■ پیامبر اسلام(ص) چگونه نماز می‌خواند و چه ویژگی‌هایی داشت؟

پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور:
پاسخ اجمالی
در روایات به چگونگی بجا آوردن نماز توسط رسول خدا(ص) اشاره شده است؛ که برای نمونه به ذکر مواردی بسنده می‌شود:
1. امام علی(ع): «رسول خدا(ص) موقع گفتن تکبیرة الاحرام و همچنین هنگام گفتن تکبیر براى رکوع و نیز هنگامى که سر از رکوع برمی‌داشت، دست‌ها را تا برابر گوش‌ها بلند می‌کرد».[1]
2. امام على(ع): «هرگاه به رسول خدا(ص) در نماز حالت "خمیازه" دست می‌داد، دست راستش را جلو دهان می‌گرفت».[2]
3. امام علی(ع) به محمّد بن أبی‌بکر نوشت: مراقب رکوع و سجودت باش؛ زیرا رسول خدا(ص) - که نمازش را کامل‌تر از همه انجام می‌داد و بهتر از دیگران مراعات می‌کرد - وقتی به رکوع می‌رفت سه بار می‌گفت: «سبحان ربّى العظیم و بحمده» ... و وقتی به سجده می‌رفت، می‌گفت: «سبحان ربّى الاعلى و بحمده».[3]
4. همچنین به او نوشت: وقتی رسول خدا(ص) از رکوع بلند می‌شد، می‌گفت: «سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهُ اللّهُمّ لَکَ الْحَمْدُ مِلْ‏ءَ سَمَاوَاتِکَ وَ مِلْ‏ءَ أَرْضِکَ وَ مِلْ‏ءَ مَا شِئْتَ مِنْ شَیْ‏»؛[4] خداوند ستایش کسى را که او را ستود بشنود و اجابت کند، خدایا! تو را سپاس و ستایش به حجم آسمان‌ها و زمینت، و حجم هر چه که خواهى».
5. امام باقر(ع): «رسول خدا(ص) در نماز "بسم الله الرّحمن الرّحیم" را آشکار می‌کرد و صدایش را به آن بلند می‌نمود».[5]
6. امام باقر(ع): «دو نفر از اصحاب رسول خدا(ص) در کیفیت قرائت نماز آن‌حضرت اختلاف کردند، براى روشن شدن آن به ابىّ بن کعب نامه نوشتند که رسول خدا چند بار در نماز مکث می‌کرد؟ او پاسخ داد: رسول خدا(ص) در حال قرائت دو جا مکث می‌کرد: یکى پس از فراغت از فاتحة الکتاب، و دیگرى پس از پایان یافتن سوره».[6]
7. امام صادق(ع): «رسول خدا(ص) در نماز صبح سوره‌هایى مانند "عمّ یتسائلون" و "هل اتیک حدیث الغاشیة" و "لا اقسم بیوم القیامة" و مانند آن‌را می‌خواند. در نماز ظهر مانند سوره‌هاى "سبّح اسم ربّک" و "و الشمس و ضحیها" و "هل اتیک حدیث الغاشیة" و مانند آن‌را قرائت می‌کرد. در نماز مغرب سوره‌هاى کوتاه‌ترى مانند "قل هو الله احد" و "اذا جاء نصر الله و الفتح" و "اذا زلزلت" را می‌خواند. و در نماز عشاء آنچه در نماز ظهر و در نماز عصر آنچه در نماز مغرب می‌خواند، قرائت می‌فرمود».[7]
8. هشام بن حکم گوید: از امام کاظم(ع) پرسیدم: به چه علت در رکوع «سبحان ربّى العظیم و بحمده» و در سجده «سبحان ربّى الاعلى و بحمده» گفته می‌شود؟ آن‌حضرت فرمود: «اى هشام! هنگامى که رسول خدا(ص) را به معراج بردند و در آن‌جا نماز گزارد و متذکر عظمت و بزرگى حق تعالى - که در آن شب دیده بود - شد، بدنش‏ به لرزه افتاد و بی‌اختیار به حالت رکوع در آمد و در آن حال گفت: "سبحان ربّى العظیم و بحمده" و وقتی از رکوع برخاست، به سوى حق تعالى در مقام و جایگاهى بالاتر از حالت قبلى متوجه شد [از ترس و عظمت حق‏] به سجده افتاد و گفت: "سبحان ربّى الاعلى و بحمده". وقتی این ذکر را هفت بار تکرار کرد حالت خوف و ترس از او زایل شد...».[8]
9. ابو سعید خدرى گوید: رسول خدا(ص) در نماز قبل از اشتغال به قرائت‏ «أعوذ بالله من الشیطان الرجیم» می‌گفت.[9]
10. براء بن عازب گوید: رسول خدا(ص) هیچ نماز واجبى را بدون «قنوت» انجام نمی‌داد.[10]
11. محمد بن مسلمه می‌گوید: رسول خدا(ص) در سجده این دعا را می‌خواند: « ِ اللَّهُمَّ لَکَ سَجَدْتُ، وَ بِکَ آمَنْتُ، وَ لَکَ أَسْلَمْت‏، سَجَدَ وَجْهِی‏ لِلَّذِی خَلَقَه‏ و صَوَّرَه، وَ شَقَّ سَمْعَهُ وَ بَصَرَه‏، فَتَبَارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِین‏»؛‏[11] خدایا! براى تو سجده کردم، و به تو ایمان آوردم، و تسلیم تو هستم. چهره [و حقیقت] من بر کسى سجده کرد که آن‌را آفرید و تصویرش نمود، و چشم و گوش برایش شکافت، پس مقدس و والاست خداى یکتا که بهترین آفرینندگان است.
برای آگاهی بیشتر نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:
«صلوات بر پیامبر در نماز»، سؤال 26982
«روش پیامبر اسلام (ص) و ائمه (ع) در جمع بین نماز ظهر و عصر»، سؤال 3216
«تشریع نماز قضا در زمان پیامبر اسلام(ص)»، سؤال 27169

[1]. ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، ج ‏1، ص 162، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.
[2]. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ‏5، ص 416، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.
[3]. ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات أو الإستنفار و الغارات، محقق: محدث، جلال الدین،‏ ج ‏1، ص 246 – 247، تهران، انجمن آثار ملی، چاپ اول، 1395ق.
[4]. همان، ص 246.
[5]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، ج ‏1، ص 20، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.
[6]. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج ‏2، ص 297، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[7]. همان، ص 95 – 96.
[8]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ‏2، ص 332 – 333، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
[9]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج ‏6، ص 135، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
[10]. ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ج ‏2، ص 42، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405ق.
[11]. صالحی دمشقی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج ‏8، ص 146، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1414ق.
1401/8/18 ساعت 12:18
کد : 434
لینک مطلب

■ به ما توصیه شده بعد از نماز بدون اینکه صورت نماز را به هم بزنیم بهتر است مشغول تعقیبات شویم، مثلا تسبیحات حضرت زهرا س یا ادعیه و ... اما همانطور که همه ما دیده ایم وقتی نماز تمام میشود بلافاصله عده زیادی صورت خود را به چپ و راست می چرخانند . یا شروع به دست دادن و تقبل الله گفتن میکنند

با سلام و تشکر همانطور که اشاره کردید مصافحه و تقبل الله گفتن و سر را پس از تکبیرات آخر نماز به عنوان تعقیب نماز در روایات نیامده است. لذا باتوجه روایات وارده نسبت به اهمیت خواندن تعقیبات بعد از نماز، به نظر می رسد اقدام به دست دادن یا گفتن تقبل الل ...

■ فلسفه اینکه در نماز عید خطبه ها را بعد از نماز می خوانند اما در نماز جمعه این مساله برعکس می باشد چیست؟

امام رضا علیه السلام در تبیین علت این مساله فرموده اند:« به خاطر آن كه جمعه امر مستمر و دائمى است و در هر ماه چند مرتبه و در هر سال تعداد زيادى مراسم نماز جمعه اجراء مى‏شود و قاعدتا و غالبا هر امرى كه بر مردم زياد تكرار شد از آن ملول شده و حتى الامكا ...

■ آیا جایز است امام جمعه منصوب در صورت نبودن مانع یا معارض نماز جمعه را در غیر از مکانی که برای آن جا نصب شده، اقامه نماید؟

امام خامنه ای؛ این عمل فی نفسه جایز است، ولی احکام انتصاب برای امامت جمعه بر آن مترتّب نمی شود. ...
درباره ما
با توجه به نیازهای روزافزونِ ستاد و فعالان ترویج اقامۀ نماز، به محتوای به‌روز و کاربردی، مربّی مختصص و محصولات جذاب و اثرگذار، ضرورتِ وجود مرکز تخصصی در این حوزه نمایان بود؛ به همین دلیل، «مرکز تخصصی نماز» در سال 1389 در دلِ «ستاد اقامۀ نماز» شکل گرفت؛ به‌ویژه با پی‌گیری‌های قائم‌مقام وقتِ حجت الاسلام و المسلمین قرائتی ...
ارتباط با ما
مدیریت مرکز:02537841860
روابط عمومی:02537740732
آموزش:02537733090
تبلیغ و ارتباطات: 02537740930
پژوهش و مطالعات راهبردی: 02537841861
تولید محصولات: 02537841862
آدرس: قم، خیابان شهدا (صفائیه)، کوچۀ 22 (آمار)، ساختمان ستاد اقامۀ نماز، طبقۀ اول.
پیوند ها
x
پیشخوان
ورود به سیستم
لینک های دسترسی:
کتابخانه دیجیتالدانش پژوهانره‌توشه مبلغانقنوت نوجوانآموزش مجازی نمازشبکه مجازی نمازسامانه اعزاممقالات خارجیباشگاه ایده پردازیفراخوان های نماز