■ ثواب نماز شب
نماز شب در کلام الهی
اهميت نماز شب
امام صادق (ع) فرمودند:
«هر کار نيکي که انسان با ايمان انجام ميدهد پاداشش در قرآن ذکر شده است، جز نماز شب، که به خاطر اهميت آن خداوند آن را با صراحت بيان نفرموده همين قدر فرموده است:
«تتجافي جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفاً و طمعاً و مما رزقناهم ينفقون. فلا تعلم نفس ما اخفي لهم من قرة اعين جزاءً بما کانوا يعملون؛
پهلويشان از خوابگاهها جدا ميگردد «و» پروردگارشان را از روي بيم و طمع ميخوانند و آنچه روزيشان دادهايم انفاق ميکنند. هيچ کس نميداند چه چيز از آنچه روشنيبخش ديدگان است به «پاداش» آنچه انجام ميدادند براي آنان پنهان شده است.»
تهذيب نفس با نماز شب
حق تعالي در وصف نماز شب و شب زندهداري ميفرمايد:
«ان ناشئة الليل هي اشد وطأً و اقوم قيلاً ان لک في النهار سبحاً طويلاً؛
قطعاً برخاستن شب، رنجشش بيشتر و گفتار «در آن هنگام» راستينتر است [و] تو را، در روز، آمد و شدي دراز است.»
نماز شب و نافلهي صبح
«و من الليل فسبحه و ادبار النجوم؛
«و نيز» پارهاي از شب و در فرو شدن ستارگان تسبيحگوي او باش.»
عبادت خالصانه
«و الذين يبيتون لربهم سجداً و قياماً؛
و آنانند که در حال سجده يا ايستاده شب را به روز ميآورند.»
وصف متقين
«کانوا قليلاً من الليل ما يهجعون، و بالاسحارهم يستغفرون؛
و از شب اندکي را ميغنودند و در سحرگاهان [از خدا] طلب آمرزش ميکردند.»
طلب استغفار هنگام سحر
«الصابرين و الصادقين و القانتين و المنفقين و المستغفرين بالاسحار؛
«اينانند» شکيبايان و راستگويان و فرمانبرداران و انفاقکنندگان و آمرزشخواهان در سحرگاهان.»
واجب بودن نماز شب براي رسول خدا
«و من الليل فتهجد به نافلةً لک عسي ان يبعثک ربک مقاماً محموداً؛ و پاسي از شب را زنده بدار، تا براي تو به منزلهي» نافلهاي باشد، اميد که پروردگارت تو را به مقامي ستوده برساند.»
برخيز براي نماز شب
«يا أيها المزمل قم الليل الا قليلاً.»
يعني: «اي جامه به خويشتن فروپيچيده به پا خيز شب را مگر اندکي.»
وصف شب زندهداران
«امن هو قانت اناء الليل ساجداً و قائماً يحذر الاخرة و يرجوا رحمة ربه؛
[آيا چنين کسي بهتر است] يا آن کسي که او در طول شب در سجده و قيام اطاعت [خدا] ميکند [و] از آخرت ميترسد و رحمت پروردگارش را اميد دارد؟
قيام در دل شب
«قم الليل الا قليلاً نصفه او انقص منه قليلاً اوزد عليه و رتل القران ترتيلاً؛ شب را، جز کمي، به پا خيز نيمي از شب را يا کمي از آن را کم کن. يا بر نصف آن بيفزا و قرآن را با دقت و تأمل بخوان.»
سجدهکنندگان
«الذي يريک حين تقوم و تقلبک في الساجدين؛ همان کسي که تو را به هنگامي که (براي عبادت) برميخيزي ميبيند و حرکت تو را در ميان سجدهکنندگان مشاهده ميکند.»
اهمیت نماز شب
رضوان خدا
امام صادق (ع) فرمودند:
«رضوان الله الصلوة بالليل؛ نماز شب، رضوان (خشنودي) خدا را به همراه دارد.»
نشان ايمان به خدا و روز جزا
امام باقر (ع) فرمودند: «من کان يؤمن بالله و اليوم الاخر فلا يبيتن الا بوتر؛ هر کس به خدا و روز جزا ايمان دارد، نبايد شب را به صبح برساند مگر اين که نماز وتر را به جاي آورد.»
شرف مومن
امام صادق (ع) فرمودند:
«شرف المؤمن صلاته بالليل و عز المؤمن کفه عن الناس؛ شرف مؤمن به نماز شب اوست و عزت او در درخواست نکردن از مردم است.»
زينت آخرت
امام صادق (ع) فرمود:
«ان الله عزوجل قال: «المال و البنون زينة الحيوة الدنيا، ان الثمان رکعات التي يصليها العبد آخر الليل زينة الاخرة؛
چنانکه خداوند در قرآن ميفرمايد:
«المال و البنون زينة الحياة الدنيا» (مال و اولاد زينت زندگي دنياست) به راستي که هشت رکعت نماز که بنده در آخر شب ميخواند زينت آخرت است.»
دو رکعت در دل شب
انس گويد: از رسول الله (ص) شنيدم که ميفرمود: «لرکعتان في جوف الليل احب الي من الدنيا و ما فيها؛ دو رکعت نماز در دل شب در نزد من محبوبتر از دنيا و آنچه در آن است ميباشد.»
برترين نماز
رسول اکرم (ص) فرمود:
«افضل الصلاة بعد المکتوبة قيام الليل؛
برترين نماز بعد از نمازهاي واجب نماز شب است.»
نشانهي دوست داشتن خداوند
مفضل گويد: از مولايم امام صادق (ع) شنيدم ميفرمودند:
خداوند به حضرت موسي (ع) که در حال مناجات بودند فرمود:
«اي پسر عمران! دروغ ميگويد آن کس که گمان ميکند مرا دوست دارد، اما شبها ميخوابد مگر نه اين است که هر محبي با محبوبش خلوت ميکند. اي پسر عمران! بدان که من بر محبان خودم آگاهم، اينان کسانياند که وقتي شب فراميرسد چشمهاي دلشان باز ميشود و مجازات مرا مينگرند و مرا ميبينند مخاطبم قرار ميدهند و در
حضورم با من سخن ميگويند.
اي پسر عمران! از قلبت به من تواضع و خشوع و از بدنت به من فروتني و خضوع و از ديدگانت اشک و دموع به من اهداء کن و در دل شب مرا صدا بزن که خواهي ديد با تو نزديکم و پاسخت را ميدهم.»
توصيه استاد علامه حسنزاده آملي
عزيزان وقت نيست... دير ميشود!! به انتظار ننشينيد، انسان با 40 - 50 سال عمر ميخواهد خودش را براي ابد بسازد، کمکم مزاج جواب ميکند، البته با مزاج مخالفت هم نکنيد، ثلث آخر شب بسيار خوب است، غذا هضم شده، هوا تلطيف گشته، خلوت با شب داشته باشيد که انس با عالم غيب و ملکوت به بار ميآورد.
سفارش نماز شب
پيامبر اکرم (ص) فرمود: «جبرئيل آن قدر مرا به نماز شب سفارش کرد تا اين که گمان کردم نيکان امتم شب را نميخوابند، مگر اندکي از آن.»
برترين نماز مستحبي
پيامبر اکرم (ص) فرمود:
«برترين نمازهاي مستحبي نماز نيمه شب است و چه اندک است به جاي آورندهي آن.»
شب زندهداري حضرت مريم
روايت شده است: هنگامي که فرشتهي مرگ (عزراييل)، براي قبض روح حضرت مريم - عليهاالسلام - نزد او حاضر شد، مريم مهلت خواست تا سجدهاي به جاي آورد، چون اجازه يافت، به سجده رفت و در همان حال، تسليم فرمان حق شد و جان داد.
در مأخذ ديگري آمده است: حضرت عيسي (ع) پس از مرگ مادرش مريم، او را صدا زد و گفت: «مادر! آيا ميخواهي به دنيا برگردي؟»
پاسخ داد: آري، (دوست دارم برگردم) براي آن که در شب سرد براي خدا نماز بگزارم و در روز بسيار گرم روزه بگيرم، آن گاه فرمود: «اي پسر جان من! اين راه (برزخ و قيامت) بيمناک است.»
نماز شب دختر امام حسين
امام حسين (ع) دربارهي دختر بزرگوارش «فاطمه» عروس امام حسن مجتبي (ع) فرمود: «او در امر دين چنان بود که تمام شب را به نماز ميايستاد و روز را روزه ميگرفت.»
زمستان، بهار مومن
رسول خدا (ص) فرمود:
«زمستان براي مؤمن فصل خوبي است؛ زيرا روزهاي کوتاهش را روزه ميگيرد و شبهاي طولانياش را براي نماز (شب) برميخيزد.»
مباهات خداوند
رسول خدا (ص) فرمود:
«هرگاه بندهاي شب هنگام از خواب برخيزد و در حالي که هنوز (آثار) سنگيني خواب در چشمان او باقي است، براي خشنودي خداوند نماز شب بخواند، پروردگار متعال به ملائکهاش مباهات ميکند و ميفرمايد: آيا نميبينيد بندهي مرا که در نيمهي شب از بستر خواب برخاست و به خاطر خواندن نمازي که بر او واجب نکردهام، خواب
شيرين را رها کرد؟ پس شاهد باشيد که او را آمرزيدهام؟»
حال مردان متقي
خداي متعال به حضرت داوود (ع) فرمود: «اي داوود! مردان باتقوا شبهايشان را نخوابند مگر آن که نمازشان را براي من بگزارند و روزهايشان را به پايان نبرند مگر آنکه پيوسته مرا ياد کنند.
اي داوود! همانا عارفان، سرمهي بيداري شب بر چشمانشان کشيدهاند و شب را در حال قياماند از اين رهگذر، رضاي مرا ميطلبند.»
حضرت ابراهيم دوست خدا
رسول خدا (ص) فرمود:
«خداوند حضرت ابراهيم را دوست خود انتخاب نکرد؛ مگر براي دو کارش: 1- اطعام به مستمندان
2- نماز شب، هنگاميکه مردم در خواب بودند.»
جان ايمان
امام صادق (ع) فرمود:
«جان ايمان سه چيز است: نماز شب خواندن، روزهدار را افطار دادن و به ملاقات برادران رفتن.»
بهترين شما
رسول خدا (ص) فرمود:
«بهترين شما کساني هستند که خوش گفتارند، گرسنگان را سير ميکنند و در شب در آن هنگام که مردم خوابند نماز ميخوانند.»
آثار نماز شب
نور بودن نماز شب
رسول خدا (ص) فرمود:
«صلاة الليل نور؛ نماز شب نور است.»
مايه قرب الهي
رسول خدا (ص) فرمود:
«ان قيام الليل قربة الي الله؛
بيداري شب انسان را به خدا نزديک ميکند.»
ريزش گناهان
امام صادق (ع) فرمود:
«صلاة المؤمن بالليل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار؛ نماز شب، گناهاني را که مؤمن در روز مرتکب شده است، از بين ميبرد.»
نماز شب ضامن روزي
«أنه جاء رجل فشکا اليه الحاجة فأفرط في الشکاية حتي کاد أن يشکوا الجوع، فقال له أبو عبدالله - عليهالسلام - يا هذا أتصلي بالليل؟
قال: فقال الرجل: نعم، قال: فالتفت أبوعبدالله - عليهالسلام - الي صاحبه فقال: کذب من زعم أنه يصلي بالليل و يجوع بالنهار، ان الله عزوجل ضمن بصلاة الليل قوت النهار؛ کسي که از تنگدستي زياد نزد امام صادق (ع) شکايت ميکرد تا به جايي که نزديک بود اظهار گرسنگي کند امام به او فرمود: «اي فلان! آيا نماز شب ميخواني؟»
عرض کرد: بلي.
حضرت رو به يکي از ياران کرد و فرمود: «آن کسي که نماز شب ميخواند، اگر بگويد من گرسنهام دروغ ميگويد؛ زيرا خداوند متعال در مقابل خواندن نماز شب ضامن روزي روز او شده است.»
چون درخشش ستاره بر اهل زمين
امام صادق (ع) فرمود:
«ان البيوت التي يصلي فيها بالليل بتلاوة القرآن تضيء لأهل السماء کما تضي نجوم السماء لأهل الأرض؛ خانههايي که شبها در آن نماز و قرآن خوانده ميشود، از براي اهل آسمان ميدرخشد چونان که ستارگان از براي اهل زمين.»
چراغ شب قبر
رسول خدا (ص) فرمود:
«صلوة الليل سراج لصاحبها في ظلمة القبر؛ نماز شب چراغي است در تاريکي قبر.»
بر شما باد نماز شب
امام صادق (ع) فرمود:
«عليکم بصلاة الليل فانها سنة نبيکم و دأب الصالحين قبلکم، و مطردة الداء عن أجسادکم؛ بر شما باد به نماز شب؛ چون رويهي پيغمبر شما، و خوي مردان صالح پيش از شماست و باعث دوري امراض از بدن شما ميباشد.»
قرب الهي در دل شب
امام باقر (ع) فرمود: خداوند فرمود: «اي پسر عمران! براي من، از چشمانت اشک، و از دلت ترس و خضوع، و از تنت خضوع و فروتني هبه کن، و آنگاه در تاريکي شب مرا بخوان، خواهي ديد که من به تو نزديکم، و خواستههايت را اجابت و روا ميکنم.»
آثار نماز شب
امام صادق (ع) فرمود: «نماز شب صورت و اخلاق را نيکو نموده، بوي انسان را خوش، روزي را زياد کرده، به سوي انسان ميکشد و هم و غم را از بين برده، چشم را روشن و بينا ميکند.»
مشمول رحمت حق شدن
اميرالمؤمنين علي (ع) فرمود:
«قيام الليل مصحة للبدن، و رضاء الرب، و تمسک بأخلاق النبيين، و تعرض لرحمة الله تعالي؛
نماز شب بدن را سالم، و موجب خشنودي خدا و چنگ زدن به اخلاق پيغمبران و خود را مورد رحمت حق قرار دادن است.»
رسيدن خير
به روايت جابر (رضي الله) رسول خدا (ص) فرمود: «همانا در شب ساعتي است که هر مسلماني آن را دريابد و هر خيري از خدا طلب کند به او ميبخشد.»
وصيت رسول خدا
در وصيت رسول خدا (ص) به اميرالمؤمنين (ع) است: «يا علي! سه چيز موجب فرح و شادي مؤمن در دنيا است که از آن جمله نماز شب در پايان شب ميباشد. يا علي! سه چيز کفارهي گناهان است از آن جمله بيداري در شب براي خواندن نماز شب است در حالي که مردم در خواب باشند.»
کفارهي گناهان روز
امام صادق (ع) فرمود:
«نماز شب کفارهي گناه روز است.»
جواز عبور از پل صراط
جعفر بن محمد صادق (ع) فرمود:
«نور و روشنايي دل را جستجو کردم و آن را در تفکر و گريه پيدا کردم و پروانه و جواز از (پل) صراط را طلب کردم و آن را در نماز شب به دست آوردم»
نيرومندترين عبادات
حضرت امام حسن عسکري (ع) فرمود:
«الوصول الي الله سفر لا يدرک الا بامتطاء الليل.» يعني: «رسيدن به لقاي خداوندي سفري است که تنها مرکوب راهوار آن شب زندهداري است.»
گلستاني از بهشت
روايت شده که خداوند به حضرت موسي وحي کرد که: «اي موسي! در تاريکي شب براي نماز و مناجات به پا خيز تا قبرت را گلستاني از بهشت قرار دهم.»
وصيت رسول خدا
رسول خدا (ص) فرمود:
«اي ابيذر! وصيتم را گوش کن، هر کس پايان زندگيش توأم با شب زندهداري و نماز شب باشد و بميرد، پس بهشت منزلگاهش خواهد بود.»
سه چيز از رحمت الهي است
بحر سقاء «آب فروش» گويد: از امام صادق (ع) شنيدم که ميفرمود: «همانا سه چيز از رحمت خداست:
1- بيداري شب
2- افطار دادن به روزهدار
3- ديدار کردن برادران.»
ضامن روزي
امام صادق (ع) فرمود: «هر که نماز شب به جاي آورد و گمان کند که گرسنه ميماند دروغ ميگويد؛ زيرا نماز شب ضامن روزي در روز است.»
نور در قيامت
پيغمبر اکرم (ص) فرمود:
«به راهروان شب «نماز شب خوانان» بشارت و مژده نور و روشنايي کامل را در روز قيامت بدهيد.»
کليد بهشت
امام جعفرصادق (ع) فرمود: «نماز شب، چراغ خانهي قبر و حجابي در ميان انسان و آتش دوزخ و گذرنامهي صراط و کليد بهشت است.»
باغي از باغهاي بهشت
روايت شده است که: خداي متعال به حضرت موسي (ع) وحي کرد که: «اي موسي! در تاريکي شب از خواب برخيز (و مناجات و راز و نياز کن) تا قبرت را باغي از باغهاي بهشت قرار دهم.»
نوراني بودن قلب
امام صادق (ع) فرمود: «آن گاه که بندهاي در نيمهي شب با مولايش خلوت کند و با او به مناجات بپردازد، خداوند قلبش را نوراني ميکند و چون بگويد: يا رب يا رب» خداوند جليل ميفرمايد: «بندهي من! درخواست کن تا عطايت کنم!»
از بين رفتن گناه
«ابي عبدالله - عليهالسلام - في قول الله عزوجل ان الحسنات يذهبن السيئات»؛ قال: صلاة المؤمن بالليل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار؛ حديثي از امام صادق (ع) نقل شده که در معناي کلام خدا «کارهاي خوب گناهان را از بين ميبرد.» فرمود: «نماز شب شخص مؤمن اثر گناه روز او را از بين ميبرد.»
سیمای شب زنده داران
زيبايي صورت
رسول خدا (ص) فرمود:
«من کثرت صلوته بالليل حسن وجهه بالنهار؛ کسي که نماز شبش زياد باشد صورتش در روز روشن و زيباست.»
نور خداوند
از امام سجاد (ع) سؤال شد: به چه علت کساني که شبها را به نماز و تهجد ميگذرانند نيکوترين صورتها را دارند؟
فرمود: «آنها شب با خدا خلوت ميکنند و خدا هم از نور خودش بر آنها ميافکند.»
خصوصيت شيعيان
امام حسين (ع) فرمودند: «شيعيان ما کساني هستند که داراي حزن و اندوه هستند و لاغر اندامند از شدت حزن و عبادات يا آنهايي هستند که چون فروگيرد آنها را تاريکي شب، استقبال کنند آن را به حزن.»
موعظهي حضرت عيسي
از مواعظ حضرت عيسي (ع) به قومش اين بود که: «به راستي براي شما ميگويم که خوشا به حال کساني که در شب به نماز ميايستند. آنان کساني هستند که نور دائم و جاويدان را به ارث ميبرند، به خاطر اين که در دل شب تاريک براي عبادت و عرض بندگي خدا به پا ميخيزند.»
ويژگي امت رسول خدا
رسول خدا (ص) فرمود:
«اشراف امتي حملة القرآن و اصحاب الليل
اشراف امت من حاملين قرآن و شب زندهداران هستند.»
نورانيت رخسار
رسول خدا (ص) فرمود: «آيا چهرهي نماز شب خوانها را نميبينيد که از همهي چهرهها زيباتر است؟ اين براي آن است که آنان هنگام شب با خداي سبحان خلوت کردهاند و حق تعالي جامهاي از نور خود بر چهرهي ايشان پوشانيد.»
سفارش خداوند به داوود
خداوند متعال فرمود: «اي داوود! بر تو باد به استغفار در تاريکي شب، هر کس به خاطر من به نماز ايستد آن گاه که مردم در خوابند؛ به فرشتگانم دستور ميدهم تا براي او استغفار کنند و بهشت من مشتاق ديدار او گردد و هر تر و خشکي براي او دعا کند.»
سیره معصومین
نماز شب پيامبر
حضرت علي عليهالسلام فرمود:
«هرگاه رسول خدا (ص) براي نماز شب برميخاست، نخست مسواک ميکرد، سپس به آسمان مينگريست و اين آيات را زمزمه ميکرد: «ان في خلق السموات و الأرض و اختلاف الليل و النهار لايات لاولي الألباب...»
مسلماً در آفرينش آسمانها و زمين و آمد و رفت شب و روز، نشانههاي (روشني) براي خردمندان است...
(آل عمران آيهي 190 - 194)
نماز شب نور است
در شرح حال اميرمؤمنان، حضرت علي (ع) آمده است که در جنگ صفين، در يکي از سختترين شبهاي نبرد که به نام «ليلة الهرير» معروف است، فرشي براي آن حضرت گستردند و امام (ع) بر روي آن مشغول نماز شد، در حالي که تيرهاي بسياري از طرف راست و چپ او ميگذشت و هرگز تزلزلي در او ايجاد نميکرد، آن حضرت از جايش تکان نخورد تا آن که نمازش را به پايان رساند.
از خود آن حضرت نيز روايت شده است که فرمود: «از وقتي که از رسول خدا (ص) شنيدم که فرمود: «نماز شب نور است» هرگز نماز شب را ترک نکردم.
ابنکواء پرسيد: حتي در ليلة الهرير؟
حضرت فرمود: «حتي در ليلة الهرير نماز شبم ترک نشد.»
سفارش امام حسين به خواهرش
در روايت آمده که امام حسين - عليهالسلام - در روز عاشورا هنگام وداع با اهل بيت به خواهرش زينب (س) فرمود خواهرم مرا در نماز شب فراموش مکن.
محبوب حسين زهرا
در عصر روز تاسوعا وقتي که دشمن تصميم گرفت حمله بر لشکريان امام حسين (ع) را آغاز کند، حضرت به برادرش «ابالفضل (ع)» فرمود: «به سوي آنان برو و اگر ميتواني کار را به فردا واگذار، تا امشب را به نماز و نيايش و طلب آمرزش از او سپري کنيم، خدا ميداند که من نماز، تلاوت قرآن، بسياري دعا و درخواست آمرزش را دوست دارم.»
نماز شب امام کاظم
«موسي بن جعفر - عليهالسلام - يصلي في جوف الليل حتي يطلع الفجر؛
حضرت موسي بن جعفر (ع) تا اذان صبح، مشغول نمازهاي مستحبي بود.»
پيراهن گرانبها
از امام رضا (ع) روايت شده است که آن حضرت پيراهني به «دعبل» هديه داد و به او سفارش کرد: «اين پيراهن را خوب نگهداري کن (و قدر آن را بدان) که من با آن، هزار شب و هر شبي هزار رکعت نماز خواندهام و هزار ختم قرآن کردهام.»
سفارش امام زمان
مرحوم شيخ عباس قمي در مفاتيح الجنان داستان سيد رشتي را نقل ميکند که زماني خدمت امام زمان (عج) رسيد آن حضرت دست خود را بر زانوي من گذاشت و فرمود: شما چرا نافله نميخوانيد؟ نافله، نافله، نافله سه مرتبه فرمود و باز فرمود: «شما چرا عاشورا نميخوانيد؟ عاشورا، عاشورا، عاشورا، سه مرتبه فرمود و بعد فرمود: چرا جامعه نميخوانيد، جامعه، جامعه، جامعه.»
سیره اولیاء خدا
نماز شب بزرگان
آقاي نجفي قوچاني در زندگينامهاش مينويسد:.... در اين حجرهي تازه (در اصفهان) که حجرههامان به هم وصل بود، از ميان طاقچه سوراخ کرديم و ريسماني در آن کشيديم که يک سر ريسمان در حجرهي رفيق بود و يک سر آن در حجرهي من. وقت خواب آن سر را رفيق به پا و يا دست خود ميبست و اين سر ريسمان را من به دست خود ميبستم، که سحرها هر کدام زودتر بيدار شويم ديگري را بدون اين که صدايي بزنيم، توسط همان ريسماني (براي نماز شب) بيدار کنيم که مبادا طلبهاي از صداي ما بيدار شود و راضي نباشد.
دعاي ابوحمزه در نماز شب
دربارهي آيتالله سيد محمدباقر درچهاي استاد آيت الله العظيم بروجردي (رحمة الله عليه) نقل شده است که: ايشان در قنوت نماز شب، دعاي ابوحمزهي ثمالي را با حالت ايستاده ميخواندند.
پناه ميبرم به خداوند از آتش دوزخ
حجتالاسلام محدثزاده - فرزند مرحوم حاج شيخ عباس قمي (ره) - ميگويد: پدرم شب جمعهاي پس از نماز شب مشغول خواندن سورهي «يس» شد، وقتي که به آيه ي شريفهي «هذه جهنم التي کنتم توعدون» (سورهي يس، آيهي 63) ميرسد، چند بار تکرار کرده، مکرر ميگويد: «اعوذ بالله من النار - پناه ميبرم به خداوند از آتش دوزخ و چنان منقلب ميشود که نميتواند بقيهي سوره را بخواند و به همان حال باقي ميماند تا اذان صبح، که مشغول نماز صبح ميشود.
سعادت دنيا و آخرت
علامه طباطبايي - قدس سره - ميگويد:
چون به نجف اشرف براي تحصيل مشرف شدم از نقطه نظر قرابت و خويشاوندي و رحميت گاهگاهي به محضر مرحوم قاضي شرفياب ميشدم، تا يک روز در مدرسه ايستاده بودم که مرحوم قاضي از آن جا عبور ميکردند، چون به من رسيدند دست خود را روي شانهي من گذاردند و گفتند: اي فرزند! دنيا ميخواهي نماز شب بخوان و آخرت ميخواهي نماز شب بخوان!
اين سخن آن قدر در من اثر کرد که از آن روز به بعد تا زماني که به ايران مراجعت کردم، پنج سال تمام در محضر قاضي روز و شب به سر ميبردم و آني از ادراک فيض ايشان دريغ نميکردم و از آن وقتي که به وطن مألوف بازگشتم تا وقت رحلت استاد، پيوسته رابطه ما برقرار بود و مرحوم قاضي طبق روابط استاد و شاگردي، دستوراتي ميدادند و مکاتبات از طرفين برقرار بود.
نماز شب در بيمارستان
حجتالاسلام انصاري کرماني ميگويد:
مدت پنجاه سال است که به هيچ وجه نماز شب امام خميني (ره) ترک نشده است. حضرت امام در بيماري، در صحت، در زندان، در خلاصي، در تبعيد و حتي روي تخت بيمارستان قلب هم نماز شب ميخواندند.
يک روز در قم، حضرت امام بيدار شدند. به دستور اطبا ميبايست به تهران منتقل شوند. هوا بسيار سرد بود و برف ميباريد. يخبندان عجيبي در جادهها وجود داشت. حضرت امام با اين که چندين ساعت در آمبولانس بودند، اما به مجرد اينکه به بيمارستان قلب منتقل شدند، باز هم نماز شب خواندند.
هفتاد سال نماز شب
حضرت آيتالله العظمي مرعشي نجفي (رحمة الله عليه) به فرزندش وصيت کرد:
سجادهاي که هفتاد سال بر روي آن نماز شب به جاي آوردهام، و تسبيحي از تربت امام حسين (ع) که با آن در سحرها به عدد دانههايش استغفار کردهام با من دفن شود.
نماز شب شيخ مفيد
او مقداري از شب را ميخوابيد و بقيه شب را مشغول نماز ميشد.
نماز شب شهيد مطهري
او از سن تکليف به بعد هيچگاه، نماز شبش ترک نشد.
ترک ومانع نماز شب
نشان عشق و محبت
حديث قدسي:
«کذب من زعم انه يحبني فاذا جنة الليل نام عني. اليس کل محب يحب خلوة حبيبه؛
دروغ ميگويد آن کس که مدعي محبت من است، ولي وقتي شب فراميرسد ميخوابد. مگر نه اين که هر عاشقي، خلوت با معشوق را دوست دارد؟»
بيدار شدن براي نماز شب
امام صادق (ع) فرمود: «بندهاي از بندگان که بخواند آخر سوره مبارکه کهف را و اراده کند در فلان ساعت برخيزد در همان ساعت که اراده کرده است برميخيزد.
«قل انما انا بشر مثلکم يوحي الي انما الهکم اله واحد فمن کان يرجوا لقآء ربه فليعمل عملاً صالحاً لا يشرک بعبادة ربه احداً.»
قضاء نماز شب
رسول خدا (ص) فرمود: «خداوند به بندهاي که نماز شبش را در روز قضا ميکند مباهات مينمايد و به ملائکه ميگويد: به اين بندهام نگاه کنيد، نمازي که بر او واجب نکردهام قضا ميکند شاهد باشيد که همهي گناهانش را بخشيدم.»
شيعه و نماز شب
امام صادق (ع) فرمود:
«ليس من شيعتنا من لم يصل صلاة الليل؛
از شيعيان ما نيست کسي که نماز شب را به جاي نياورد.»
سلب توفيق نماز شب
حجتالاسلام علي محدثزاده دربارهي پدرش مرحوم حاج شيخ عباس قمي (ره) ميگويد: يک روز صبح پدرم برخاست و شروع به گريه کردن نمود، از او پرسيدم: چرا اشک ميريزيد؟
فرمود: براي اينکه ديشب نماز شب نخواندم! گفتم: پدر جان! نماز شب که مستحب است و واجب نيست، شما که ترک واجب نکردهايد و حرامي به جاي نياوردهايد، چرا اين طور نگرانيد؟
فرمود: فرزندم! نگراني من از اين است که من چه کردهام که بايد توفيق نماز شب خواندن از من سلب شود؟
زيانکار حقيقي
امام صادق (ع) به سليمان ديلمي فرمود:
«اي سليمان! نماز شب را ترک نکن، همانا زيانکار کسي است که از نماز شب محروم بماند.»
مانع نماز شب
آيتالله شهيد قدوسي قدس سره ميفرمود: ما وقتي که در نهاوند بوديم، سالي يک بار به منزل يکي از آشنايان دعوت ميشديم، پس از تکرار چند نوبت ديدم همان شبي که ما در آن ميهماني غذا ميخوريم نماز صبح روز بعد به آخر وقت کشيده ميشود (و موفق به نماز شب نميشويم) متوجه شدم در اموال آن شخص اشکالي وجود دارد.
تقسيم بهشت رضوان
يکي از صالحان گفت:
شبي خوابيدم و عبادت (نماز شب) به جاي نياوردم، پس شنيدم که هاتفي ميگفت: آيا بندگان خدا ميخوابند و حال آنکه خداوند بهشت رضوان را بين آنان تقسيم ميفرمايد؟ پس هر که اضافه بخواهد شب طولاني را با خواب، کوتاه نميکند و به اندکي از بهشت قانع نميشود.»
محروم از نماز شب
امام صادق (ع) فرمودند:
«کسي که مرتکب گناه شود از فيض نماز شب محروم خواهد شد؛ زيرا نفوذ کار زشت در جان آدمي از نفوذ کارد در گوشت بيشتر است.»
مانع نماز شب
1- گناه در طول روز.
2- با تمام وجود به فکر نماز شب نبودن.
3- ترک نمازهاي مستحبي روزانه.
4- صفات رذيله (دروغ، تکبر، کينه و...)
5- زياد خوابيدن در شب.
6- پرخوري (معده انسان را سنگين ميکند.)
7- عشق نورزيدن به نماز شب.
8- دير خوابيدن.
9- احساس سنگين بودن نماز شب.
10- غافل از نماز شب.
11- خوردن لقمهي حرام.
کیفیت آداب نماز شب
کيفيت نماز شب
نماز شب يازده رکعت است:
1- هشت رکعت به نيت نماز شب
(چهار نماز دو رکعتي مانند نماز صبح دو رکعت خوانده شود)
2- دو رکعت به نيت نماز شفع (بهتر است در رکعت اول آن بعد از حمد سوره ناس و در رکعت دوم بعد از حمد سورهي فلق خوانده شود.)
3- يک رکعت نماز وتر:
طريق نماز و شرح آن به اين صورت است که:
1- بعد از حمد سه بار سورهي توحيد و يک بار سوره فلق و يک بار سوره ناس را ميخوانيم (ميتوان يک سورهي تنها خواند)
2- بعد از خواندن سوره دستها را براي قنوت به سوي آسمان بالا ميبريم و حاجات خود را از خدا ميخواهيم.
آن چه در قنوت ميگوييم:
الف - هفتاد بار استغفار کنيد و بگوييد: «استغفر الله ربي و اتوب اليه؛
از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت ميکنيم و به سوي او بازگشت مينمايم.»
ب - هفت بار بگوييد:
«هذا مقام العائذ بک من النار؛ اين است مقام کسي که از آتش قيامت به تو پناه ميبرد.»
ج - سيصد مرتبه بگويد: «العفو» و سپس ميگوييم رب اغفرلي و ارحمني و تب علي انک انت التواب الغفور الرحيم.»
د - براي چهل مؤمن دعا کنيد و بگوييد: «اللهم اغفر لفلان؛ پس به جاي فلان، اسم آن مؤمن را بگوييد؛ هم براي مؤمنيني که در دنيا هستند و هم مؤمنيني که از دنيا رفتهاند.
امام صادق (ع) فرمود: «کسي که در قنوت نماز وتر براي چهل مؤمن و سپس براي خود دعا کند، خداوند دعاهاي وي را مستجاب گرداند.»
دعا کردن براي مؤمنين ميتواند به دو صورت ذکر شود:
الف) همهي مؤمنين را مدنظر قرار داده و چنين بگوييد: «اللهم اغفر للمؤمنين و المؤمنات؛
ب - يا نام چهل شخص را ببرد.
به عنوان مثال چهل نفر را بيان ميکنيم:
1- اللهم اغفر لسلمان فارسي
2- اللهم اغفر لأبوذر غفاري
3- اللهم اغفر مقداد الأسود
4-اللهم اغفر ميثم تمار
5- اللهم اغفر عمار ياسر
6- اللهم اغفر حبيب بن مظاهر
7- اللهم اغفر جابر بن عبدالله انصاري
8- اللهم اغفر سليم بن قيس هلالي
9- اللهم اغفر کميل بن زياد
10- اللهم اغفر ابوحمزهي ثمالي
11- اللهم اغفر محمد بن يعقوب کليني
12- اللهم اغفر شيخ مفيد
13- اللهم اغفر شيخ صدوق
14- اللهم اغفر شيخ طوسي
15- اللهم اغفر شيخ طبرسي
16- اللهم اغفر شيخبهايي
17- اللهم اغفر شيخ عباس قمي
18- اللهم اغفر مقدس اردبيلي
19- اللهم اغفر سيد رضي
20- اللهم اغفر سيد مرتضي
21- اللهم اغفر ملا احمد نراقي
22- اللهم اغفر ملا محسن فيض کاشاني
23- اللهم اغفر ملاصدرا شيرازي
24- اللهم اغفر علامه بحرالعلوم
25- اللهم اغفر علامه اميني
26- اللهم اغفر روح الله الموسوي الخميني
27- اللهم اغفر محمدرضا گلپايگاني
28- اللهم اغفر شهابالدين نجفي مرعشي
29- اللهم اغفر آية الله خويي
30- اللهم اغفر سيد محمد بروجردي
31- اللهم اغفر سيد محمدحسين طباطبايي
32- اللهم اغفر شهيد مرتضي مطهري
33- اللهم اغفر شهيد محمدحسين بهشتي
34- اللهم اغفر شهيد مصطفي خميني
35- اللهم اغفر شهيد سيد اسدالله مدني
36- اللهم اغفر شهيد عبدالحسين دستغيب
37- اللهم اغفر شهيد آية الله اشرفي اصفهاني
38- اللهم اغفر شهيد محمد صدوقي
39- اللهم اغفر شهيد محمدجواد باهنر
40- اللهم اغفر شهيد محمدعلي رجايي.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
