماز جماعت صبح بيش از آن چيزي است که به دست آورده است از شب زنده‏داري و عبادت تمامي شب. 

در اين هنگام علي عليه‏السلام از گفتگوي پيامبر و فاطمه عليهاالسلام بيدار شد. پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله به حضرت فرمود: 

يا علي، ان من صلي الصلاة في جماعة أفضل من قيام ليلة کله: اي علي! کسي که نماز صبح را به جماعت بخواند، بهتر است از آن که تمام شب را به عبادت برخيزد.[1] .

[1] بحارالانوار، ج 88، ص 17.

 

همسايگان مسجد

حضرت علي عليه‏السلام فرمود: 

لا صلاة لمن لم يشهد الصلوات المکتوبات من جيران المسجد اذا کان فارغاً صحيحاً. 

بر آن دسته همسايگان مسجد که تندرست و فارغند ولي در نمازهاي واجب حاضر نمي‏شوند، نمازي نيست.[1]

[1] تهذيب ج 3 ص 261.

 

نماز جماعت در هواي گرم

پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله در گرماي شديد نيمروز، نماز ظهر را به جماعت برگزار مي‏کرد. اين کار براي برخي از ياران آن حضرت، بسيار گران مي‏آيد. از سويي، عده‏اي از منافقان هم گرمي هوا را بهانه‏ي خوبي براي ايجاد تفرقه و شکاف در صفوف مسلمين قرار داده و از شرکت در نماز جماعت سرباز مي‏زدند. گروهي ديگر نيز به پيروي از آنها، در صف نماز جماعت حاضر نمي‏شدند و در نتيجه جمعيت نمازگزاران مسلمان، کاهش يافته بود. 

رسول خدا صلي الله عليه و آله از اين مسأله ناراحت بود، که اين آيه نازل شد: حافظوا علي الصلوات و الصلوة الوسطي و قوموا لله قانتين؛ 

در انجام نمازها و نماز وسطي (نماز ظهر) کوشا باشيد و از روي خضوع و اطاعت، براي خدا به پا خيزيد.[1] .

[1] تفسير نمونه، ج 2، ص 146.

 

در حال بيماري

پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله در حال احتضار بود. ناگهان صداي بلال، مؤذن مدينه به گوش رسيد و اذان صبح در مدينه، طنين‏انداز شد. 

رسول خدا صلي الله عليه و آله برخاستند و وضو گرفتند، دستي بر دوش اميرمؤمنان عليه‏السلام و دستي بر دوش فضل بن عباس انداختند و به سختي تمام به مسجد آمدند و نماز صبح را به جماعت با مردم برگزار نمودند، و بعد از نماز به سوي خانه بازگشتند و در بستر آرميدند.[1] .

[1] منتهي الآمال، ج 1، ص 76.

 

جايگاه نماز جماعت

زرارة بن اعين و فضيل گويند: از امام صادق عليه‏السلام پرسيديم که آيا واجب است نماز را به جماعت بخوانيم؟ 

آن حضرت فرمود: نماز، فريضه و واجب است، اما در تمامي نمازها، جماعت فرض و واجب نيست، بلکه نماز جماعت سنت است و کسي که بدون علت جماعت مؤمنين را ترک کند و نماز را به جماعت نگزارد، نمازي براي او نيست. 

 

بستن طناب از منزل تا مسجد

پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله تصميم گرفت کساني که (بدون عذر شرعي) در منزل‏هاي خود نماز مي‏خوانند و در جماعت مسلمانان شرکت نمي‏کنند، خانه‏هايشان را آتش بزند. يک نفر نابينا به حضور پيامبر صلي الله عليه و آله رسيد و عرض کرد: من نابينا هستم، صداي اذان جماعت را مي‏شنوم، ولي کسي نيست که دستم را بگيرد و مرا به جماعت برساند، پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: از منزل تا مسجد، طنابي ببند، هنگام نماز جماعت، آن طناب را بگير و با راهنمايي آن خود را به مسجد برسان و در نماز جماعت شرکت کن.[1] .

[1] نماز از ديدگاه قرآن و حديث ص 144.

 

اثر تربيتي حضور در مسجد

پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله در نصايح و راهنمايي‏هاي خويش به اباذر غفاري مي‏فرمايد: 

اي اباذر! هر کس نداي داعي و پيک حق (مؤذن) را جواب گويد و مساجد را آباد نمايد، پاداش عمل او بهشت است. 

اباذر گفت: عرض کردم يا رسول الله! پدر و مادرم به فدايت. چگونه مساجد را آباد کند؟ فرمود: صدا در آن بلند نکند، در باطل فرو نرود، در ميان مسجد خريد و فروش ننمايد، تا در مسجد است لغويات را ترک کند؛ اگر اين کارها را نکند، در قيامت جز شخص خويش را ملامت ننمايد.[1] .

[1] مکارم الاخلاق، ج 2، ص 472.

 

آثار ترک مسجد

به اميرالمؤمنين علي عليه‏السلام خبر رسيد که گروهي براي نماز در مسجد حاضر نمي‏شوند، حضرت خطبه‏اي خواند و در آن خطبه چنين فرمود: 

به درستي که گروهي براي نماز در مساجد ما حاضر نمي‏شوند، پس با ما، نه غذا بخورند، نه آب بياشامند و نه مشورت کنند و نه از ما (زن) بگيرند و از غنايم ما چيزي اخذ نکنند، تا اين که در نماز جماعت با ما حاضر شوند.[1] .

[1] بحارالانوار، ج 88، ص 13.

 

همسايگان مسجد

به امام علي عليه‏السلام خبر دادند که در کوفه قومي هستند در همسايگي مسجد که به جماعت مسلمين در مسجد حاضر نمي‏شوند. 

امام عليه‏السلام فرمود: بايد به جماعت ما و نماز با ما در مسجد حاضر شوند، و گرنه بايد کوچ کنند و از همسايگي مسجد دور شوند و با ما همسايه نباشند و ما نيز با آنان مجاور نباشيم.[1] .

 [1] بحارالانوار، ج 88، ص 13.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :
اشتراک گذاری در کلوب اشتراک گذاری در  فیس بوک اشتراک گذاری در تویتر اشتراک گذاری در افسران

نوع محتوا : مقاله
تعداد کلمات : 2417 کلمه
مولف : نماز,نماز جماعت,آثار نماز جماعت,جایگاه مسجد,ثواب مسجد,آبادانی مسجد,ثواب نماز جماعت
1395/2/11 ساعت 08:33
کد : 1272
دسته : نماز در آیات و روایات
لینک مطلب
کلمات کلیدی
محمدباقر نبي نژاد
درباره ما
با توجه به نیازهای روزافزونِ ستاد و فعالان ترویج اقامۀ نماز، به محتوای به‌روز و کاربردی، مربّی مختصص و محصولات جذاب و اثرگذار، ضرورتِ وجود مرکز تخصصی در این حوزه نمایان بود؛ به همین دلیل، «مرکز تخصصی نماز» در سال 1389 در دلِ «ستاد اقامۀ نماز» شکل گرفت؛ به‌ویژه با پی‌گیری‌های قائم‌مقام وقتِ حجت الاسلام و المسلمین قرائتی ...
ارتباط با ما
مدیریت مرکز:02537841860
روابط عمومی:02537740732
آموزش:02537733090
تبلیغ و ارتباطات: 02537740930
پژوهش و مطالعات راهبردی: 02537841861
تولید محصولات: 02537841862
آدرس: قم، خیابان شهدا (صفائیه)، کوچۀ 22 (آمار)، ساختمان ستاد اقامۀ نماز، طبقۀ اول.
پیوند ها
x
پیشخوان
ورود به سیستم
لینک های دسترسی:
کتابخانه دیجیتالدانش پژوهانره‌توشه مبلغانقنوت نوجوانآموزش مجازی نمازشبکه مجازی نمازسامانه اعزاممقالات خارجیباشگاه ایده پردازیفراخوان های نماز