■ چرا خداوند نماز را واجب نموده است؟
پاسخ:
در پاسخ به این پرسش علتهای متعددی میتوان بیان کرد که در ادامه به اختصار به بعضی از آنها اشاره میکنیم.
• جلوگیری از تحریف دین؛
امام صادق(علیه السلام) در پاسخ به این سؤال فرمودند: "اگر خداوند در فرستادن دین، تنها به فرستادن کتاب آسمانی اکتفا میکرد و عملی برای محافظت و یادآوری روزانۀ آن قرار نمی¬داد، حتما دین تحریف می¬گردید و به سرنوشتی دچار میشدند که ادیان گذشته گرفتار شدند؛ که دینشان از بین رفت و به عاقبتی دچار شدند که نبایست میشدند".
• جلوگیری از فراموشی نقش پیامبر در اسلام؛
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: "یکی از علتهای واجب شدن نماز این است که خداوند اراده فرموده است مسلمانان هرگز یاد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)و کوششهای او برای اسلام را فراموش نکنند".
• جلوگیری از غفلت و فراموشی یاد خداوند؛
علت دیگر واجب شدن نماز، به فرمودۀ امام صادق(علیه السلام) جلوگیری از فراموشی یاد خداوند می¬باشد؛ چون انسان موجودی فراموشکار است و برای جلوگیری از غفلت او نیاز به یادآوری دارد و چه یادآوریای برتر از نماز که هر روز در پنج نوبت فرد با ستایش خالق خود، به یاد بزرگی و عظمت او بیفتد.
• اقرار به ربوبیت پروردگار؛
امام رضا(علیه السلام) فلسفۀ واجب شدن نماز را اقرار انسانها به ربوبیت خداوند معرفی فرمودهاند.
• جلوگیری از شرک؛
نماز نماد توحید و نشانگر موحد بودن انسانهاست؛ زیرا اگر جز الله خدای دیگری هم بود، بایستی آن خدای دیگر نیز، نوعی پرستش برای خود معلوم می¬نمود؛ لذا خداوند بدین وسیله راه شرک را ریشهکن نموده است تا مبادا اشخاص روی به شرک آورند؛ بلکه همگان با نماز، وحدت و همصدایی خود را در پرستش آفریدگار یگانه نشان دهند.
• اظهار خشوع و اعتراف به کوچکی خود در برابر خداوند؛
خالق یکتا کمال مطلق است. خداوند برای آنکه کوچکی و ناتوانی انسان، از سوی دیگر قدرت خویش را به او نشان دهد تا از ستم و تعدی و طغیان و سرکشی بندگان جلوگیری نماید، نماز را بر او واجب کرد؛ در واقع نماز راهی برای اعتراف بندگان به کوچکی خود در برابر پروردگار و سبب خاشعشدن آنها در برابر اوست.
• طلب آمرزش گناه؛
خداوند نماز را واجب نمود تا راهی باشد برای اینکه انسان از خداوند بخواهد که گناهان گذشتۀ او را ببخشد از و بدین وسیله روح خود را از کثافات گذشته پاک کند.
• تعظیم برابر خداوند؛
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: "خداوند نماز را واجب نمود تا بندگان با گذاشتن صورت بر خاک، در برابر خداوند، به بزرگی و عظمت خداوند اعتراف نمایند".
• افزایش معرفت دین؛
به سبب انجام نماز که ستون دین است، پایه¬های اعتقادی انسان¬ها تقویت می¬گردد.
• طلب برکت در زندگی دنیوی؛
خداوند نماز را وسیله¬ای برای طلب برکت در زندگانی مسلمانان قرار داده است که به وسیله آن روزی انسان وسعت یابد.
• بازدارندگی از گناه و انواع فساد؛
خداوند نماز را واجب نموده تا مایۀ دوری و انزجار انسان از گناه باشد و انسان به سبب آن به نوعی مصونیت عملی در برابر گناه، دست یابد.
دوری از تکبر و خود پسندی
شیطان به سبب تکبر حاضر نشد به روح خداوند که در کالبد آدم دمیده شده بود، سجده کند؛ برای همین از درگاه خداوند رانده شد و او از سجده و تواضع برای خداوند متنفر است در حالی که انسان در هنگام نماز به بهترین شکل در برابر خداوند تواضع و خضوع میکند و به همین سبب تکبر از او دور میشود. به فرموده امیر مومنان(علیه السلام) و حضرت فاطمۀ زهرا(سلام الله علیها) خداوند نماز را برای دوری از تکبر واجب نمود.
. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج2، ص317.
. همان، ج2، ص317.
. همان.
. همان.
. همان.
. همان، ج2، ص317.
. همان.
. همان.
. همان.
. همان.
. همان، ج2، ص317.
. شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ج3، ص568.
■ عوامل درونی (اخلاقی) ترک نماز و درمان آنها چیست؟
بعضی از عوامل درونی و کاستیهای اخلاقی که سبب میشود بعضی از افراد نماز را رها کنند، عبارتند از: کبر، ناامیدی، ضعف اراده، احساس ریا و خودنمایی، احساس تحجر و عقبماندگی، لجاجت. در ادامه به توضیح مختصر و ریشهیابی هر یک از آنها پرداخته، راهکارهایی برای ...
■ بهترین ذکر یا عملی که انسان بعد از نمازهای روزانه انجام می دهد، چیست؟
آیت الله العظمی بهجت رضوان الله علیه : تمامی آنچه که از تعقیبات در کتابهای معروف و معتبر ذکر شده، چه تعقیبات مشترک و چه تعقیبات مخصوص به هر نماز واجب، چه به صورت مفصل و چه به صورت مختصر، [نماز گزار می تواند] با در نظر گرفتن گنجایش وقت، آنها را بجا آو ...