■ اگر سه بار در نماز حواسمان پرت شود، آیا دیگر خدا توجهی به ما نخواهد کرد؟
در حدیثی آمده است که خداوند در نماز سه مرتبه به مؤمن نگاه میکند، اگر مؤمن بار سوم حواسش پرت شد، دیگر خداوند رهایش میکند. منظور این حدیث چیست؟
پاسخ: در ارتباط با آنچه در پرسش مطرح شد باید گفت؛ امام صادق(ع) در هشداری نسبت به بیتوجهی و نداشتن حضور قلب هنگام اقامه نماز فرمود:
«إِذَا قَامَ الْعَبْدُ إِلَى الصَّلَاةِ أَقْبَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِ بِوَجْهِهِ فَلَا یَزَالُ مُقْبِلًا عَلَیْهِ حَتَّى یَلْتَفِتَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ فَإِذَا الْتَفَتَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ أَعْرَضَ عَنْهُ»؛[1]
چون بندهاى به نماز ایستد، خدای بزرگ به او روى میآورد و هیچگاه روى از او برنمیگرداند، مگر آنکه بنده نمازگزار سه بار از خدا رو برگرداند و هنگامی که چنین کند خداوند نیز از او روىگردان شده (و او را به خود واگذارد).
مقصود از این روایت این است که اگرچه انسان در ارتباط با خدای خود نباید حتی برای یکبار توجه به شخص و یا چیز دیگر داشته باشد و یکبار بیتوجهی نیز کافی است تا خدا از او روبگرداند، اما خدای متعال با مهربانی خود و با توجه به ضعف بشر، از دو مرتبه حواس پرتی بنده خود گذشت نموده و روبرگردانی خود را به ازبین رفتن حضور قلب برای مرحله سوم مشروط میکند.
گفتنی است که یکی از مسائل مهم سفارششده در نماز، مسئله حضور قلب است، و هر مقدار این موضوع بیشتر رعایت شود، آثار و نتایجی که به نمازگزار میرسد بیشتر است؛ زیرا نماز، گفتوگوی خالصانه بنده با پروردگارش میباشد و طبیعی است کسی که بدون توجه به این حضور، نماز میخواند، ارتباط واقعی را برقرار نکرده است.
در موردی مشابه و برای روشنتر شدن مطلب، زمانی که بخواهیم با کسی سخن بگوییم، اگر حواسمان جای دیگر باشد، حتی اگر مخاطب ما کودک هم باشد، این بیتوجهی را نوعی اهانت به خود دانسته و از ما دلخور میشود، حال چگونه است که ما در نماز که مخاطبمان خدای بزرگ و با عظمت است، در نیایش و گفتوگوی با او حواسمان پیش پروردگارمان نبوده و در عین حال توقع توجه او را داشته باشیم![2]
در همین راستا، اگرچه اگر صدها بار حواسمان در نماز پرت شود، اگر دیگر ارکان و شرایط نماز را درست انجام دهیم، خدا از ما قضای نماز را نمیخواهد و آنچه انجام شده را کافی میداند، اما تنها نمازی شایسته پاداشی ارزشمند است که حضور قلب مستمر در آن برقرار باشد.
[1]. برقی، ابو جعفر احمد، محاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 81، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[2]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: حضور قلب در نماز، 2184؛ نماز و حضور قلب، 231.
■ نماز هاي نافله كدامند و فلسفه آنها چيست؟
به جز نمازهاى واجب و يوميه، نمازهاى ديگرى هم وجود دارد كه انجام دادن آنها مستحب است. از آن جايى كه اين نمازها، اضافه بر نمازهاى واجب است، به آنها نافله يا نوافل گفته مىشود (به معناى زيادى و افزون). اساس و اهميت نافلههاى مستحبى، به اين است كه جبران ...
■ چرا باید نماز را در اوقات معینی بجا آورد و چرا در بعضی اوقات فضیلت بیشتری دارد؟
از این پرسش، چند پاسخ داده شده است:
پاسخ نخست:
از امام حسن ـ علیه السلام ـ روایت شده است که فرمود:
«عده ای از یهود نزد پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ آمدند و داناترین آنها درباره مسائلی از آن حضرت پرسش کرد؛ یکی از پرسشها این بود که گفت: " ...
■ حکم پوشیدن لباس مشکی برای نماز در ایام عزاداری امام حسین علیه السلام از نظر رهبری چیست؟
تقریبا اغلب مردم جامعه در ماه محرم لباس سیاه به تن میکنند و این در حالی است که حکم کلی درباره لباس مشکی میگوید کراهت دارد و در نماز نیز مکروه است؛ اما نظر رهبری دراینباره چیز دیگری است: «یک حکم کلی نسبت به عزادار داریم که صاحبعزا خوب است بهگونه ...